Search results

1

Spojrzenie na zasadę określoności w kontekście jej źródeł

100%

Dziewulska-Gaj I.

Studia Prawa Publicznego

|

2014

|

issue 2(6)

131-152

EN

The sources of the principle of certainty constitute the first phase of the search for answers about the purpose, understanding and practical application of the principle. The basis for the considerations in the subject matter is primarily the Polish Constitution, the case law of the Constitutional Court and the much more modest achievements of the doctrine. Because the principle of certainty does not only bear its legal aspect but also the linguistic one, the literature within the scope of linguistics has been also taken into consideration. In its legal aspect, the principle encompasses its relation to the law in general and as well as its axiological and normative foundations. The principle of certainty is undoubtedly a legal issue. It arises from the very concept of law, as certainty is an inherent feature of the law, especially of positive law, and hence its linguistic aspect. The principle of certainty in the axiomatic foundations protects human dignity setting out the framework for the activities of the state in the sphere of the regulation of restrictions of rights and freedom, the protection of which is an integral element of the rule of law. It is the guarantor of the implementation of the idea of lex est rex, which is a determinant for a constitutional clause of the rule of law. To provide effective protection to the citizen against the omnipotence of the state, the principle had to obtain the rank of a constitutional one, while in order to pursue its practical objective, the rule of law must obtain a linguistic dimension. Thus, the principle of certainty being a legal category cannot exist outside the language realm. Defining is primarily a linguistic activity. The linguistic aspect of the principle of certainty allows to determine a clear boundary between what is and is not lawful, a boundary which forms the basis of the principle of ignorantia juris non excusat. The principle of certainty in its axiomatic foundations protects not only the dignity of a man, but also the balance in the functioning of the state. A failure to implement the rigour of the principle of certainty in the sphere of the regulation of restrictions of rights and freedom causes confusion and fear of an unidentified threat. It suggests that the rights granted are only apparent. The principle of certainty as a value is therefore a guarantee of legal security and its implementation is an act of loyalty of the state authorities to the citizen. Conclusively, there arises an assumption that a lack of a regulation is always a conscious action of a rational legislator, therefore the silence of a legislator regarding rights restrictions means that such restrictions do not exist.

PL

Źródła zasady określoności to pierwszy etap poszukiwań odpowiedzi na pytania dotyczące jej celu, rozumienia i praktycznego zastosowania. Podstawą rozważań w tym temacie jest przede wszystkim Konstytucja RP, orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego i znacznie skromniejszy dorobek doktryny, a także literatura z zakresu językoznawstwa, ponieważ zasada określoności ma swój aspekt nie tylko prawny, ale i językowy. Na ten pierwszy składa się zaś zarówno jej relacja do prawa w ogóle, jak i aksjologiczne oraz normatywne jej podstawy. Zasada określoności jest niewątpliwie zagadnieniem prawnym. Wynika z samego pojęcia prawa, ponieważ określoność jest immanentną cechą prawa, szczególnie prawa pozytywnego, stąd też i jej aspekt językowy. Zasada określoności w swoich aksjologicznych podstawach chroni godność człowieka. Określa bowiem ramy działalności państwa w sferze stanowienia ograniczeń praw i wolności, których ochrona jest nieodłącznym elementem państwa prawnego. Jest również gwarantem realizacji idei lex est rex, będącej wyznacznikiem konstytucyjnej klauzuli państwa prawa. By skutecznie chronić obywatela przed omnipotencją państwa, musiała uzyskać rangę zasady konstytucyjnej. By zaś prawo realizowało swój praktyczny cel, norma prawna musi uzyskać swój językowy wymiar. Tak więc zasada określoności, jako kategoria prawna, nie może istnieć poza sferą językową, gdyż określanie to czynność o charakterze przede wszystkim językowym. Ten językowy aspekt zasady określoności pozwala wyznaczyć wyraźną granicę pomiędzy tym, co zgodne, a tym, co niezgodne z prawem, granicę, która stanowi podstawę stosowania zasady ignorantia iuris nocet. Zasada określoności w swoich aksjologicznych podstawach chroni nie tylko godność człowieka, ale i równowagę w funkcjonowaniu państwa. Niespełnienie rygoru określoności w obszarze stanowienia ograniczeń praw i wolności powoduje dezorientację i życie w obawie przed niezidentyfikowanym zagrożeniem oraz w poczuciu, że przyznane jednostce prawa są pozorne. Zasada określoności jako wartość jest więc gwarancją bezpieczeństwa prawnego, a jej realizacja - aktem lojalności organów państwa wobec obywatela. Z tego wynika założenie, iż brak regulacji jest zawsze świadomym działaniem racjonalnego ustawodawcy, zatem milczenie ustawodawcy w kwestii ograniczeń praw oznacza brak tych ograniczeń.

2

Kwestia określoności przepisów, za naruszenie których mogą zostać nałożone kary pieniężne na przedsiębiorców. Rozważania na kanwie wyroku Sądu Najwyższego z 6 października 2011 r. w sprawie o sygn. III SK 18/11

80%

Stawicki A., Kulczyk W.

internetowy Kwartalnik Antymonopolowy i Regulacyjny

|

2013

|

vol. 2

|

issue 6

56-64

PL

Artykuł stanowi głos w dyskusji na temat określoności przepisów, za naruszenie których mogą zostać nałożone kary pieniężne na przedsiębiorców. Punktem wyjścia rozważań stał się wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 października 2011 r. w sprawie o sygn. III SK 18/11, w którym sąd orzekł, że przedsiębiorca nie może być karany na podstawie zbyt ogólnych przepisów, w zasadzie stanowiących, że każde naruszenie przepisów prawa daje podstawę do nałożenia kary pieniężnej. Pojawia się więc zasadne pytanie, czy jeśli w postępowaniach przed Prezesem UOKiK i Prezesem URE winny być stosowane standardy proceduralne znane z postępowań karnych, to czy także na płaszczyźnie prawa materialnego nie powinno zostać wyraźnie określone, jakie zachowania (o jakich znamionach) winny być zakazane? W poszukiwaniu odpowiedzi na tak postawione pytanie, autorzy odwołują się do nauki prawa karnego w zakresie dotyczącym kwestii określoności czyny zabronionego, a także dorobku orzeczniczego sądów oraz trybunałów zarówno polskich, jak i europejskich.

EN

This article is a voice in the debate on the legal certainty of provisions, the breach of which may result in the imposition of fines on entrepreneurs. The starting point for this discussion is the judgment of the Polish Supreme Court dated 6 October 2011 in case no. III SK 18/11. It was stated therein that an entrepreneur cannot be convicted based of a very general provision that basically states that any violation of the law gives rise to a fine. A legitimate question may thus arise as to whether it should also be clearly determined, at the level of substantive law, which behaviours should be considered as prohibited. That is, if procedural standards known from criminal law are to be applied in proceedings before the NCA and the NRA in the energy sector. In search of an answer, the paper refers to the study of criminal law in relation to the matter of legal certainty of prohibited acts, as well as to the jurisprudence of courts and tribunals, both Polish and European.

3

Różnorodzajowe ustalenie alternatywne w niemieckim prawie karnym

71%

Głuchowski M.

Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny

|

2023

|

vol. 85

|

issue 1

211-224

EN

There is a view prevalent in both German judicature and German legal literature that, under certain circumstances, the court can convict a person without having determined the type of crime they have committed. Examples include a conviction on the grounds of ‘theft or receiving stolen goods’ in cases when stolen goods have been found in possession of the accused but how they had been obtained was not determined. This practice is not regulated by the statutes and has been considered unconstitutional by some scholars for breaching the principle of nullum crimen, nulla poena sine lege, the principle of the presumption of innocence, and the principle of legal certainty. Furthermore, one of the panels of the Federal Court of Justice voiced criticism of heterogeneous alternative convictions in 2014. This article systematizes the practice of alternative conviction in the German criminal procedure, further focusing on the type of the practice that causes most controversy. This is followed by a historical account showing how the legal institution of heterogeneous alternative conviction has developed, as well as covering the conditions for applications and all the doubts of a constitutional nature. The author shares the view of the Grand Panel for Criminal Matters at the Federal Court of Justice and the Federal Constitutional Court, which recognized that the current practice is in no breach of the Basic Law. However, a call is also expressed that alternative convictions be regulated by law.

PL

W niemieckim orzecznictwie i w doktrynie dominuje pogląd, że pod pewnymi warunkami możliwe jest skazanie oskarżonego, nawet jeśli sąd nie ustalił, jakiego typu przestępstwa się on dopuścił. Przykładem jest skazanie za „kradzież albo paserstwo”, jeśli u oskarżonego znaleziono skradzione rzeczy, ale nie wykazano, w jaki sposób je uzyskał. Tej nieuregulowanej przez ustawę praktyce zarzucano niekonstytucyjność ze względu na naruszenie gwarancji nullum crimen, nulla poena sine lege, zasady domniemania niewinności i zasady określoności. Do krytyków różnorodzajowego ustalenia alternatywnego (echte Wahlfeststellung) dołączył w 2014 r. jeden z senatów Trybunału Federalnego. Niniejszy artykuł systematyzuje rodzaje ustaleń alternatywnych w niemieckim procesie karnym, a następnie skupia się na ich najbardziej kontrowersyjnej odmianie. Przedstawiono historię kształtowania instytucji prawnej różnorodzajowego ustalenia alternatywnego oraz przesłanki jej stosowania. Omówiono też wszystkie wątpliwości natury konstytucyjnej. Autor zgodził się z Wielkim Senatem do Spraw Karnych Trybunału Federalnego i z Federalnym Sądem Konstytucyjnym, że obecna praktyka nie stanowi naruszenia Ustawy zasadniczej. Niemniej wyrażono postulat uregulowania ustaleń alternatywnych w ustawie.

Refine search results

1 Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny

1 Studia Prawa Publicznego

1 internetowy Kwartalnik Antymonopolowy i Regulacyjny

1 Dziewulska-Gaj I.

1 Głuchowski M.

1 Kulczyk W.

1 Stawicki A.

1 2023

1 2014

1 2013

Spojrzenie na zasadę określoności w kontekście jej źródeł

Kwestia określoności przepisów, za naruszenie których mogą zostać nałożone kary pieniężne na przedsiębiorców. Rozważania na kanwie wyroku Sądu Najwyższego z 6 października 2011 r. w sprawie o sygn. III SK 18/11

Różnorodzajowe ustalenie alternatywne w niemieckim prawie karnym