Search results

1

Żony XIX-wiecznych zesłańców jako organizatorki życia rodzinnego na Syberii

100%

JĘDRYCHOWSKA B.

Wychowanie w Rodzinie

|

2014

|

vol. IX (1/2014)

161-173

PL

XIX-wieczne zesłania na Syberię należały do jednych z bardziej bolesnych doświadczeń Polaków tamtej epoki i wpisały się na stałe w polską historię. Za sprawą przede wszystkim literatury romantycznej, a potem także malarstwa, życie zauralskich wygnańców przez długi czas ukazywano jedynie w kontekście martyrologicznym. Dopiero polscy sybiracy, powracający po wielu latach do kraju, sami zaczęli zmieniać ten obraz. W publikowanych jeszcze w XIX wieku ich świadectwach (pamiętnikach, wspomnieniach, dziennikach, listach), znaleźć można interesujące opisy nie tylko codziennych zmagań z trudną rzeczywistością zsyłki, ale również funkcjonowania w wymiarze wspólnoty zesłańczej oraz rodzinnej. Ponieważ prawo rosyjskie zezwalało, aby skazanym na Syberię towarzyszyły żony, niektóre z nich dobrowolnie podążały na katorgę lub osiedlenie wraz z mężem. Większość z nich decydowała się na zabranie ze sobą dzieci. Z chwilą znalezienia się za Uralem podlegały one takim samym rygorom, jak skazani – mogły powrócić do kraju jedynie po odbyciu przez małżonka kary zesłania lub kiedy on zmarł. Troszczyły się, aby życie rodzinne na wygnaniu niewiele odbiegało od tego na wolności: prowadziły gospodarstwo, wychowywały dzieci, zajmowały się ich kształceniem osobiście lub organizowały tzw. komplety. Przygotowywały w swoich domach święta kościelne i obchody świąt narodowych, koncerty i teatrzyki dziecięce. Ich rezygnacja z wygodnego życia w kraju i decyzja o syberyjskiej tułaczce u boku męża wpisywały się w romantyczny wizerunek polskiej kobiety–patriotki, ale jednocześnie były wyrazem miłości i poświęcenia na rzecz rodziny.

EN

19th century deportations to Siberia have been one of the most painful experiences of Poles of that age and they are a permanent element of Polish history. Mostly due to the literature of Polish Romanticism, and then also of visual art, the lives of trans- Uralian exiles has for a long time been presented only in the context of martyrdom. It was the Polish Sybiraks, returning to the homeland after many years, who have themselves changed this image. In their testimonies (memoirs, diaries, journals, letters) published back in the 19th century, one can find interesting descriptions not only of everyday struggles with the difficult reality of the deportation but also about functioning in the community of deportees and their families. As Russian law allowed the deportees to Siberia to be accompanied by their wives, some of them voluntarily went for “katorga” (deportation) or occupancy with their husbands. Most of them had decided to take their children with them. After crossing the Ural mountains they were subject to the same restrictions as were the convicts – they could return to the homeland only after their husbands have served their deportation sentences or after they had died. They strived to make their families’ lives in exile not very distinct from the life in freedom: they took care of the households, raised children, personally educated them or organised secret lessons. They prepared in their houses religious and national holidays, concerts and children’s theatres. Their giving up of a comfortable life in the homeland and the decision of a Siberian exile along with their husbands had been a part of the romantic image of the Polish woman–patriot, but it was also an expression of love and dedication for the family.

2

Siberie by Norwid

84%

Woźniewska-Działak M.

Studia Norwidiana

|

2019

|

vol. 37 English Version

43-60

EN

The article is an interpretation of Norwid’s poem entitled Syberie, one of the works in the Vade-mecum series. Referring to the literature of the subject (inter alia, Zofia Trojanowiczowa, Włodzimierz Toruń), the author puts forward the thesis that the poem is a lyrical masterpiece, maximally condensing the extensive content related to Siberia and the exiles, which is a major subject of 19th-century Polish literature. Norwid’s poem, set in author’s contexts and in the contexts of the epoch, reveals its depth and possibilities of poetic synthesis. In the article, the author proves the “participation” of the work in the three great dialogues of that time provoked by the subject of Siberia.

3

Zesłanie jako wyzwolenie - narracje z Huculszczyzny.

84%

Teleżyńska I. A.

Lud

|

2018

|

vol. 102

PL

Artykuł oparty na badaniach przeprowadzonych na Huculszczyźnie koncentruje się na narracjach osób zesłanych na Sybir w latach 1946-1952. Wyróżniam konstruowany przez rozmówców schemat narracyjny: (1) ukazanie życia przed wywózką jako bardzo ciężkiego i pozbawionego sprawczości ze względu na zmagania ruchu partyzanckiego z radzieckim okupantem, (2) moment wywózki opisywany zdawkowo, jako „ucięcie nożem“ i przeniesienie do nowej rzeczywistości, (3) przedstawienie codzienności na zesłaniu jako z początku niezwykle trudnej, ale z czasem, za pośrednictwem pracy, okiełznanej, gdzie można wieść jak najbardziej „normalne“, a nawet dostatnie życie. Wskazuję również przyczyny, ze względu na które te narracje są tak odmienne od opowieści o represjach sowieckim spotykanych na gruncie polskim, skupiających się na traumie i martyrologii.

4

Badania Mikołaja Witaszewskiego (1857–1918) nad kulturą muzyczną Jakutów

84%

Kondracka K.

Muzyka

|

2020

|

vol. 65

|

issue 3

150-168

EN

My article aims to present the research achievements of Polish exile Mikołaj Witaszewski, with particular emphasis on his music studies. The article consists of four sections. In the first (introduction) I present the researcher’s biography and the reasons why he found himself in Siberia. In the second, I discuss the songs reported by the Polish exile, and a systematic classification of oral music tradition. The third part is dedicated to shamanism and the functions of music in the shamanic ceremonies according to Witaszewski’s research. The last part presents his comments on the heroic epic known as olonho. The paper comes complete with texts of 19th-century Yakut songs in my own translation, and images of the shaman’s drum.

PL

Celem artykułu Badania Mikołaja Witaszewskiego nad muzyką Jakutów w XIX wieku jest przedstawienie dorobku naukowego polskiego zesłańca ze szczególnym uwzględnieniem informacji muzycznych. Artykuł składa się z czterech części. Pierwsza, będąca rodzajem wstępu, przedstawia biografię badacza oraz przyczyny, dla których Witaszewski znalazł się na Syberii. W części drugiej omówiono pieśni w relacji zesłańca oraz systematyzację twórczości ustnej. W części trzeciej ukazano szamanizm oraz funkcję muzyki w ceremonii szamańskiej według badań Witaszewskiego, zaś w czwartej – jego obserwacje na temat eposu heroicznego olonho. Artykuł wzbogacają teksty dziewiętnastowiecznych pieśni jakuckich w tłumaczeniu własnym oraz ilustracje bębna szamańskiego.

Refine search results

1 Lud

1 Muzyka

1 Studia Norwidiana

1 Wychowanie w Rodzinie

1 JĘDRYCHOWSKA B.

1 Kondracka K.

1 Teleżyńska I. A.

1 Woźniewska-Działak M.

1 2021

1 2020

1 2018

1 2014

Żony XIX-wiecznych zesłańców jako organizatorki życia rodzinnego na Syberii

Siberie by Norwid

Zesłanie jako wyzwolenie - narracje z Huculszczyzny.

Badania Mikołaja Witaszewskiego (1857–1918) nad kulturą muzyczną Jakutów