Search results

1

Idzi Rzymianin o wspólnocie domowej jako grupie społecznej i środowisku wychowawczym

100%

Brzeziński W. G.

Horyzonty Wychowania

|

2019

|

vol. 18

|

issue 46

31-40

PL

CEL NAUKOWY: Celem jest rekonstrukcja poglądów XIII-wiecznego filozofa i teologa Idziego Rzymianina o rodzinie i życiu rodzinnym, jakie zawarł w traktacie De regimine principum. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Analiza treści wskazanego dzieła ma dać odpowiedź na pytania: Jak Idzi Rzymian pojmował rodzinę definiowaną współcześnie jako podstawowa grupa społeczna? Jakie znaczenie i rolę przypisywał jej w życiu jednostki? Jaki proponował model relacji między mężem a żoną oraz między ojcem (rodzicami) a synem (dziećmi)?PROCES WYWODU: Najpierw przedstawiono postać autora oraz jego traktat, a następnie wyniki analizy treści jego dzieła.WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Dla Idziego odpowiednikiem rodziny definiowanej obecnie jako podstawowa grupa społeczna jest wspólnota domowa – grupa osób mieszkających razem. W jej skład oprócz rodziców i dzieci wchodzi także służba; obecność potomstwa, chociaż czyniąca z niej wspólnotę doskonałą, nie jest niezbędna do zaistnienia wspólnoty domowej. To, co łączy mieszkające razem osoby, to nie bliskie więzi emocjonalne, lecz podporządkowanie panu domu. Jego władzę Idzi postrzega nie tyle jako prawo decydowania o domownikach, ile jako odpowiedzialność i powinność pieczy nad nimi. Wyraża się to w obowiązku ich materialnego utrzymania oraz kierowania ich postępowaniem celem ich etycznego udoskonalenia. Dlatego też wspólnota domowa dla nich to nie tylko miejsce, w którym znajdują zaspokojenie potrzeb codziennego życia, ale i środowisko wychowawcze.WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Przedstawiony tekst stanowi przyczynek do poznania zawartego w społeczno-filozoficznym piśmiennictwie okresu pełnego średniowiecza sposobu pojmowania rodziny i życia rodzinnego, które powinno uwzględnić także dzieła innych autorów tego czasu, jak też rozpoznanie ich antycznych źródeł, których recepcję ten okres przyniósł.

2

Wizerunek relacji między mężem a żoną społeczno-filozoficznej refleksji nad wychowaniem okresu pełnego średniowiecza (na przykładzie De regimine principum Idziego Rzymianina)

72%

Brzeziński W.

Wychowanie w Rodzinie

|

2016

|

vol. XIV

|

issue (2/2016)

17-27

EN

The paper is concerned with the image of relations between husband and wife presented in the thirteenth-century educational treatise De regimine principum by Giles of Rome. It belonged to the most popular ‘mirrors of princes’ in the Middle Ages. Giles shows how conjugal relations should be arranged primarily by outlining the husband’s duties to, and his treatment of, his wife. He is responsible for her moral development. He is to lead her to temperance, silence and stability (ad temperantiam & ad taciturnitatem & ad stabilitatem). In marital sex he is to comply with the Church’s teachings, to provide his wife with adequate material goods, to show signs of love, and to give ap propriate warnings when her behaviour is improper. The instruction of how to deal properly with the wife is formulated by Giles in the context of the authority assigned to her husband over her, and consequently of his responsibility for guiding her. This prerogative of the husband is due to a woman’s natural subordination to a man because of his superiority over her in terms of prudence and reason. The government that the husband exercises over his wife should not be that of the parent over his child nor that of the master over his servant. He should treat his wife as a companion (tamquam socia). A natural element of conjugal relations is amicitia (love) that results – as it may be assumed – from living together, and that manifests itself in the ways spouses treat each other. The proper fulfilment of their duties by the husband and the wife was to guarantee their harmonious coexistence, although far more responsibility fell on the husband because of his natural superiority over the woman.

PL

Przedmiotem artykułu jest wizerunek relacji między mężem a żoną, jaki został nakreślony w XIII-wiecznym traktacie o wychowaniu De regimine principum autorstwa Idziego Rzymianina. Należał on do najbardziej popularnych „zwierciadeł władców” w okresie średniowiecza. Idzi ukazuje, jak powinny układać się właściwe relacje małżeńskie, przede wszystkim poprzez nakreślenie powinności i sposobu postępowania męża wobec żony. W jego gestii pozostaje troska o jej rozwój moralny. Ma prowadzić ją do umiarkowania, milczenia i stałości (ad temperantiam & ad taciturnitatem & ad stabilitatem). W pożyciu małżeńskim ma kierować się zasadami nauki Kościoła, zaopatrywać żonę w odpowiednie dobra materialne, okazywać oznaki miłości oraz udzielać stosownych upomnień w sytuacji jej niewłaściwego zachowania. Pouczenia, jak właściwie postępować z żoną, formułuje Idzi w kontekście przypisanego mężowi zwierzchnictwa nad nią i będącej jej rezultatem powinności kierowania jej osobą. Przypisana mu prerogatywa wynika z naturalnego podporządkowania kobiety mężczyźnie z racji jego przewagi nad nią pod względem roztropności i rozumu. Rząd, jaki mąż sprawuje nad żoną, nie ma być rządem rodzica nad dzieckiem ani pana domu nad sługą. Mąż powinien traktować żonę jak towarzyszkę (tamquam socia). Naturalnym elementem relacji małżeńskich jest amicitia (miłość), do której powstania, jak można przyjąć, wiedzie wspólne życie i która przejawia się w tym, jak się do siebie odnoszą. Właściwe wypełnianie przez męża, jak i żonę przypisanych im powinności miało być gwarantem ich harmonijnego współżycia, chociaż zdecydowanie większa odpowiedzialność spadała na męża z racji naturalnej wyższości mężczyzny nad kobietą.

3

Odpowiedzialność ojcowska za wychowanie potomstwa w świetle piśmiennictwa moralizatorsko-dydaktycznego okresu pełnego średniowiecza

58%

Brzeziński W.

Wychowanie w Rodzinie

|

2015

|

vol. XII

|

issue (2/2015)

298-308

EN

The paper is concerned with the issue of the source of the fatherly responsibility for bringing up his offspring as it was presented in three selected thirteenth-century educational treatises. These are De regimine filiorum nobilium by Vincent of Beauvais, De erudicione principum by William Perault, and De regimine principum by Giles of Rome. Both Vincent of Beauvais and William Perault drew on precepts of the Old and New Testaments and the recommendations of the Church Fathers to motivate fathers in the upbringing up their offspring. In doing so, on the one hand they refer to their authority that will make fathers obey them. On the other hand, by addressing selected biblical statements and their own comments and interpretations, they first of all try to convince fathers of the need for performing their parental responsibilities, pointing to the results that come from neglecting or fulfilling them. In turn, for Giles of Rome the key role in making fathers perform their responsibilities towards their offspring is played by love that is, in his opinion, inherent in the relationships between fathers and their offspring. It is somewhat the same as the human desire to preserve their species, and as it instinctive. Also he refers to the social order to show that the supply of goods, including upbringing, by a father to son reflects the situation specific to the relationship between a person located higher and a person located lower in the social hierarchy. He does so, however, not to convince fathers to perform their responsibilities, but to show the forms in which his love can be expressed.

PL

Artykuł poświęcony jest problemowi źródeł ojcowskiej odpowiedzialności za wychowanie potomstwa, przedstawianemu w trzech wybranych, trzynastowiecznych traktatach o wychowaniu. Są nimi De regimine filiorum nobilium Wincentego z Beauvais, De erudicione principum Wilhelma Peralda i De regimine principum Idziego Rzymianina. Zarówno Wincenty z Beauvais, jak i Wilhelm Perald, uzasadniając konieczność wywiązania się przez ojców z obowiązku wychowania potomstwa, sięgają do nakazów Starego i Nowego Testamentu, jak i zaleceń formułowanych przez Ojców Kościoła. Czyniąc to, z jednej strony odwołują się do ich autorytetu, który sprawi, że ojcowie im się podporządkują. Z drugiej zaś, poprzez dobór odpowiednich wypowiedzi i ich komentarz, i interpretację, starają się przede wszystkim jednak przekonać ojców o konieczności wywiązania się z ciążących na nich powinności rodzicielskich, wskazując na wynikające z ich realizacji bądź zaniechania następstwa. Z kolei dla Idziego kluczową rolę w sprawieniu, że ojcowie wypełniają swe powinności wobec potomstwa odgrywa miłość, która, jego zdaniem, tkwi w naturze relacji między rodzicem a dzieckiem. Jest ona niejako tożsama z pragnieniem człowieka do zachowania swego gatunku i tak jak ona instynktowna. Odwołuje się on także do porządku społecznego, wskazując, że świadczenie dóbr, w tym wychowania, przez ojca na rzecz syna odzwierciedla sytuację właściwą dla relacji między osobą usytuowaną wyżej i osobą usytuowaną niżej w hierarchii społecznej. Czyni to jednak nie by przekonać ojca do wypełnienia swej powinności, lecz aby wskazać dobra, w których świadczeniu powinna znaleźć swój wyraz miłość, jaka ich łączy.

Refine search results

2 Wychowanie w Rodzinie

1 Horyzonty Wychowania

2 Brzeziński W.

1 Brzeziński W. G.

1 2020

1 2016

1 2015

Idzi Rzymianin o wspólnocie domowej jako grupie społecznej i środowisku wychowawczym

Wizerunek relacji między mężem a żoną społeczno-filozoficznej refleksji nad wychowaniem okresu pełnego średniowiecza (na przykładzie De regimine principum Idziego Rzymianina)

Odpowiedzialność ojcowska za wychowanie potomstwa w świetle piśmiennictwa moralizatorsko-dydaktycznego okresu pełnego średniowiecza