Search results

1

Akceptacja demokracji i poczucie przystosowania do aktualnego ustroju – analiza porównawcza przekonań studentów z 2003, 2008 i 2013 roku

100%

Czerniawska M.

Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja

|

2017

|

vol. 20

|

issue 4(80)

61-76

EN

In the following article, one can find a diagnosis of convictions about democracy and the adaptation to the present political situation. The research was conducted among students of the Bialystok universities three times in years: 2003 (325 respondents), 2008 (379 respondents) and 2013 (368 respondents). An attempt was made to establish if (1) the approval of the democratic system, and (2) the sense of adaptation to the political system understood as the feeling of political capacity and identification with government policy (as opposed to the sense of political alienation) increased over time. The most positive attitude to the democracy and the adaptation to the political system (high political capacity and high identification with government policy) were observed in the year 2008. Contrary to the expectations – a relatively higher percentage of students approved authoritarian government and were politically alienated in year 2013 in comparison to year 2008.

PL

W niniejszej pracy zdiagnozowano stosunek do demokracji oraz poczucie przystosowania do aktualnego ustroju. Badanie przeprowadzono trzykrotnie: w roku 2003 (325 osób), 2008 (379 osób) oraz 2013 (368 osób). Objęło ono studentów białostockich uczelni. Starano się ustalić, czy w kolejnych pomiarach (5-letni cykl badań) obserwuje się (1) postępującą akceptację demokracji i (2) wzrost poczucia przystosowania do aktualnego ustroju, które rozumiane jest jako poczucie podmiotowości politycznej i identyfikacja z polityką rządu (przeciwieństwo poczucia alienacji politycznej). Najbardziej pozytywny stosunek do ustroju demokratycznego zaobserwowano w roku 2008. W tym też roku odnotowano najwyższe poczucie przystosowania, zarówno wtedy, gdy analizowano wskaźnik podmiotowości (skuteczności) politycznej, jak i wskaźnik identyfikacji z polityką rządu. Wbrew oczekiwaniom, w roku 2013 stosunkowo większy niż w roku 2008 odsetek studentów opowiadał się za rządami autorytarnymi i ujawniał poczucie alienacji politycznej.

2

Zmiana ustrojowa w Polsce w latach 2015–2017 w perspektywie zróżnicowania klasowo-warstwowego

84%

Ruszkowski P., Przestalski A., Matuszewski P.

Przegląd Socjologiczny

|

2018

|

vol. LXVII (67)

|

issue 2

35-63

PL

W artykule pokazujemy dwa czynniki kształtujące stosunek społeczeństwa do zmiany ustrojowej. Pierwszym czynnikiem jest przynależność jednostki do określonych klas i warstw społecznych. Drugim czynnikiem jest stosunek tych klas i warstw do wartości demokratycznych. W szczególności dotyczy to akceptacji pojęć rządów demokratycznych oraz rządów niedemokratycznych. Dane empiryczne, stanowiące podstawę analiz, zostały zaczerpnięte z badań CBOS . Ważnym aspektem poznawczym artykułu jest weryfikacja hipotezy: klasy i warstwy społeczne, które ukształtowały się w warunkach ustroju socjalistycznego, w mniejszym stopniu akceptują wartości demokratyczne niż klasy i warstwy, które ukształtowały się w trakcie procesu transformacji ustrojowej. Artykuł jest prezentacją teoretycznej koncepcji struktury społecznej, opartej na wyodrębnieniu dwóch kategorii zróżnicowania: klas społecznych i warstw społecznych. Podstawą tego rozróżnienia jest podział pomiędzy osobami, które zdobywają środki utrzymania w oparciu o prywatną własność środków pracy i renty oraz w oparciu o publiczną własność środków pracy i renty. Teoretycznymi punktami odniesienia tej koncepcji są teorie klas Marksa i Webera.

EN

There are two factors presented in the paper that have an impact on the general public attitude towards the change of the sociopolitical system. The first factor is the affiliation of individuals to a specific social class or stratum. The second factor is the attitude of these classes and strata towards democratic values. What is particularly significant in that respect is the acceptance of the notions of “democratic government” and “nondemocratic government”. The empirical data used in the analysis are based on research by the Public Opinion Research Centre (CBOS ). The important cognitive aspect of the article is a verification of the following hypothesis: the social classes and strata that have existed since the times of socialism accept democratic values to a lesser degree than the classes and strata established during the transformation of the sociopolitical system. The paper is the presentation of the theoretical model of social structure, based on two separate categories of social differentiation: social classes and social strata. The criterion of this differentiation is the division into those whose means of existence are based on private property of means of labour and rent vs. those based on public property of means of labour and rent. The theoretical background of the conception is the class theories of Marx and Weber.

3

Religijność a preferencje dotyczące narodowej wspólnoty i ustroju społecznego – kontekst zmiany ustrojowej

84%

Szafraniec K.

Studia Socjologiczne

|

2022

|

issue 4(247)

9-40

PL

W artykule podjęto pytanie o polityczną sprawczość światopoglądu ufundowanego na stosunku do religii i Kościoła katolickiego w Polsce. Odwołując się do empirycznych badań ukazano narastające znaczenie identyfikacji religijnych w procesach kształtowania się politycznych preferencji i wyborów. Główna uwaga skupiona została na preferencjach dotyczących kształtu narodowej wspólnoty i na zmianach, jakim one ulegały w okresie ostatnich trzydziestu lat – od schyłku PRL, przez okres intensywnych zmian systemowych w latach dziewięćdziesiątych do chwili obecnej. Podstawę źródłową stanowią dane gromadzone w trwającym 45 lat badaniu podłużnym, obejmującym dwie kohorty reprezentujące odmienne społeczne pokolenia i odmienny typ religijnej socjalizacji. Uzyskane wyniki ujawniają zmniejszające się – w obu pokoleniach – poparcie dla idei wspólnoty tradycyjnej, zamkniętej na rzecz wspólnoty kulturowo otwartej i nowoczesnej, o czym w największym stopniu zadecydowały zmiany indywidualnych profili religijności.

EN

The article addresses the issue of the political agency of the worldview founded on the attitude towards religion and the Catholic Church in Poland. Empirical research has demonstrated the increasing importance of identification with religion in the processes of shaping political preferences and choices. The article focuses on the preferences regarding the national community and the changes that these preferences have undergone over the last thirty years – from the decline of socialism in 1980s, through the period of intense system changes in 1990s and until present. A 45-year longitudinal study involving two cohorts representing different social generations and a different type of religious socialization are the source of data. The research results reveal that the support for the idea of the national-religious community is diminishing in both generations, while a preference for a culturally open, modern community is increasing. The cause lies in the changes in individual religious profile.

4

Polska po 1989 roku. Jak ją widzę

84%

Czerniakiewicz J., Maślak Z.

Studia Administracji i Bezpieczeństwa

|

2019

|

issue 7

13-24

PL

W artykule autorzy dokonali próby oceny zmian systemu prawnego Polski po 1989 r., jakie dokonały się w wyniku demokratycznej transformacji. Po 1989 r dokonano w Polsce szeregu zmian ustrojowych, systemowych, prawnych, gospodarczych oraz społecznych. Konstytucja z 1997 r. określiła ramy systemu sprawowania władzy w Polsce uwzględniając takie te wymagania prawne, które wynikają z przynależności Polski do NATO i Unii Europejskiej. Przemiany podniosły sprawność demokratycznego systemu prawa, dając możliwość efektywnego uczestnictwa obywateli w życiu społecznym. Jednak społeczeństwo w Polsce ma niski poziom zaufania do prawa, sądów oraz sędziów. Polski system prawa po transformacji nie wyzbył się charakteru biurokratycznego, spolityzowanego układem rządzących. Ponadto poszanowanie prawa, które jest modelem postępowania administracji państwowej, jako niezbędne minimum dla jej oceny politycznej, zderza się z konfliktowością polityki i wytwarza funkcjonalne podziały w sferze realizacji demokratycznej natury państwa prawa.

EN

In the article, the author sat tempted to assess the changes in the Polish legal system after 1989, which took place as a result of the democratic transformation. After 1989, a number of political, systemic, legal, economic and social changes were made in Poland. The Constitution of 1997 defined the frame work for the system of governance in Poland and resulting from Poland’s accession to NATO and the European Union. Transformation shave improved the efficiency of the democratic system of law by enabling citizen stop articipate effectively in the life of society. However, society in Poland has a low level of trust in law, courts and judges. The Polish legal system after the transformation did not get rid of its bureaucratic character, politicised by the system of government. Moreover, respect for the rule of law, which is a model of conduct for the state administration, as anecessary minimum for its political assessment, is confronted with conflicts of policy and creates functional divisions in the sphere of implementation of the democratic nature of the rule of law.

5

Edmunda Wnuka-Lipińskiego paradoksy i iluzje zmiany ustrojowej w Polsce

84%

Dobrogowska M.

Roczniki Nauk Społecznych

|

2013

|

vol. 5(41)

|

issue 2

43-65

EN

The aim of the thesis is to represent a unique theory of radical social change, developed by famous Polish sociologist, Edmund Wnuk-Lipiński. According to the author, the radical social change, so called democratic revolution, is a type of change, after which the previous mechanism responsible for stability and reproduction of an old system becomes ineffectual. Democratic revolution unfolds peacefully, without bloodshed. Edmund Wnuk-Lipiński suggests, that radical social change goes through similar stages in different countries. Usually there are initial, advanced and postrevolutionary phase. The thesis also analyses the pragmatic and fundamentalist response of the society to the transformation. What is more, work deals with disharmony stemming from the change, as well as the condition of Polish society being under a delusion of trouble-free transition. On the Polish plane the main problems are weak elites, conflicts among members of the social movement “Solidarność”, or socialistic mentality remains. Positive aspects are legitimization of democratic power, lasting democratic rules, active interest groups, EU membership or increasing democratic awareness among Polish society.

6

Autorytety instytucjonalne polskiej młodzieży w badaniach socjologicznych ostatniej dekady PRL i po 1989 roku

67%

Rewera M.

Roczniki Nauk Społecznych

|

2006

|

vol. 34

|

issue 1

161-181

EN

The special interest of the author of the article are the Polish youths’ institutional authorities in two different social-political epochs: the last decade of the Polish People’s Republic and III Polish Republic. The article is a review of selected empirical materials concerning this problem explicitly or implicitly. Its aim was to recognize similarities and differences in the way various institutions were perceived (the school, political and non-political institutions, and the Church) by youths living under different systemic conditions, and verifying two theses on this basis: one assuming similarity of the institutional authorities in the awareness of the youths living in the last decade of the PPR and those living in the III PR, resulting from too short a period in which the democratic system prevailed in Poland to bring about fundamental changes in perceiving the institutions by young people living in the period of III RP as compared to the youths of the 1980’s; and a second one, assuming differences in perceiving the institutions by young Poles of the two periods, resulting from the systemic change in Poland initiated in 1989. Young people living in the last decade of the PPR and in the III RP perceived the school, teachers and non-political institutions (television, radio, the military) in a similar way. A continuation of the trend to negatively assess the school and teachers, and positively assess non-political institutions occurred here. The systemic change in Poland did not effect a change in the young people’s scale of respect towards those institutions. However, it resulted in a decrease in young people’s trust in political institutions and the Catholic Church.

Refine search results

2 Roczniki Nauk Społecznych

1 Przegląd Socjologiczny

1 Studia Administracji i Bezpieczeństwa

1 Studia Socjologiczne

1 Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja

1 Czerniakiewicz J.

1 Czerniawska M.

1 Dobrogowska M.

1 Matuszewski P.

1 Maślak Z.

1 Przestalski A.

1 Rewera M.

1 Ruszkowski P.

1 Szafraniec K.

1 2022

1 2019

1 2018

1 2017