Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 6

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  współczesne konstytucje
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
EN
An analysis of contemporary constitutions indicates that the number of denominational states is slowly decreasing. However, we also encounter opposite tendencies. The model of a denominational, or a religious state is primarily characteristic for Muslim countries of the Near and Middle East and for a number of Southeast Asian countries. In the last decades, the number of Christian states and secular ideological states has declined signifi cantly. There is a stable group of states with Buddhism as a privileged religion. The religious constitutional norms of states of confession are generally characterised by a high degree of generality. Detailed provisions are seldom and denominational clauses are primarily included among the principles of the supreme constitution. Underlying the religious character of the state lies the rejection of the neutrality of the worldview. It is not possible, on the basis of the constitution alone, to reconstruct a detailed, universal model of a religious state. In the light of fundamental laws, the most common characteristics of religious states are: the negation of the neutrality of the state in worldviews, the acceptance of a particular religion as the offi cial religion, the rejection of the equality of religious associations, the requirement of a head of state to follow the state religion or belief, and the state support for a given confession. The constitutions of most religious states formally provide for religious freedom. In the fundamental laws of some Muslim states, the guarantees for this freedom are, however, silent. The Western political culture fails the characteristics of an organisational unity of the state or the religious apparatus. The socio-political reality of contemporary religious states indicates that this model of statehood cannot be a priori regarded as contrary to the principles of democracy and human rights.
PL
Autor artykułu dokonuje szczegółowej analizy konstytucyjnych i ustawowych przepisów gwarantujących wolność religijną w państwach powstałych po upadku Związku Radzieckiego. Pod wpływem pierestrojki doszło do przewartościowania oficjalnego stosunku państwa radzieckiego do religii. Jeszcze w 1990 r. uchwalono ogólnozwiązkową ustawę O wolności sumienia i organizacjach religijnych, a następnie podobne inicjatywy ustawodawcze były podejmowane w republikach związkowych. Po 1991 r. przepisy gwarantujące prawo do wolności religijnej znalazły się w konstytucjach państw postradzieckich. Idea wolności religijnej stała się również przedmiotem zainteresowania Wspólnoty Niepodległych Państw, organizacji międzynarodowej, grupującej byłe republiki członkowskie ZSRR z wyjątkiem Estonii, Łotwy i Litwy. Na podstawie funkcjonujących w prawie badanych państw przepisów o wolności religijnej można dokonać klasyfikacji państw postradzieckich pod względem ich stosunku do religii. Wśród krajów z funkcjonującymi systemami powiązania należy wyróżnić Armenię i Gruzję, a także Białoruś, Litwę, Łotwę i Rosję, gdzie władze państwowe dzielą wyznania na tradycyjne i nietradycyjne. Do grupy państw neutralnych w stosunku do religii należą Estonia, Kirgistan, Mołdawia i Ukraina. Natomiast z systemami dość ścisłego rozdziału mamy do czynienia w pozostałych państwach Azji Centralnej (Kazachstan, Tadżykistan, Turkmenistan, Uzbekistan) oraz w Azerbejdżanie
PL
Prawo Kościoła do wypowiadania się w sprawach publicznych jest pochodną uprawnienia tej treści przysługującego poszczególnym obywatelom doń przynależącym. Głosu najwyższych władz Kościoła w Polsce nie mogło zabraknąć w toku debaty nad kształtem nowej ustawy zasadniczej. Pojawiająca się w jej trakcie idea neutralności czy też bezstronności światopoglądowej państwa była wielokrotnie przedmiotem oceny Episkopatu Polski. Swoje stanowisko w tym względzie biskupi polscy przedstawiali w publikowanych dokumentach jak i za pośrednictwem przedstawiciela Sekretariatu Konferencji Episkopatu Polski w Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego. Analiza wyrażanych na tych dwóch płaszczyznach enuncjacji pozwala przyjąć, iż preferencje Episkopatu przeszły ewolucję od wyrażanego implicite poparcia do stanowczej negacji zasady neutralności światopoglądowej państwa. Ostatecznie jednak Episkopat nie sprzeciwił się zasadzie bezstronności w kształcie nadanej jej przez art. 25 ust. 2 Konstytucji RP.
EN
The Church’s right to voice her opinion on public matters stems from a similar right held by the citizens comprising the body of the faithful. Consequently, the highest Church authorities felt compelled to take part in the debate in the shape the new constitution. The idea of neutrality and state’s impartiality in the matters of outlook that was surfacing meanwhile was frequently appraised by the Polish Episcopate. The bishops expressed their opposition in various documents as well as via the representative of the Secretariat of the Polish Episcopate Conference in the Constitutional Commission of the National Assembly. The analysis of the episcopate’s contribution in these two areas reveals a transition from the implicite expressed endorsement to firm objection to the neutrality principle. However, in the end, the bishops did not oppose the principle as worded in Article 25(2) of the Polish Constitution.
PL
Analiza współczesnych konstytucji wskazuje, że liczba państw wyznaniowych powoli maleje. Spotykamy się jednak z tendencjami przeciwstawnymi. Ustrój państwa wyznaniowego jest charakterystyczny przede wszystkim dla krajów muzułmańskich Bliskiego i Środkowego Wschodu oraz dla szeregu państw Azji Południowo-Wschodniej. W ostatnich dziesięcioleciach wyraźnie zmalała natomiast liczba państw chrześcijańskich oraz świeckich państw ideologicznych. Stabilna pozostaje grupa państw z buddyzmem jako religią uprzywilejowaną. Przepisy wyznaniowe konstytucji państw konfesyjnych charakteryzują się z reguły dużym stopniem ogólności. Rzadko spotyka się postanowienia szczegółowe. Klauzule wyznaniowe zamieszczone są przede wszystkim wśród zasad naczelnych konstytucji. U podstaw wyznaniowego charakteru państwa leży odrzucenie neutralności światopoglądowej. Nie jest możliwe na podstawie samych tylko konstytucji zrekonstruowanie szczegółowego, uniwersalnego modelu państwa wyznaniowego. W świetle ustaw zasadniczych najczęściej spotykane cechy państw wyznaniowych to: negacja neutralności państwa w sprawach światopoglądowych, przyjęcie określonej religii jako oficjalnej, odrzucenie równości związków wyznaniowych, wymóg wyznawania przez głowę państwa określonej religii lub światopoglądu, udzielanie przez państwo wsparcia dla danej konfesji. Konstytucje większości państw wyznaniowych formalnie zapewniają wolność religijną. W ustawach zasadniczych niektórych państw muzułmańskich gwarancje dla tej wolności są jednak przemilczane. Jedność organizacyjna aparatu państwowego i wyznaniowego nie jest charakterystyczna dla sfery kultury politycznej Zachodu. Rzeczywistość społeczno-polityczna współczesnych państw wyznaniowych wskazuje, że wspomnianego modelu państwowości nie można a priori uznać za sprzeczny z zasadami demokracji oraz z prawami człowieka.
EN
The analysis of contemporary constitutions indicates that the number of religious states is slowly decreasing. However, we are confronted with the opposite tendencies. The model of the religious state is characteristic primarily of Muslim countries of the Near and Middle East and of a number of Southeast Asian countries. In the last decades, the number of Christian states and secular ideological states has declined significantly. There is a stable group of states with Buddhism as a privileged religion. The religious constitutional norms of confessional states are generally characterized by a high degree of generality. Detailed provisions are rare. Denominational clauses are included primarily among the supreme principles of the constitution. Underlying the religious character of the state is the rejection of the neutrality of the worldview. It is not possible, on the basis of the constitution alone, to reconstruct a detailed, universal model of the religious state. In the light of fundamental laws, the most common characteristics of religious states are: the negation of the neutrality of the state in worldviews, the acceptance of a particular religion as the official religion, the rejection of the equality of religious associations, the requirement of a state religion or belief towards the head of the state, the state support for a given confession. The constitutions of the majority of religious states formally provide for religious freedom. In the fundamental laws of some Muslim states, the formal guarantees for this freedom are, however, absent. The organizational unity of the state and religious apparatus is not characteristic of the sphere of Western political culture. The socio-political reality of contemporary religious states indicates that this model of statehood can not be a priori regarded as contrary to the principles of democracy and human rights.
IT
Il crescente sviluppo in Italia, nell’ultimo ventennio, della prassi pattizia a livello decentrato apre la via ad una “ulteriore nuova stagione” di relazioni tra Stato e Chiesa cattolica. Si tratta di una condizione che risulta riconducibile ad una pluralità di fattori. Da un lato, occorre ricordare il percorso di evoluzione delle autonomie locali successivo alla riforma del Titolo V, Parte II della Costituzione e, dall’altro, le trasformazioni che hanno toccato il diritto della Chiesa con riferimento, in particolare, al ruolo delle Conferenze episcopali regionali. E’ così possibile riscontrare nel tempo una sempre più significativa presenza di accordi a livello regionale ed “infra-regionale”. Al riguardo, si deve tuttavia precisare come, mentre la prima tipologia di fonti appaia inquadrabile prevalentemente in tre “macro-aree”, sia pure suscettibili di espansione qualora tale necessità venga avvertita, il secondo gruppo di accordi mostri contenuti estremamente diversificati quanto ai temi affrontati. Ciò nasce dall’esigenza di offrire risposte ai bisogni specifici di una determinata comunità, mediante relazioni tra i soggetti istituzionali e confessionali ad essa più vicini presenti sul territorio. In questo senso, può affermarsi come nell’ambito sociale, complice l’attuale percorso rivolto alla realizzazione di una cittadinanza “partecipativa”, il principio di sussidiarietà orizzontale trovi il suo “punto di contatto” con quello di collaborazione, sancito dall’art. 1 dell’Accordo di revisione concordataria. Si è dunque di fronte ad un articolato sistema di fonti, aventi diversa natura giuridica, ma in grado di misurarsi – in forza della loro duttilità – con la costante evoluzione dell’ordinamento civile e canonico, nel pieno rispetto del principio di laicità dello Stato.
EN
The development in Italy of the “bilateral practice” on a local level, particularly in the last twenty years, opens the way for a “new season” in the relations between civil and religious authorities in our country. It introduces a system of relations which is made not only on the traditional level of “summit relations” between the State and the Catholic Church, but also it is based on the possible conclusions of peripheral agreements, in reply to religious demands, found on a local level.
PL
Dynamiczny rozwój zdecentralizowanej praktyki układowej, zauważalny we Włoszech w ostatnim dwudziestoleciu, pozwala na stwierdzenie, że doszło do otwarcia „kolejnego okresu porozumień” w relacjach między państwem i Kościołem Katolickim. Jest to owoc wielorakich czynników. Z jednej strony, istotną rolę odegrało dowartościowanie autonomii lokalnych, będące konsekwencją nowelizacji Tytułu V (pt. Regiony, prowincje, gminy) Części II (pt. Ustrój Republiki) obowiązującej Konstytucji Republiki Włoskiej. Z drugiej strony, impulsem do rozwoju zdecentralizowanej praktyki układowej stały się zmiany dokonane w prawie kanonicznym, odnoszące się w szczególności do roli regionalnych konferencji biskupów. Wspomniane czynniki przyczyniły się do coraz intensywniejszego wzrostu liczby układów zawieranych na poziomie regionalnych oraz subregionalnym. Większość źródeł z pierwszej kategorii można odnieść do jednego z trzech makro-zagadnień (dobra kultury o charakterze religijnym, opieka duszpasterska w instytucjach leczniczych oraz dowartościowanie społecznej i edukacyjnej funkcji oratoriów). Natomiast w drugiej grupie obecne są układy dotyczące kwestii skrajnie zróżnicowanych, co znajduje swoje uzasadnienie w różnorodności specyficznych potrzeb poszczególnych społeczności lokalnych. Analiza zachodzących procesów pozwala na stwierdzenie, że zasada pomocniczości ujmowana horyzontalnie znajduje dziś w przestrzeni społecznej – również w konsekwencji działań zmierzających do zapewnienia możliwie najpełniejszej realizacji partycypacyjnej koncepcji obywatelstwa – ważny punkt kontaktu z zasadą współpracy, wyrażoną w art. 1 włoskiego Konkordatu z 1984 r. (a więc układu rewidującego Konkordat Laterański z 1929 r.). Stosujący prawo stają więc we Włoszech wobec coraz bardziej zróżnicowanego systemu źródeł o niejednolitej naturze prawnej, które – właśnie dzięki specyficznej „plastyczności” tychże źródeł – jawią się jako instrumenty lepiej odpowiadające stanowi stałej ewolucji, w jakiej znajduje się dziś zarówno cywilny, jak i kanoniczny porządek prawny. Ich stosowanie w żaden sposób nie narusza również zasady świeckości państwa.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.