Search results

1

TRANSGRESJA DOMNIEMANA NIESKOŃCZONOŚĆ WSZECHŚWIATA I WYNIKAJĄCE Z TEGO KONSEKWENCJE KOSMOLOGICZNE I FILOZOFICZNE

100%

Mrozek J.

Miscellanea Anthropologica et Sociologica

|

2008

|

vol. 9(1)

2

DOMNIEMANA NIESKOŃCZONOŚĆ WSZECHŚWIATA I WYNIKAJĄCE Z TEGO KONSEKWENCJE KOSMOLOGICZNE I FILOZOFICZNE

88%

Mrozek J.

Miscellanea Anthropologica et Sociologica

|

2008

|

vol. 9(1)

3

Ontologiczne i epistemologiczne aspekty pojęcia „ex nihilo” w modelach kosmologicznych kwantowej kosmogenezy

38%

Szydłowski M., Tambor P.

Studia Philosophiae Christianae

|

2015

|

vol. 51

|

issue 1

141-163

EN

This paper studies the ontology of the term “ex nihilo” as used by physicists in the context of constructing quantum cosmogenesis models. The meaning of the term “ex nihilo” in the representative approaches of Tryon and Fomin, Zeldovich–Grishchuk, Vilenkin and Hartle–Hawking is indicated and, in each case, the word “nothing” turns out to be actually “something”. We also examine the epistemological status of quantum cosmogony models and show that they are effective theories of the early evolution of the universe at the Planck epoch. These theories’ baseline – the low level of emergence – is always a physical reality (e.g. quantum vacuum fluctuations). The high level of emergence is a de Sitter universe. The mechanisms of emergence are quantum processes and lead to a classical world. The multiplicity of these approaches corresponds to the different proposals for quantum mechanism. Moreover, the paper undertakes Woleński’s question: “Is physics based on philosophical assumptions?” The question is placed in the context of cosmology understood as the physics of the universe. We argue that if such assumptions cannot be found in the models of quantum cosmogony, neither can they be found in cosmology as such. In the paper it is demonstrated that all models of quantum origin are realizations of the idea of emergence of the classical world from quantum rules acting in the quantum universe, thus a lower state of the emergence cannot be empty at the very beginning.

PL

W pracy przedstawiamy modele kosmologiczne kosmogenezy kwantowej. Wszechświat powstaje w nich na drodze pewnego mechanizmu kwantowego. W pracy wskazujemy też na różne ontologie terminu ex nihilo stosowanego przez fizyków proponujących modele kosmogenezy kwantowej. Za każdym razem wskazujemy, że owo „nic” jest „czymś”: a to punktem w podejściu S. Hawkinga, zbiorem pustym w interpretacji G. McCabe’a, stanem próżni kwantowej, zerowym stanem nicości czasoprzestrzeni, etc. W kontekście krytyki modeli kosmogenezy kwantowej stawiamy dwa problemy: (1) Jaka jest ontologia modeli kosmogenezy kwantowej ex nihilo; dokładnie samego stanu ex-nihilo? (2) Jakie jest wyjaśnienie faktu, że fizycy używają terminu „nicość”, który należy do obszaru filozofii czy też teologii, gdy w praktyce badawczej okazuje się, że zawsze zakładana jest jakaś rzeczywistość, którą banalizują. Na pierwsze z postawionych wcześniej pytań odpowiadamy, że w fizyce i kosmologii kwantowej nie jest możliwe zbudowanie modelu kosmogenezy kwantowej ex nihilo, oraz że te konstrukcje teoretyczne powinny być nazywane modelami emergentnymi: z pewnej rzeczywistości kwantowej wyłania się nowa rzeczywistość wszechświata klasycznego. Metod opisu tego przejścia dostarczają teorie efektywne a rekonstrukcja poznawcza daje się ująć w postaci procesu emergencji epistemologicznej. Na drugie pytanie odpowiadamy, powołując się na klasyczne rozróżnienie Reichenbacha kontekstu odkrycia i kontekstu uzasadniania. Pisząc wstępy do swoich prac badawczych, fizycy starają się je odpowiednio zareklamować i nadać im marketingowe tytuły. W dalszej części pracy przedstawiany jest rachunek, w którym muszą oni poczynić pewne założenia, aby wyprowadzić z formalizmu wnioski o charakterze fizycznym. W tej zasadniczej części pracy tkwią założenia co do tego, jak rozumiana jest nicość. Nasze badania ontologii terminu ex nihilo w modelach kosmologicznych powstania wszechświata są również motywowane próbą odpowiedzi na klasyczne pytanie Jana Woleńskiego: „czy w fizyce występują założenia o charakterze filozoficznym?”. My adresujemy to pytanie do kosmologii rozumianej jako fizyka wszechświata. Jeśli chcemy szukać założeń filozoficznych w fizyce, to właśnie w początkach wszechświata. Case study modeli kosmogenezy kwantowej pokazuje explicite, że takich założeń nie czynimy w praktyce badawczej, chociaż używanie terminu metafizycznego ex nihilo mogłoby to sugerować.

4

Problematyka śmierci w ujęciu Aleistera Crowleya

32%

Fert A.

Amor Fati

|

2015

|

issue 3

87-100

EN

The aim of this paper is to present and interpret the issues connected with Crowleyan perspective on the death motif, which is strictly correlated with the Thelemic geneal-ogy of the mankind. It is also connected with the voluntaristic and pragmatic percep-tion of reality, which can be found in the writings of Aleister Crowley. The analysis comprises the issues of physical death compared with the spiritual one. Moreover, author brings up the question of the consequences of being belong to soul and the shell of the astral world as a flesh at the same time.

5

Historia pewnego obrazu: M. Bersanelli, Wielki spektakl na niebie. Osiem wizji wszechświata od starożytności do naszych czasów, tłum. A. Liszka-Drążkiewicz, Copernicus Center Press, wydanie 1, Kraków 2020, ss. 317

32%

Cygan M.

Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie

|

2022

|

vol. 29

313-318

6

KOSMOLOGIA BEDY CZCIGODNEGO (VIII WIEK)

32%

Karas M.

Roczniki Filozoficzne

|

2012

|

vol. 60

|

issue 1

7-26

EN

The article presents the universe in cosmology of the Venerable Bede, British scholar of the eighth century. Bede’s description of the world as whole was made by the knowledge of ancient (Pliny the Elder) and Christian (St. Isidore of Seville). Geocentric cosmos conceived as a system of fixed stars and the planets on the circles. Celestial bodies are made of fire. On Earth, there are four elements. Bede was interested in philosophy of nature and enrichment of scientific knowledge with the theological reflection. Cosmology of Bede represents an important stage of development of science in Western Christianity in the early Middle Ages.

PL

Artykuł przedstawia wszechświat w kosmologii Bedy Czcigodnego, brytyjskiego uczonego z VIII wieku. Beda opisywał świat za pomocą elementów wiedzy antycznej (Pliniusz Starszy) i chrześcijańskiej (św. Izydor z Sewilli). Kosmos pojmował jako geocentryczny system gwiazd osadzonych na sferze niebieskiej i planet krążących na okręgach. Ciała niebieskie zbudowane są z ognia. Na Ziemi występują cztery żywioły. Będą interesuje się przyrodoznawstwem i wzbogaca wiedzę naukową z pomocą refleksji teologicznej. Kosmologia Bedy stanowi ważny etap rozwoju nauk w zachodnim chrześcijaństwie wczesnego średniowiecza.

7

Wszechświat genialnym dziełem Boga według Hbr 3, 4

32%

Obidowicz A. J.

Ruch Biblijny i Liturgiczny

|

2017

|

vol. 70

|

issue 3

EN

Of all the New Testament books, the Letter to the Hebrews emphasizes the function of God as the builder the most. This article analyzes only verse 3 : 4. Both the Polish and English translations of Hebrews 3:4 apply the term “builder” or the active participle of “to build” to God. In the way of contextual analysis, the author justifies a translation of Hebrews 3 : 4 that emphasizes God’s conceptual design in creating the universe.

PL

Spośród pism Nowego Testamentu funkcja Boga jako budowniczego jest najbardziej eksponowana w Liście do Hebrajczyków. W przedstawionym tutaj opracowaniu omówiono jedynie werset 3, 4. Zarówno przekłady polskie, jak i angielskie stosują tam do Boga termin „budowniczy” lub jego pochodne odsłowne. W niniejszym opracowaniu przedstawiono – na drodze analizy kontekstowej – uzasadnienie dla przekładu Hbr 3, 4 eksponującego zamysł koncepcyjny oraz kunszt Boga przy tworzeniu wszechświata.

8

"Enneady" Plotyna inspiracją dla św. Jana od Krzyża w nauce o drodze do kontemplacji?

26%

Zarzycki S.

Verbum Vitae

|

2021

|

vol. 39

|

issue 3

1093-1117

EN

Taking into account the influence of Neoplatonism on Christianity in antiquity and in the Middle Ages, the author asks about the possible influence of Plotinus’ Ennead on the doctrine about the path to contemplation of St. John of the Cross. He first introduces the Plotinian vision of reality, according to which, from one principle, from the One in the process of emanation, beings emerged: mind; the individual soul and the soul of the world. Then it shows man and his return to the Absolute through asceticism, contemplation and Plotinian ecstasy. Analyzing the Enneads of Plotinus and their interpretation in the field of spiritual doctrine in famous commentators (A. Bord, J. Baruzi, M. de la Corte, B. Salmona, L. Bouyer), he compares the descriptions of selected moments of the spiritual path to contemplation and ecstasy in two spiritual masters and interprets them taking into account the doctrinal and spiritual differences between Neoplatonism and Christianity. By identifying the few similarities in the descriptions, especially concerning the way of purification, and taking into account the fundamental and more detailed differences, one inclines with Bord to accept the possible inspiration of Ennead Plotinus only in certain aspects of the description of the spiritual experience of the Carmelite mystic.

PL

Uwzględniając wpływ neoplatonizmu na chrześcijaństwo w starożytności i w średniowieczu, autor pyta o możliwość wpływu Ennead Plotyna na naukę o drodze do kontemplacji św. Jana od Krzyża. Przybliża najpierw plotyńską wizję rzeczywistości, według której z jednej zasady, z Jednego, w procesie emanacji, wyłoniły się byty: umysł, dusza jednostkowa i dusza świata. Następnie ukazuje człowieka i jego powrót do Absolutu poprzez ascezę, kontemplację i ekstazę plotyńską. Analizując Enneady Plotyna i ich interpretację w zakresie doktryny duchowej u znanych komentatorów (A. Bord, J. Baruzi, M. de la Corte, B. Salmona, L. Bouyer), dokonuje porównania opisów wybranych momentów drogi duchowej do kontemplacji i ekstazy u dwóch mistrzów duchowych i interpretuje je z uwzględnieniem różnic doktrynalnych i duchowych pomiędzy neoplatonizmem i chrześcijaństwem. Identyfikując w opisach nieliczne podobieństwa dotyczące zwłaszcza drogi oczyszczenia i uwzględniając zasadnicze i bardziej szczegółowe różnice, przychyla się za Bordem do przyjęcia możliwej inspiracji Ennead Plotyna jedynie w pewnych aspektach opisu doświadczenia duchowego mistyka Karmelu.

9

Дом як Радзiма ў лiрыцы беларускiх паэтэс другой паловы ХХ стагоддзя

26%

Шматкова I.

Białorutenistyka Białostocka

|

2017

|

vol. 9

PL

W artykule omówiono topos domu jako ojczyzny w twórczości najwybitniejszych przedstawicielek literaturze białoruskiej drugiej połowy XX wieku, a w szczególności Eugenii Janiszczyc, Niny Matiasz i Raisy Barawikowej, urodzonych na Polesiu. Omówiono wartości duchowe toposu. Na podstawie liryki poetek dokonano analizy porównawczej identyfikowania toposu w kobiecym modelu świata.

EN

The article deals with the identification of the topos of home as fatherland in the works of outstanding Belarusian women poets in the second half of the 20th century such as Eugenia Yanishchits, Nina Matyas and Raisa Borovikova, who are natives of a separate region of Belarus – Polesie. Semantic content of the topos has been discussed and comparative analysis of its identification in women model of the world based on their lyrics has been made.

10

Лейтматыў дому ў рамане Янкi Брыля “Птушкi i гнëзды”

26%

Нiкiфарава В.

Białorutenistyka Białostocka

|

2017

|

vol. 9

PL

W artykule omówiono semantyczną złożoność i fundamentalne strukturalne znaczenie lejtmotywu domu w lirycznej powieści Janki Bryla „Ptaki i gniazda”. Poszukiwanie domu i ojczyzny jest najważniejszym czynnikiem ewolucji głównego bohatera Andreja Runiewicza. Definiuje ono również strukturę powieści. Topos domu jest głównym lejtmotywem, który pojawia sie na przeciwnych biegunach semantycznych, takich jak obca ziemia – ojczyzna, niewola – wolność.

EN

The article discusses semantic complexity and fundamental structural importance of the leitmotif of home in Yanka Bryl’s lyrical novel “Birds and nests”. The searching of home and homeland is the most important factor in the evolution of Andrey Runevich, the main character of the novel. It also defines the content and the structure of the novel. Topos of home becomes one of the most principal leitmotifs which appears between sense poles of foreign land and homeland, captivity and freedom.

11

Theological issues in the ecological encyclical Laudato si

26%

Proniewski A.

Rocznik Teologii Katolickiej

|

2015

|

vol. 14

|

issue 1

PL

Papież Franciszek encyklikę Laudato si poświęcił problematyce kryzysu ekologicznego. Treść encykliki ukierunkowuje na podkreślenie prawdy, że człowiek stworzony na obraz i podobieństwo Boga jest w bliskiej relacji ze środowiskiem naturalnym. Relacja ta powinna być odzwierciedleniem odpowiedzialności i troski człowieka. Niedopuszczalne jest zatem takie jego postępowanie, które by miało przyczyniać się do degradacji środowiska i traktowania go wyłącznie eksploatacyjnie. Podejmuje w niej refleksję teologiczną nad tematyką stworzenia. Skupia swoją uwagę nad takimi zagadnieniami jak aspekty biblijne macierzyństwa ziemi, chrystologiczne spełnienie wszechświata, duchowy wymiar relacji we wszechświecie, eschatologiczne spełnienie dzieła stworzenia.

12

The Art of Compromise: The Human Figure in Eastern European Synagogue Decoration

23%

Kotlyar E.

Studia Żydowskie. Almanach

|

2013

|

vol. 3

|

issue 3

13-27

PL

Argumenty przeciwko przedstawianiu człowieka, wysuwane przez judaizm normatywny wobec praktyk artystycznych, opierają się na drugim przykazaniu. Jednak zasada hiddur micwa, kładąca nacisk na służenie Bogu „na wszelkie sposoby godne Jego świętości”, doprowadziła do powstania misternych dekoracji synagogalnych, które miały wzmagać zachwyt przed Panem. Ta rozbieżność wyraźnie uwidacznia się w malowidłach ściennych synagog wschodnioeuropejskich, gdzie tradycje aszkenazyjskie zetknęły się z duchową tajemnicą sztetla, tworząc nowe graficzne interpretacje Tory, midraszy i lokalnego folkloru. Ludzkie wyobrażenia Szechiny, Mosziacha, kohanim, prostych Żydów i metafor cnót stały się centralnym elementem symbolicznego wyobrażenia wszechświata, uduchowienia przestrzeni i wzmożenia koncentracji podczas modlitwy. Czyniono to jednak dość oryginalnie, co wskazuje na dążenie malarzy do unikania postaci ludzkich. Do typowych motywów antropomorficznych należą wizerunki rąk, małe postacie ludzkie, ledwie zarysowane sylwetką lub schematem, a także nieliczne duże, o „rozpływających się formach” i rozmazanych rysach twarzy. Ludowe bestiarium wyrażało podtekst dydaktyczny, rytualny lub eschatologiczny, gdzie ludzie „przez maski zwierząt i ptaków patrzą ludzkimi oczami” (El Lissitzky). Taktyka ta przynosiła potężne efekty artystyczne, przekształcając przestrzeń fizyczną w mistyczną esencję dostępną dla wewnętrznego postrzegania zgromadzonych. Na podstawie zachowanych dokumentów tekstowych i fotografii w artykule przeanalizowano ogólną typologię, ikonografię oraz konkretne przypadki tych obrazów.

EN

Arguments against human representation, leveled by normative Judaism at artistic practice, are based on the Second Commandment. Yet the principle of hiddur mitzvah, em-phasizing serving God “in all ways befitting His Holiness,” led to elaborate synagogue decoration supposed to intensify awe before the Lord. This discrepancy is clearly instantiated in Eastern European synagogue wall paintings, where Ashkenazi traditions met the spiritual mystery of the shtetl to produce new graphic renditions of Torah, midrashim, and local folklore. Humanly imaged Shekhinah, Moshiach, kohanim, simple Jews, and metaphors for the virtues became central in symbolically imag-ing the universe, spiritualizing space and intensifying concentration during prayer. But this was done rather originally, indicating the painters’ attempt to avoid human figures. Com-mon anthropomorphic motifs include images of hands, small-scale human figures barely silhouetted or schematized, and the few large-scale ones with “dissolving forms” and smudged facial features. The populous bestiary expressed the didactic, ritual, or eschato-logical subtext, where people “through animal and bird masks gaze with human eyes” (El Lissitzky). These tactics produced powerful artistic effects, turning physical space into a mystical essence available to the congregation’s inner beholding. Based on surviving text documents and photographs, the article studies general typol-ogy, iconography, and specific instances of these images.

Refine search results

TRANSGRESJA DOMNIEMANA NIESKOŃCZONOŚĆ WSZECHŚWIATA I WYNIKAJĄCE Z TEGO KONSEKWENCJE KOSMOLOGICZNE I FILOZOFICZNE

DOMNIEMANA NIESKOŃCZONOŚĆ WSZECHŚWIATA I WYNIKAJĄCE Z TEGO KONSEKWENCJE KOSMOLOGICZNE I FILOZOFICZNE

Ontologiczne i epistemologiczne aspekty pojęcia „ex nihilo” w modelach kosmologicznych kwantowej kosmogenezy

Problematyka śmierci w ujęciu Aleistera Crowleya

Historia pewnego obrazu: M. Bersanelli, Wielki spektakl na niebie. Osiem wizji wszechświata od starożytności do naszych czasów, tłum. A. Liszka-Drążkiewicz, Copernicus Center Press, wydanie 1, Kraków 2020, ss. 317

KOSMOLOGIA BEDY CZCIGODNEGO (VIII WIEK)

Wszechświat genialnym dziełem Boga według Hbr 3, 4

"Enneady" Plotyna inspiracją dla św. Jana od Krzyża w nauce o drodze do kontemplacji?

Дом як Радзiма ў лiрыцы беларускiх паэтэс другой паловы ХХ стагоддзя

Лейтматыў дому ў рамане Янкi Брыля “Птушкi i гнëзды”

Theological issues in the ecological encyclical Laudato si

The Art of Compromise: The Human Figure in Eastern European Synagogue Decoration