Search results

1

Gombrowicz od tyłu Projekt krytyki analnej na przykładzie powieści Ferdydurke

100%

Kaliściak T.

Śląskie Studia Polonistyczne

|

2016

|

vol. 8

|

issue 1-2

59-97

EN

The article proposes an “anal” reading of Witold Gombrowicz’s Ferdydurke from the perspective of the so‑called “anal turn” in the research on masculinities within the field of queer theories. The author presents an overview of theoretical perspectives, in which anality has been recognized as a suppressed component of male identity (e.g. Freud, Bataille, Kristeva, Deleuze and Guattari, Hocquenghem, Laporte). Masculinity seen from this angle is based on a radical shift of the foundation from a phallogocentric position to a more dispersed, non‑centralist, and thus more difficult to grasp, “anal” approach. In Gombrowicz’s work this change is best illustrated in the reflections on the subject of privacy. The subjectivity of the main character of Ferdydurke organises himself not around phallus but anus, and this new, radically shifted and dispersed subjectivity is called by Gombrowicz the private (or “upupiona”, “pampered”)masculinity, which reactivates the suppressed anality. The author analyses Ferdydurke also in the context of a peculiarly understood theory of “anal work,” in the light of which a literary work appears as an excrement and writing as excretion.

2

Oczy trylobitów wciąż patrzą. Przyczynek do autobiografii kopalnej

100%

Kaliściak T.

Autobiografia. Literatura. Kultura. Media

|

2023

|

vol. 21

39-61

EN

The article addresses the issue of the existence of fossil autobiographies that go beyond the framework of the anthropocentric understanding of writing, treated here as their ichnofossils or traces of the life activity of fossil organisms. Therefore, the author raises the question of the existence of animal writing based on the philosophical concept of a trace (Derrida) on the one hand and the idea of a fossil record in the field of palaeontology on the other. As a result of the above considerations, the author, introducing the concept of “interspecies co-authorship” after D. Herman, focuses on the fossil autobiography of trilobites, marine arthropods finally became extinct during the Permian extinction, presenting both the history of their discovery and the literary representations of the Victorian era, whose common point become the eyes of trilobites. The fact of having eyes makes trilobites ancestral witnesses of the evolution of life on Earth and allows them to include in the optics of human experience. In this sense, the trilobites become co-authors of literary fossil autobiographies alongside the figure of the author of the text.

PL

Tematem artykułu są autobiografie kopalne, które wykraczają poza ramy antropocentrycznego rozumienia pisma potraktowanego tutaj jako ichnoskamieniałość, ślad aktywności życiowej organizmów kopalnych. W związku z tym podjęto kwestię istnienia pisma zwierząt, które z jednej strony bazuje na filozoficznym pojęciu śladu (Derrida), z drugiej zaś na zapisie kopalnym w obszarze paleontologii. W rezultacie powyższych rozważań autor, wprowadzając za Davidem Hermanem pojęcie międzygatunkowego współautorstwa, koncentruje się na kopalnej autobiografii trylobitów – morskich stawonogów, które ostatecznie wyginęły podczas wymierania permskiego – prezentując zarówno historię ich odkrycia, jak i literackie reprezentacje epoki wiktoriańskiej, których punktem wspólnym stają się oczy trylobitów. Fakt posiadania oczu czyni je ancestralnymi świadkami ewolucji życia na Ziemi i pozwala na włączenie ich w optykę ludzkiego doświadczenia. W tym sensie trylobity obok figury autora tekstu stają się współautorami literackich autobiografii kopalnych.

3

W poszukiwaniu kwiatu nietoty. „Literatura kopalna” a paleobotanika

100%

Kaliściak T.

Wielogłos

|

2023

|

vol. 55

|

issue 1

17-40

EN

The article focuses on the issues of paleontology, the science of plant fossils, with particular emphasis on paleobotanical threads devoted to fossil vegetation, which in the 19th century was closely related to philology, represented both by the science of literature and language. The author extracts the notions of “fossil literature” (Adam Mickiewicz) and “fossil poetry” (Ralph Waldo Emerson), pointing to their particular relationship with “paleobotany of the unconscious” (Kazimierz Wyka), presented from the psychoanalytic perspective (Eduard von Hartmann, Carl Gustav Jung, Charles Baudouin) as an archetype of collective, interspecies memory, reaching back to some common ancestor and root cause reminding us of the eternal coexistence of the organic and the inorganic, plant and animal, human and non-human. The author also draws attention to the ecological and ecocritical aspects of the fossil literature, which he perceives as the trace fossils of human life activity (ichnofossils), which make up the meta-layer of the Anthropocene.

PL

Artykuł koncentruje się wokół zagadnień paleontologii, nauki o skamieniałościach, ze szczególnym uwzględnieniem wątków paleobotanicznych poświęconych kopalnej roślinności. W XIX wieku paleontologia pozostawała w bliskim związku z filologią, reprezentowaną zarówno przez nauki o literaturze, jak i o języku. Autor wydobywa pojęcia „literatury kopalnej” (Adam Mickiewicz), „poezji kopalnej” (Ralph Waldo Emerson), wskazując na ich związek z „paleobotaniką nieświadomości” (Kazimierz Wyka), ujmowaną w perspektywie psychoanalitycznej (Eduard von Hartmann, Carl Gustav Jung, Charles Baudouin), jako archetyp zbiorowej, międzygatunkowej pamięci, sięgającej jakiegoś wspólnego przodka i praprzyczyny przypominającej o odwiecznym współistnieniu świata organicznego z nieorganicznym, roślinnego ze zwierzęcym, ludzkiego z nie-ludzkim. Autor zwraca także uwagę na ekologiczne i ekokrytyczne aspekty literatury kopalnej, którą postrzega jako skamieniałość śladową aktywności życiowej (ichnoskamieniałość) człowieka, składającą się na metawarstwę antropocenu.

4

Układy oralne w Kosmosie Witolda Gombrowicza

100%

Kaliściak T.

Wielogłos

|

2022

|

vol. 54

|

issue 4

37-60

EN

The article attempts to describe Witold Gombrowicz’s oral system in Kosmos from the perspective of cultural interpretations of psychoanalysis (Jean-Paul Sartre, Guy Hocquenghem, Eve Kosofsky Sedgwick) and schizoanalysis (Gilles Deleuze and Felix Guattari). Understood as a specific network of connections that organizes the map of Witold’s unconscious mind, this system focuses on the mouth, tongue/language, speaking, eating, etc. The fantasy of spitting in the mouth plays a significant role here, read in the context of a similar motif from Jean Genet’s novel Miracle de la rose. The novel interpretation revolves around an attempt to escape from the power of the Oedipus complex, presented as a network of familial heteronormative relationships and connections. The failure of heterosexuality is treated as an act of queer resistance.

Refine search results

2 Wielogłos

1 Autobiografia. Literatura. Kultura. Media

1 Śląskie Studia Polonistyczne

4 Kaliściak T.

2 2023

1 2022

1 2016

Gombrowicz od tyłu Projekt krytyki analnej na przykładzie powieści Ferdydurke

Oczy trylobitów wciąż patrzą. Przyczynek do autobiografii kopalnej

W poszukiwaniu kwiatu nietoty. „Literatura kopalna” a paleobotanika

Układy oralne w Kosmosie Witolda Gombrowicza