Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 8

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  znaczenia
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Co dzieci myślą o muzyce? Interpretacja muzycznych i literackich treści utworu Sanctus w wypowiedziach dzieci

100%
Szatan E.
Problemy Wczesnej Edukacji
|
2017
|
vol. 13
|
issue 2(37)
77-87
EN
Words are unambiguous and it allows the meaning of phenomena to be defined. Music has many meanings, but words are needed so that music can be described. Children can describe the world in which they live, interpret phenomena. As a researcher I wanted to see how children talk about music as they describe what they hear in it. Text is the result of talking with children about music.
2
Publication available in full text mode
Content available

Faces of Contemporary Cognitivism

100%
Lewandowska-Tomaszczyk B.
Półrocznik Językoznawczy Tertium
|
2016
|
vol. 1
|
issue 1&2
PL
Artykuł podejmuje kwestię porównana pojęć i założeń w kognitywnych podejściach do języka we współczesnym Językoznawstwie Kognitywnym reprezentowanym w teoriach Ronalda Langackera, George’a Lakoffa Charles Fillmore’a z jednej strony a generatywnym modelem Noama Chomsky’ego, szczególnie w Programie Minimalizmu. Zagadnienie zaprezentowane odnoszą sią do pojęcia modelowania oraz umiejscowienia poziomu znaczenia w modelach, funkcji intencjonalności w filozofii i teorii języka, natury języka i zdolności językowych oraz prezentują odmienne interpretacje tematyki właściwej dla badań językoznawczych. Status języka publicznego (społecznego) i pozycja znaczenia w takim uwarunkowaniu oraz problemy metodologiczne, które z tego wynikają konkludują dyskusję. Tematem dalszego opisu jest odniesienie się do implikacji dotyczących modeli akwizycji języka oraz dalszych różnic w metodologii badań. We wnioskach wskazane są obszary, w których modele generatywne Chomsky’ego oraz modele postulowane w Językoznawstwie Kognitywnym wykazują znaczne rozbieżności oraz takie, w których implikacje wynikające z nich wydają się zbieżne.
EN
The paper focuses on a comparison of the concepts of language and language studies as presented in contemporary cognitivism and expounded by Ronald Langacker, George Lakoff and Charles Fillmore in their versions of Cognitive Grammar on the one hand and by Noam Chomsky in his Minimalism Program on the other. The theoretical concepts and hypotheses that are discussed relate to the concept of modelling and the locus of linguistic meaning, place of intentionality in the philosophy of language and linguistic theory, the nature of language and cognitive abilities as well as the proper theme of linguistic inquiry. The status of public (shared) language and the position of meaning and semantic theories in linguistic description are dealt with in the next part. Problems evolving from those diverse views on language such as verifiability on the one hand and the methodological constraint on the other conclude the discussion. Referred to are also the generative as opposed to cognitive models of language acquisition and, consequently, diverse methodologies as used by scholars of these persuasions. Conclusions show those aspects of Chomsky’s generativism and Cognitive Linguistics that seem incompatible and those that can be perceived as converging.
3
Publication available in full text mode
Content available

Wartości w świecie postspołecznym

100%
Marody M.
Zarządzanie Publiczne / Public Governance
|
2017
|
issue 1(39)
49-55
PL
W większości współczesnych badań socjologicznych wartości są traktowane jako atrybut jednostki i analizowane przez odwołanie do funkcji, jakie pełnią w motywowaniu indywidualnych działań. W tekście tym przyjmuję, że wartości są wytworem procesów kolektywnych, wyłaniają się poprzez uwspólniania znaczeń i sensów wytwarzanych w toku praktyk społecznych. Jako takie, pełnią ważną funkcję w społeczeństwie – legitymizują system, nadają sens instytucjom, wyznaczają kierunki działania aktorów społecznych. Wykorzystując ukute przez A. Touraine’a pojęcie „postspołecznego” świata, w którym aktorów społecznych zastępują aktorzy moralni, stawiam pytanie o to, wokół jakich wartości aktorzy ci organizują swoje działania.
EN
In the majority of contemporary sociological studies values are considered to be attributes of persons and are analyzed in terms of their role in motivating individual behaviour. In this text it is assumed that values are a product of collective processes, they emerge through sharing meanings and senses that are worked out in the course of social practices. Therefore, they have a very important function in the society: they legitimize the system, make institutions meaningful, define the direction of action for social actors. Using the concept of a post-social world coined by A. Touraine, in which social actors are replaced with moral ones, the author studies the values around which such actors organize their activity.
4
Publication available in full text mode
Content available

JĘZYK JAKO MEDIUM POZNAWCZE – EDUKACJA JĘZYKOWA

100%
Wasilewska A.
Colloquium Wydziału Nauk Humanistycznych i Społecznych AMW
|
2020
|
issue 4
161-175
PL
W artykule zadaję pytanie o miejsce edukacji językowej w skomplikowanych procesach dochodzenia jednostki do rozumienia świata. Odpowiedź wymaga integracji wiedzy z różnych dziedzin nauki. Odwołuję się m.in. do teorii lingwistycznych, psycholingwistycznych, socjologicznych, psychologicznych, chociaż opisuję je z perspektywy pedagogicznej. Prezentuję rodzaj modelu w opisie językowego funkcjonowania człowieka, ukazując poszczególne sfery poznawcze we wzajemnych zależnościach. Dla przejrzystości opisu sprowadzam te relacje do trzech sfer, które zostały wyodrębnione przez Jürgena Habermasa – świata przedmiotowego, podmiotowego i sfery intersubiektywnej. Na tym tle przyglądam się wczesnej edukacji językowej. Zwracam uwagę na znaczenie sfery intersubiektywnej dla kształtowania się obrazu świata w edukacji języka ojczystego oraz języka obcego.
EN
In this article, I pose a question concerning the place of language education in the complex processes of an individual's coming to understand the world. The answer requires integration of knowledge from various academic fields. I refer to linguistic, psycholinguistic, sociological and psychological theories, among others, although I describe them from a pedagogical perspective. I present a type of model in the description of human linguistic functioning, portraying individual cognitive spheres in mutual dependencies . For the sake of descriptive clarity, I reduce these relations to three spheres as distinguished by Jürgen Habermas – the objective world, the subjective world, and the intersubjective sphere. Against this background, I examine early language education. I focus on the importance of the intersubjective sphere in shaping of the world image in the mother tongue and foreign language education.
5
Publication available in full text mode
Content available

Interpretanty lektur. Prototypowy program nauczania metodą multimedialnych modułów tematycznych (szkoła średnia)

80%
Ślósarz A.
Polonistyka. Innowacje
|
2022
|
issue 15
57-72
EN
Teaching material for each multimedia thematic module is selected to show interdependencies of texts and assists students with learning. Henceforth, the thematically related texts form cognitive amalgams. It is recommended to link verbal texts with multimedia ones to encourage students to decode and create meanings, thus, to compare different means of expression. Such way of teaching of mother tongue has been implemented in developed countries such as Australia, Finland and Norway. The module topic guides the interpretation of the texts. Prototype Polish language curriculum for high schools Interpretants of readings recommends reading the original text aloud first and then comparing it with texts of other genres and with multimedia. This teaching method has been implemented in several Polish schools, at the Pedagogical University of Cracow and the University of Łódź. The original programs based on the prototype curriculum for high schools should be consulted with the local community.
PL
Materiał nauczania warto ująć w sekwencje, aby pokazać zależności, a całość zapamiętać. Powiązane tematycznie utwory tworzą kognitywne amalgamaty. Teksty werbalne należy wiązać z multimedialnymi, aby porównywać środki wyrazowe, ucząc dekodowania i tworzenia znaczeń. Taki sposób nauczania języka ojczystego wdrożono w Australii, Finlandii, Norwegii czyli w wysoko rozwiniętych krajach. Metoda nauczania z użyciem multimedialnych modułów tematycznych polega na celowym powiązaniu treści nauczania w moduły, z których każdy zawiera teksty literackie oraz multimedia. Temat ukierunkowuje rozumienie tekstów. Prototypowy program nauczania języka polskiego w szkole średniej Interpretanty lektur zaleca głośne odczytanie tekstu wyjściowego i tematyczne powiązanie go z tekstami innych gatunków oraz multimediami. Jest wdrożony w kilku szkołach, na Uniwersytecie Pedagogicznym i Uniwersytecie Łódzkim. Stworzone na jego bazie autorskie programy należy przed realizacją skonsultować w lokalnym środowisku, w tym z uczniami.
6
Publication available in full text mode
Content available

Specyfika psychologicznej interpretacji tekstu pisanego: przegląd badań

80%
Żurko M.
Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja
|
2016
|
vol. 19
|
issue 3(75)
167-179
EN
This article reviews some selected psychological studies, the source of which are written texts, including personal documents. The test procedures and its results were described in two ways: the quantitative and the qualitative one. The results of the quantitative research were selected depending on their use for the text interpretation, with the focus on the narrator (the relationship between the form of expression and a mental state or permanent mental disposition). The research on fixing meanings of personal identity (narrative or dialogue), or the meaning of life, is set as the qualitative approach. The starting point is a classic biographical study of Ch. Buehler, then a psychological study based on diaries from the ghetto, then some selected results of over 20-years’ study on the narrative identity of D. McAdams and finally the study using H. Hermans’s Dialogical Self Theory in clinical psychology.
PL
W artykule dokonano przeglądu wybranych badań psychologicznych, w których jako źródło danych wykorzystano teksty pisane, w tym dokumenty osobiste. Scharakteryzowane zostały procedury badawcze i rezultaty w ramach dwóch podejść: ilościowego i jakościowego. Rezultaty badań ilościowych zostały wybrane pod kątem ich przydatności dla interpretacji tekstu (zależności między formą wypowiedzi a stanem psychicznym lub trwałą dyspozycją psychiczną) ukierunkowanej na osobę narratora. W ramach podejścia jakościowego przedstawione zostały badania dotyczące ustalania znaczeń (sensów) podmiotowych konstytuujących tożsamość osobistą (narracyjną lub dialogową) lub sens życia. Punktem wyjścia są klasyczne badania biograficzne Ch. Buehler, następnie omówione są psychologiczne badania dzienników z getta, wybrane strategie i ustalenia w ramach ponad 20-letnich badań nad tożsamością narracyjną w ujęciu D. McAdamsa oraz badanie wykorzystujące teorię dialogowego Ja H. Hermansa w klinicznej psychologii stosowanej.
7
Publication available in full text mode
Content available

„Miserere” na głosy i instrumenty Pawła Szymańskiego. Konstrukcja dźwiękowa i znaczenia

80%
Kostka V.
Muzyka
|
2022
|
vol. 67
|
issue 2
29-43
EN
This article is devoted to Paweł Szymański’s Miserere for voices and instruments (1993), with the aim of discussing its sound structure and the meanings attributed to it. Based on analysis of the work and a range of literature, the author claims that Miserere is an openly intertextual work, composed freely without the application of algorithmic methods. It is characterised by the presence of two basic structures rather than one: modal Gregorian chant and four-part canon in extended major–minor tonality. These two basic structures were combined into a whole using abstract ideas typical of Szymański. One easily notes that while the solo psalmody assumes its centuries-old form, the choral parts, though colouristically resembling plainchant, consist not of monodic singing but of recitations on six pitches and whispered passages. If we compare the canon with the ultimate shape of the composition, it turns out that the former was used as the basis for ensemble sections, primarily the cello and vibraphone parts, but with many (around one third) of the canon’s notes left out. The discussion of the work’s structure ends with information about its tripartite form. The author opens the section on meanings by presenting her cognitivist stance that meanings are not intrinsic to the work, but rather the music provokes interpreters to create them. Based on her own associations, the opinions of music critics and psychology literature on emotions, the author argues that the three sections of Miserere may be interpreted as corresponding to three emotions: balance, anxiety and balance regained. The article also contains the opening of the initial canon, which the author received from the composer, a fragment of Miserere arranged by the author and a table showing the work’s form.
PL
Niniejszy artykuł jest poświęcony Miserere na głosy i instrumenty (1993) Pawła Szymańskiego, a jego celem jest omówienie konstrukcji dźwiękowej utworu oraz przypisanych mu znaczeń. Bazując na analizie utworu i różnorodnej literaturze autorka stwierdza, że Miserere jest utworem jawnie intertekstualnym, do tego skomponowanym swobodnie, tj. bez użycia metod algorytmizowanych. Cechą charakterystyczną tego utworu jest to, że zawiera nie jedną, a dwie struktury wyjściowe: modalny chorał gregoriański i czterogłosowy kanon w poszerzonej tonalności dur-moll. Obie struktury wyjściowe zostały połączone z sobą w całość za pomocą − typowych dla Szymańskiego − abstrakcyjnych pomysłów. Dosyć łatwo rozpoznać, że solowe psalmodie występują w kształcie sprzed wieków, natomiast partie chóralne barwowo przypominają chorał, ale zamiast śpiewu monodycznego zawierają recytacje na sześciu wysokościach dźwięku i fragmenty szeptane. Z porównania kanonu z ostateczną kompozycją wynika, że ten pierwszy stał się podstawą odcinków zespołowych Miserere, w tym głównie partii wiolonczel i wibrafonu i że pominięto wiele jego dźwięków (około 1/3). Na koniec rozważań na temat konstrukcji utworu padają informacje o trzyczęściowej formie. Kwestię znaczeń autorka otwiera przyjętym przez siebie stanowiskiem kognitywistycznym, z którego wynika, że znaczenia nie tkwią w utworze, lecz że utwór prowokuje interpretatora do ich stworzenia. Powołując się na własne skojarzenia, opinie krytyków muzycznych i literaturę psychologiczną o emocjach, autorka ustala, że każdej z trzech części Miserere można przypisać uczucia: równowagi, niepokoju i powrotu do równowagi. Oprócz tekstu artykuł zawiera otrzymany od kompozytora początek wyjściowego kanonu, fragment Miserere w opracowaniu autorki oraz tabelę ukazującą formę kompozycji.
8
Publication available in full text mode
Content available

Globalność wartościowana i wartościująca

80%
Nobis A.
Kultura i Wartości
|
2023
|
issue 35
105-120
DE
Ziel dieses Textes ist es, die Zusammenhänge zu analysieren, die zwischen dem Verständnis und der Bewertung von Globalität bestehen. Dabei stütze ich mich auf das Konzept der axiosemiotischen Sphäre von Stanisław Pietraszko. Diesem Konzept zufolge ermöglichen Bedeutungen den Ausdruck von Werten und Werte wiederum ermöglichen die Valorisierung von Bedeutungen. Ich analysiere ausgewählte Beispiele für das Verständnis und die Bewertung von Globalität in verschiedenen Diskursen: dem wissenschaftlichen, unternehmerischen, journalistischen, publizistischen, religiösen und musealen Diskurs. Ich schließe mit drei Schlussfolgerungen: Die Verbindungen zwischen der Stiftung von Bedeutungen und Werten führen dazu, dass eine Veränderung der Bedeutungen von einer Veränderung der Werte begleitet wird und eine Veränderung der Werte wiederum von einer Veränderung der Bedeutungen; Bedeutungen drücken nicht nur Werte aus, sondern bestimmen auch gegenseitig ihren semantischen Inhalt; Werte werten nicht nur Bedeutungen auf, sondern werten sich gegenseitig auf, wobei sie ihre Werthaltigkeit konstituieren
EN
The aim of the article is to analyze the connections between understanding and evaluating globality. The analysis employs the conception of the axiosemiotic sphere developed by Stanisław Pietraszka. According to this conception, meanings enable the expression of values and values enable the valorization of meanings. I analyze selected examples of understanding and evaluating globality from various discourses: scientific, corporate, journalistic, journalistic, religious, and curatorial. I come to three conclusions. The first: the links between meanings and values entail that the change of meanings is accompanied by a change of values and the change of values is accompanied by a change of meanings. Second: meanings not only express values but also determine each other’s content. Thus, changing one meaning changes other meanings. Third: values not only valorize meanings, but they valorize each other, determining their valence. And so, globality is sometimes valorized with other values, but in other situations it becomes the basis for evaluation itself. There are also contexts in which globality and other values valorize each other, determining their valence.
PL
Celem tekstu jest analiza powiązań zachodzących między pojmowaniem i wartościowaniem globalności. Korzystam przy tym z koncepcji sfery aksjosemiotycznej Stanisława Pietraszki. Zgodnie z tą koncepcją, znaczenia pozwalają na wyrażanie wartości, a wartości pozwalają na waloryzowanie znaczeń. Analizuję wybrane przykłady pojmowania i wartościowania globalności pochodzące z różnych dyskursów: naukowego, firmowego, dziennikarskiego, publicystycznego, religijnego, muzealnego. W konkluzjach dochodzę do trzech wniosków: powiązania między nadawaniem znaczeń i wartości sprawiają, że zmianie znaczeń towarzyszy zmiana wartości, a zmianie wartości towarzyszy zmiana znaczeń; znaczenia nie tylko wyrażają wartości, lecz także wzajemnie określają swoją treść; wartości nie tylko waloryzują znaczenia, ale waloryzują się wzajemnie, stanowiąc o swej wartościowości.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.