Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 6

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Literarische Anthropologie Ein neuer Ansatz zur Erforschung des 18. Jahrhunderts

100%
Grzesiuk E.
Zeitschrift des Verbandes Polnischer Germanisten
|
2014
|
vol. 3
|
issue 3
PL
In this article, the author is presenting – in the Polish German Philology – a new research literary method; in the German Philology – a main research literary method from the 90’s-a literary anthropology. The aforementioned literary research method is particularly important for exploration of the 18th century, when philosophy and philosophical anthropology were significant reference points for the literature and they both determined a present-day vision of the human being. Reaching back to the source texts allowed the author to polemicize with the widespread opinions, for example with a thesis about the potential faith of the Enlightenment in the almighty reasoning or possibly ignoring the reflective senses of the human being. The awareness of the imperfect sense apparatus of the human being and the need to improve it led to the inception of aesthetics.
2
Content available remote

Kritik des Stoizismus in Johann Michael von Loëns "Epicurische Sittenlehre die beste" (1751)

100%
Grzesiuk E.
Colloquia Germanica Stetinensia
|
2019
|
issue 28
69-82
EN
This article is a contribution to analysis of the critique of stoicism in the 18th century. The author suggests that the text of J. M. von Loën is intertwined with the trend initiated by Thomasius that was developed by Baumgarten and Meier. The terminology that is used by von Loën evidently suggests genetic connotations with the terminology used by Baumgarten (“rauhe Sittenlehre/Tugend”), and the critical argumentation has the connection with the argumentation used by Meier, who has termed the stoic postulate of stifling emotions as a removal of half of humankind from a human being. Von Loën – similarly to Meier – is a proponent of the concept of a whole human being (“der ganze Mensch”) and he opts for the harmony of the soul (“Gemütsruhe”).
DE
Der vorliegende Aufsatz ist ein Beitrag zur Erforschung der Kritik des Stoizismus im 18. Jahrhundert in Deutschland. Die Autorin weist darauf hin, dass Johann Michael von Loëns Text der von Christian Thomasius initiierten und von Alexander Gottlieb Baumgarten sowie Georg Friedrich Meier weiterentwickelten Strömung einer kritischen Aufnahme des stoischen Gedankenguts zuzurechnen ist. Die Terminologie, die von Loën anwendet, verweist auf evidenten genetischen Zusammenhang mit der Terminologie Baumgartens („rauhe Sittenlehre/Tugend“), die Argumentation dagegen auf ein argumentatives Bemühen Meiers, der das stoische Postulat, der Mensch müsse die Emotionen unterdrücken bzw. vertilgen, vehement abgelehnt hat. Von Loën ist – genauso wie Meier – ein Anhänger der Konzeption des ganzen Menschen und er plädiert für das Ideal einer Harmonie von Geist und Körper („Gemütsruhe“).
PL
Artykuł jest przyczynkiem do badań nad krytyką stoicyzmu w XVIII wieku. Autorka wskazuje, że tekst Johanna Michaela von Loëna wpisuje się w trend zainicjowany przez Thomasiusa, który został rozwinięty przez Baumgartena i Meiera. Terminologia, jakiej używa von Loën, ewidentnie wykazuje genetyczne związki z terminologią Baumgartena („rauhe Sittenlehre/Tugend”), a krytyczna argumentacja ma związek z argumentacją Meiera, który stoicki postulat tłumienia emocji nazwał pozbawieniem człowieka połowy człowieczeństwa. Von Loën – podobnie jak Meier – jest zwolennikiem koncepcji „całego człowieka” („der ganze Mensch”) i optuje za ideałem harmonii ducha („Gemütsruhe”).
3

Niemieckie oświecenie a wiara we wszechmoc rozumu ludzkiego

100%
Grzesiuk E.
Roczniki Humanistyczne
|
2016
|
vol. 64
|
issue 5: Neofilologia
125-144
PL
Artykuł jest próbą korekty mitu o wierze niemieckiego oświecenia we wszechmoc rozumu. Autorka, odwołując się do koncepcji zła metafizycznego (malum metaphysicum) stworzonej przez G.W. Leibniza, ukazuje, że również późniejsi chronologicznie filozofowie: Ch. Wolff, Ch. Gottsched, A.G. Baumgarten i G.F. Meier konsekwentnie budowali swą refleksję metafizyczną w oparciu o koncepcję Leibniza. Pod pojęciem malum metaphysicum Leibniz i pozostali filozofowie niemieckiego oświecenia rozumieli naturalne ograniczenie władz poznawczych człowieka, także rozumu. Wszechmoc była predykatem Boga. Samo używanie terminu „zło metafizyczne” wyklucza wiarę we wszechmoc rozumu ludzkiego, natomiast w tradycji Leibniza filozofowie zakładali możliwość doskonalenia wyższych (rozum) i niższych (zmysły) władz poznawczych człowieka. Jedną z możliwości doskonalenia poznania zmysłowego i przezwyciężenia malum metaphysicum była stworzona przez Baumgartena estetyka jako gnoseologia inferior i ars pulchre cogitandi.
EN
Based on the texts of philosophers (such as Georg Wilhelm Leibniz, Christian Thomasius, Christian Wolff, Alexander Gottlieb Baumgarten, Georg Friedrich Meier), the author has analyzed the trend that make up the notion of the Enlightenment: the enlightenment paradigm gnoseology imperfections of human cognitive powers that Leibniz called as malum metaphysicum (Théodicée). This assumption contradicts the currently widespread thesis-myth of the faith of the Enlightenment in the omnipotence of human reasoning. This paradigm of Leibniz takes Wolff, his students Johann Christoph Gottsched and A.G. Baumgarten, the founder of aesthetics. Awareness of the imperfections of a human cognitive apparatus on the one hand and the belief in the possibility of its improvement on the other hand has allowed Leibniz to formulate the postulate to create a “logic of sense cognition”, science analogous to a classical logic. This postulate is repeated by Wolff and his students, but only Baumgarten forms the basis of aesthetics, that is called gnoseologia inferior and ars pulchre cogitandi. In the opinion of the author, aesthetics is the only form available to the human being to overcome the metaphysical evil.
4
Publication available in full text mode
Content available

Polskie centra kulturalne i naukowe w wieku XVIII: Warszawa, Kraków i… Lipsk

100%
Grzesiuk E.
Studia Europaea Gnesnensia
|
2010
|
issue 1-2
311-326
PL
The Saxon times, which set off the apogee of Sarmatism, are habitually seen as a pe-riod of decline culture in Poland. Going against such views, the author demonstrates that already in the middle 18th century Poland there were cultural centres and projects of educational reform. A particular role in the process fell to people-institutions, such as brothers Stanisław and Józef Załuski.
5
Publication available in full text mode
Content available

Die Sprache der Leidenschaften. Georg Friedrich Meiers Theoretische Lehre von den Gemüthsbewegungen überhaupt als emotional-ästhetischer Leitfaden für ›schöne Geister‹

100%
Grzesiuk E.
Roczniki Humanistyczne
|
2021
|
vol. 69
|
issue 5
9-31
EN
The growing interest in the sphere of emotions in philosophy and literature in the first half of the 18th century resulted in an intensified reflection of the necessity of scientifically describing these non-material occurrences and an awareness of the restrictions of language. The author of this article pays special attention to the writings of Georg Friedrich Meier, who was the first to introduce the joint concept of “the language of emotions” and the idea of “daydreamers”-orators, writers and poets. Taking into account that fact knowledge of “the entire human being” (“der ganze Mensch”) is needed by creators, Meier writes about the mechanism which act on the emotions of others and those mechanisms which evoke these emotions, and he emphasises the fact that empathy is an essential part of the reception of literary works. In his later texts, Meier uses the metaphor “die Sprache der Leidenschaften” (ʻthe language of emotionsʼ) in the context of the creations of poems and prose.
DE
Das in der ersten Hälfte des 18. Jahrhunderts zunehmende Interesse der Philosophie und Literatur für die Sphäre der Emotionen resultiert in einer intensiven Reflexion über die Notwendigkeit, diese immateriellen Phänomene beschreiben zu müssen, einerseits und andererseits im wachsenden Bewusstsein, die gewöhnliche Sprache habe ihre Defizite. Den vorliegenden Artikel widmet die Autorin Georg Friedrich Meiers Abhandlung Theoretische Lehre von den Gemüthsbewegungen überhaupt, der als erster ein kohärentes Konzept einer „Sprache der Leidenschaften“ darlegt und es an ,schöne Geister‘ – Redner und Dichter – richtet. Indem Meier von der Prämisse ausgeht, die Kenntnis des ,ganzen Menschen‘ sei den Rednern und Dichtern notwendig, beschreibt Meier die Mechanismen der Entstehung, Hervorrufung und Beeinflussung der Emotionen von anderen Menschen. Darüber hinaus betont Meier ein für die Rezeption der literarischen Werke fundamentales Einfühlungsvermögen. In seinen späteren Texten überträgt Meier die Metapher „die Sprache der Leidenschaften“ auf die Dichtung überhaupt.
PL
Język emocji. Theoretische Lehre von den Gemüthsbewegungen überhaupt Georga Friedricha Meiera jako emocjonalno-estetyczny przewodnik dla ‘pięknoduchów’ Rosnące zainteresowanie sferą emocji w filozofii i literaturze 1. połowy XVIII wieku skutkuje wzmożoną refleksją nad koniecznością naukowego opisu tych niematerialnych zjawisk i świadomością niewystarczalności języka. Autorka poświęca niniejszy artykuł tekstowi Georga Friedricha Meiera, który jako pierwszy przedstawia spójny koncept „języka emocji” z myślą o „pięknoduchach” („schöne Geister”) – mówcach, pisarzach i poetach. Wychodząc z założenia, że wiedza o ‘całym człowieku’ jest konieczna twórcom, Meier opisuje mechanizmy oddziaływania na emocje innych ludzi i mechanizmy wywoływania tych emocji, a także podkreśla istotną dla recepcji dzieł literackich zdolność współodczuwania (empatia) z innym człowiekiem. W późniejszych tekstach Meier będzie używał metafory „die Sprache der Leidenschaften” (język emocji) w odniesieniu do twórczości poetyckiej i prozatorskiej. Das in der ersten Hälfte des 18. Jahrhunderts zunehmende Interesse der Philosophie und Literatur für die Sphäre der Emotionen resultiert in einer intensiven Reflexion über die Notwendigkeit, diese immateriellen Phänomene beschreiben zu müssen, einerseits und andererseits im wachsenden Bewusstsein, die gewöhnliche Sprache habe ihre Defizite. Den vorliegenden Artikel widmet die Autorin Georg Friedrich Meiers Abhandlung Theoretische Lehre von den Gemüthsbewegungen überhaupt, der als erster ein kohärentes Konzept einer „Sprache der Leidenschaften“ darlegt und es an ,schöne Geister‘ – Redner und Dichter – richtet. Indem Meier von der Prämisse ausgeht, die Kenntnis des ,ganzen Menschen‘ sei den Rednern und Dichtern notwendig, beschreibt Meier die Mechanismen der Entstehung, Hervorrufung und Beeinflussung der Emotionen von anderen Menschen. Darüber hinaus betont Meier ein für die Rezeption der literarischen Werke fundamentales Einfühlungsvermögen. In seinen späteren Texten überträgt Meier die Metapher „die Sprache der Leidenschaften“ auf die Dichtung überhaupt.
6
Publication available in full text mode
Content available

Johannes Lehmann (2000; ²2005), Unser armer Schiller. Eine respektlose Annäherung. Hamburg: Rowohlt.

100%
Grzesiuk E.
Lublin Studies in Modern Languages and Literature
|
2008
|
issue 32
327-328
EN
Review of Johannes Lehmann (2000; ²2005), Unser armer Schiller. Eine respektlose Annäherung. Hamburg: Rowohlt.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.