Search results

1

Święci Katarzyna i Andrzej w religijności i tradycji ludowej regionu tomaszowskiego

100%

Nowak J.

Roczniki Teologii Fundamentalnej i Religiologii

|

2012

|

vol. 4

259-280

EN

The source basis of the present article is provided by the results of ethnographic field studies conducted by the author in 64 localities near Tomaszów Lubelski. In totally, in the period of six years (1995-2001), the author collected information from 314 respondents, with whom he carried out 346 interviews. In addition, 14 collective interviews were made, in which 8 to 14 persons participated. The area of Tomaszów marks the beginning of the point of contact between the Polish and Ukrainian cultures, which is why 30 Ukrainian respondents took part. The subject of the present paper is the description and analysis of former and contemporary folk rituals and beliefs connected with the liturgical reminiscences of saints Catherine and Andrew made in the light of phenomenological and comparative methods. Folk religiousness is simpler than academic theology and Christian liturgy; it permeates the needs of man, filling time and space, objects and actions. In folk rituals, certain magical and religious elements appeared and are interwoven, which comprise the cultural signs of life according to the pagan calendar. The saints, who take care of certain areas of life, strongly influence the imagination, giving a feeling of closeness and strengthening the faith of folk people. Beliefs concerning saints appear in private prayers, songs, proverbs, statements and legends. The cult of saints influences family life and peer groups, being the main themes at social meetings. Associated with the dates of Saints Catherine and Andrew are organized marital ceremonies, which create an atmosphere of joy and the country village’s social ties. The specific games of the men and women were to reveal future passions such as: priority in entering into marriage relationships and finding one’s spouse, even determining a certain person. Older people also associated St. Andrew’s feast day with activities concerning weather forecasting.

2

Tradycyjne formy kultu św. Mikołaja w tomaszowskich dekanatach diecezji zamojsko-lubaczowskiej

100%

Nowak J.

Vox Patrum

|

2001

|

vol. 40

425-441

EN

The cult of saints is a significant aspect of the Paschal mystery. The cult practices concerning the saints mainly include the prayer and offerings. They are of religious and social dimensions. Integration of the rural parish community takes place through the common prayer at home, participation in liturgical services and performance of the deeds of love. Besides, customs, rites and folk beliefs point to the scope of the saints' cult. They are reflected in songs, prayers, proverbs, tales and legends.

3

Święto Matki Boskiej Gromnicznej w religijności ludowej

88%

Kupisiński Z.

|

2015

|

vol. 62

|

issue 9: Teologia fundamentalna i religiologia

191-210

EN

The Feast of Our Lady of Candles is the later name for the Feast ofPresentation of the Lord,founded in the fourth century. Initially, the celebration had a Christological accent, but with time it acquired features of Marian feast (now in the liturgy the original name is in force). In Polish folk religiosity the name Our Lady of the Thunder Candle has functioned, as people came to church to have their candles called “gromnica” (the Thunder Candle) blessed. Under the influence of the Church's teaching, ancient folk customs and rituals have changed their content and meaning.So it was with the symbolism of light and candle.After giving it a Christian interpretation burning candle symbolizes the eternal light, which is Christ for every Christian. In the life of the villagersgromnicahad great significance and was used for various practices. It was handed to a dying person to be safelyaccompaniedby Mary to the “other world” and in the light of Christ. Aftercoming backfrom church, sign of the cross was marked with a smoky flame ofgromnicaat the frames of windows and the front door of the house to ensure God's protection from evil spirits. Gromnica waslit and placed in a window or on a table during storm to protect the house and farm fromthunder-lightand “avert” storm. This was not a magical act, as some ethnologists asserted,but a form of folk piety through the intercession of Mary (People prayed Rosary and “Beneath Thy Protection”).Gromnicawas also used for medical and meteorological practices; by observing the flame during the church service or on the way home people were makingpredications.According to the folk beliefs, candle had its power, because it was blessed in the church by the priest.Nowadays verylittle is left of the ancient folk customs associated with the Thunder Candle. Only in some families the custom of handinggromnicato the dying person or marking sign of the cross on the frames of the door and windows is still practiced. However, the candle as such and its burning flame reminds the faithful about Baptism and Christ – the eternal Light.

PL

Święto Matki Boskiej Gromnicznej to późniejsza nazwa powstałego w IV wieku święta Ofiarowania Pańskiego. Początkowo obchody święta posiadały chrystologiczny akcent, ale zupływem czasu nabrały charakteru maryjnego (obecnie w liturgii powrócono do pierwotnej nazwy). W polskiej religijności ludowej funkcjonowała nazwa Matki Boskiej Gromnicznej ze względu na święcenie w Kościele świec zwanych gromnicami. Pod wpływem nauki Kościoła dawne zwyczaje i obrzędy ludowe zmieniły swą treść i znaczenie. Tak było z symboliką światła i świecy.Po nadaniu mu chrześcijańskich interpretacji płonąca świeca symbolizuje światłość wiekuistą, jaką dla każdego wierzącego człowieka stanowi Chrystus. W życiu mieszkańców wsi gromnica posiadała wielkie znaczenie i była wykorzystywana do różnych praktyk. Wręczano ją do ręki umierającemu, aby Maryja bezpiecznie i w świetle Chrystusa przeprowadziła go na „tamten świat”. Po przyjściu z kościoła znaczono kopcącym się płomieniem z gromnicy znak krzyża na futrynach okien i drzwi wejściowych do domu, aby Bóg strzegł domostwa i chronił przed złymi mocami. Zapalano ją i stawiano w oknie lub na stole podczas burzy, aby uchronić dom i gospodarstwo przed uderzeniem pioruna i „odwrócić” burzę. Nie były to czynności magiczne, jak zachowanie to kwalifikują niektórzy etnologowie,gdyż w tym czasie przez wstawiennictwo Maryi zanoszono modlitwę do Boga (odmawiano modlitwę „Pod Twoją obronę”, modlono się na różańcu). Gromnicę wykorzystywano też do przepowiadania praktyk medycznych, meteorologicznych (patrząc jak się pali podczas nabożeństwa czy w drodze do domu). Według wierzeń ludowych posiadała swą moc, gdyż została wkościele poświęcona przez kapłana. Do czasów współczesnych niewiele pozostało z dawnych ludowych zwyczajów związanych z gromnicą. W niektórych tylko rodzinach daje się ją umierającemu, czy kreśli znak krzyża na futrynach okien i drzwi. Jedynie jej wygląd i płonący płomień przypomina wierzącemu sakrament chrztu świętego oraz Chrystusa – Światłość wiekuistą.

Refine search results

1 Roczniki Teologiczne

1 Roczniki Teologii Fundamentalnej i Religiologii

1 Vox Patrum

2 Nowak J.

1 Kupisiński Z.

1 2021

1 2015

1 2001

Święci Katarzyna i Andrzej w religijności i tradycji ludowej regionu tomaszowskiego

Tradycyjne formy kultu św. Mikołaja w tomaszowskich dekanatach diecezji zamojsko-lubaczowskiej

Święto Matki Boskiej Gromnicznej w religijności ludowej