Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 10

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
PL
Celem artykułu jest próba opisania głównych wyzwań dla rozwoju językowego i edukacji ojczystojęzycznej dziecka w młodszym wieku szkolnym w kontekście powszechnej wielojęzyczności, wynikającej z obowiązkowej nauki języka obcego na etapie edukacji przedszkolnej, międzynarodowej mobilności rodzin i migracji. W centrum dociekań znajduje się relacja pomiędzy językiem ojczystym i kolejnymi językami przyswajanymi przez dziecko. Omówiono miejsce i rolę języka pierwszego w nabywaniu/uczeniu się nowych języków, w świetle ustaleń poczynionych na gruncie psycholingwistyki i glottodydaktyki porównawczej. Refleksja teoretyczna jedynie oświetla ważniejsze aspekty tej złożonej problematyki. Przyświeca jej teza, że różnorodność kulturowa i językowa rodzi potrzebę myślenia o edukacji językowej w sposób holistyczny, to znaczy taki, w którym ma miejsce integracja paradygmatów, podejść i zaleceń dydaktyki języka ojczystego z metodykami nauczania języków obcych. Założenia i koncepcje naukowe dotyczące rozwoju kompetencji różnojęzycznej dziecka poparte są przykładami konkretnych rozwiązań dydaktycznych stosowanych w krajach o bogatej tradycji w zakresie edukacji międzykulturowej. Konkluzja rozważań brzmi – warto korzystać z innowacyjnych strategii pedagogicznych, działań i zasobów, które mogłyby rozwijać kompetencje różnojęzyczne uczniów, z którymi pracujemy w szkołach w Polsce.
EN
The aim of the article is an attempt to describe the main challenges for the language development and mother tongue education of a child at an early school age in the context of common multilingualism, resulting from the compulsory learning of a foreign language at the stage of preschool education, international mobility of families and migration. At the heart of the research is the relationship between the mother tongue and other languages of the child. The place and role of the first language in acquisition / learning new languages was discussed in the light of the findings of psycholinguistics and comparative glottodidactics. Theoretical reflection only illuminates the more important aspects of this complex issue. It is guided by the thesis that cultural and linguistic diversity gives rise to the need to think about language education in a holistic way, that is, one in which there is an integration of paradigms, approaches and recommendations of mother tongue teaching with methodologies of foreign language teaching. Scientific assumptions and concepts regarding the development of a child’s multilingual competence are supported by examples of specific didactic solutions used in countries with a rich tradition in the field of intercultural education. The conclusion of the considerations is – it is worth using innovative pedagogical strategies, activities and resources that could support students’ multilingual competence whom we work in schools in Poland.
PL
Tematem artykułu jest edukacja teatralna na etapie wczesnoszkolnym. Teatr dla dzieci i teatr tworzony przez dzieci są bliskie zabawie dramowej, która jest uznawana przez psychologów za istotny czynnik rozwoju. Wszystko w zabawie, grach, teatrze tradycyjnym i symbolicznym, jest umowne. Biorąc udział w grach dramatycznych dziecko nabywa umiejętności i praktyk interpretacji treści symbolicznych obecnych w spektaklu teatralnym. Spektakl jest rozumiany jako proces tworzenia na bazie języka i komunikacji nowej wartości, dlatego połączenie głosu, gestów, pantomimy, pauzy lub ciszy kreuje formy ekspresji odpowiednie do zastosowania w procesie dydaktycznym. Nie dziwi więc, że teatr i zabawa mogą być łatwo połączone, wplecione w jedną całość. W polskim kontekście, może to być istotne dla projektowania przez nauczycieli działań teatralnych z dziećmi w myśl koncepcji Jan Dorman, który był twórcą ruchu teatralnego zwanego teatrem zabawy. Słowa kluczowe: e  
EN
The text deals with learning to read and write at the initial stage of school education and the role of textbooks in the process of child literacy. The article is of a review nature. The first part shows the psycholinguistic basics of reading and writing and the differences between language systems, conditioning the use of specific methods of learning to read and write. The structure, function and methodical aspects of work with textbooks were described, which was treated as an effective didactic aid and effective form of the child's initiation into the world of writing. In the second part, selected textbooks and the concepts of reading and writing science proposed by their authors are characterized. The traditional approach - didactic and non-evaluative approach - was used to analyze the textbooks. Finally, examples of contemporary Polish, German and one Russian textbook are indicated. The criterion for their selection was the long-term use (nearly half a century) in the first years of school education and the dominance of analytical and synthetic methods in the teaching of reading and writing.
PL
Tekst dotyczy nauki czytania i pisania na początkowym etapie nauczania szkolnegooraz roli elementarzy w procesie alfabetyzacji dziecka. Artykuł ma charakter przeglądowy. W części pierwszej wskazano psycholingwistyczne podstawy czytania i pisania oraz różnice między systemami językowymi, warunkujące zastosowanie określonych metod nauki czytania i pisania. Opisano strukturę, funkcję i metodyczne aspekty pracy z elementarzem, który potraktowany został jako efektywna pomoc dydaktyczna i skuteczna forma inicjacji dziecka w świat pisma. W części drugiej scharakteryzowano wybrane elementarze oraz proponowane przez ich autorów koncepcje nauki czytania i pisania. Do analizy elementarzy zastosowano podejście tradycyjne – dydaktyczne i nieoceniające. Na koniec wskazano przykłady współczesnych elementarzy polskich, niemieckich i jeden rosyjski. Kryterium ich doboru był długoletni okres wykorzystywania (blisko pół wieku) w pierwszych latach nauki szkolnej oraz dominacja metod analityczno-syntetycznych w nauczaniu czytania i pisania.
EN
The article has the character of a metatextual, analytical and review study devoted to the essay as an autonomous genre of academic writing. The purpose of the text is to compile the genre determinants of the essay and to show the possibility of using its elements in the academic training of pedagogical majors. Although the essay is a mode of expression closely related to the subjectivity of the human individual, it does not relieve the author of the obligation to be communicative. First of all, the source of knowledge about the genre and its determinants are the voices of literary scholars – Jan Tomkowski and Tadeusz Slawek. The essay narrative is no stranger to pedagogues, so next I give them the floor and finally I look from the perspective of the student, for in academic didactics the essay serves the function of both an applied text written for the needs of a particular subject, a tutorial, and for the purpose of self-discovery, to trigger self-reflection.
PL
Artykuł ma charakter metatekstowego, analityczno-przeglądowego opracowania poświęconego esejowi jako autonomicznemu gatunkowi pisarstwa akademickiego. Celem tekstu jest zestawienie wyznaczników gatunkowych eseju i pokazanie możliwości wykorzystania jego elementów w kształceniu akademickim na kierunkach pedagogicznych. Chociaż esej jest sposobem wypowiadania się ściśle związanym z subiektywnością ludzkiego indywiduum, to jednak nie zwalnia autora z obowiązku komunikatywności. W pierwszej kolejności źródłem wiedzy o gatunku i jego wyznacznikach są głosy literaturoznawców – Jana Tomkowskiego i Tadeusza Sławka. Narracja eseistyczna nie jest obca pedagogom, dlatego następnie oddaję im głos, a na koniec spoglądam z perspektywy studenta, albowiem w dydaktyce akademickiej esej pełni funkcję zarówno tekstu użytkowego pisanego na potrzeby konkretnego przedmiotu, tutorialu, jak i w celach samopoznania, uruchomienia autorefleksji.
EN
The article presents the results of an opinion poll carried out amongst native Polish language teachers practicing early education across Europe. Examples of teacher incompetence reported in an all-Poland inquiry into the effects of Polish language teaching in the early stages of education were compared with the attainments of Polish teachers that practice abroad. The research material shows that native Polish language teachers, by bringing together aspects of both mother tongue and foreign language teaching in Polish language education, produce diverse and individualized teaching methods. Such teachers also play the role of Polish promoters, cultural experts and/or animators. In addition to this, their achievements and experience brought from such a diverse cultural environment could be used to enrich the theory and practice of Polish language education, especially towards returning emigrant children and foreigners.
EN
The text is an attempt to show the relationship between the public sphere and education through the prism of the main assumptions of Serge Moscovici’s social representation theory (SRT). With this end in view, the beginning briefly presents Habermas’s understanding of the public sphere and then invokes by S. Jovchelovitch’s thesis about the existence of a dialectical relationship between the public sphere and social representations. The end raises questions about the social representations of empirical research in the field of education, with several examples and conclusions of international studies, for which the theory of social representations was the main theoretical and methodological perspective.  
PL
W tekście podjęto próbę pokazania związków, zachodzących między sferą publiczną a edukacją przez pryzmat głównych założeń teorii reprezentacji społecznych (SRT – Social Representations Theory) Serge’a Moscoviciego. W tym celu na początku przedstawione zostało pokrótce Habermasowskie rozumienie sfery publicznej, a następnie przywołano, za Jovchelovitch, tezę o istnieniu dialektycznej relacji między sferą publiczną a reprezentacjami społecznymi. Na koniec, podniesiono kwestię funkcjonalności podejścia, związanego z reprezentacjami społecznymi w badaniach empirycznych, prowadzonych w polu edukacji, zamieszczono także kilka przykładów i wniosków z międzynarodowych badań, dla których teoria społecznych reprezentacji stanowiła główną perspektywę teoretyczną i metodologiczną.  
PL
Artykuł dotyczy mechanizmów budowania kultury zaufania w środowisku szkolnym opisywanych przez kadrę kierowniczą wybranych szkół. Zaufanie, podobnie jak inne zjawiska życia społecznego, ma charakter relacyjny, stanowi kluczową wartość, która określa jakość stosunków międzyludzkich. Szkoła traktowana jest jako miejsce gromadzenia zasobów zaufania służących pomnażaniu kapitału społecznego. Kultura zaufania jest dynamicznym systemem wartości, norm i zachowań będących źródłem poczucia bezpieczeństwa i gotowości ludzi do wspierania innych. Tekst ma formę komunikatu z badań, a jego celem jest przedstawienie sposobów rozumienia, rozwijania i podtrzymywania dobrych relacji w szkole opartych na fundamencie zaufania. Praktyki tworzenia środowiska sprzyjającego zaufaniu zostały zrekonstruowane z wypowiedzi dyrektorów czterech szkół zlokalizowanych w Warszawie i okolicy. Otrzymano w ten sposób swego rodzaju model anatomiczny (strukturę) zaufania, na który składają się kompetencje i profesjonalizm kadry kierowniczej i nauczycieli, wolność i autonomia nauczyciela, priorytetowa rola współpracy i przejrzystość organizacyjna. Dyrektorzy wybranych do badań szkół wypracowują własne praktyki budowania krytycznej kultury zaufania.
EN
This article looks at the mechanisms for building a culture of trust in the school environment, as described by the leaders of selected schools. Trust, like other phenomena of social life, is relational in nature and is a key value that determines the quality of interpersonal relationships. The school is treated as a place for the accumulation of trust resources for the multiplication of social capital. A culture of trust is a dynamic system of values, norms and behaviours that are the source of people’s sense of security and willingness to support others. The text takes the form of a research communication and aims to present ways of understanding, developing and sustaining good relationships at school based on a foundation of trust. The practices of creating a trusting environment have been reconstructed from the statements of headteachers of four schools in and around Warsaw. In this way, a kind of anatomical model (structure) of trust was obtained, consisting of the competence and professionalism of principals and teachers, teachers’ freedom and autonomy, the priority role of cooperation, and organisational transparency. The principals of the schools selected for the study are developing their own practices for building a critical culture of trust.
EN
Home education, according to art. 16 sec. 8 to 14 of the Act of 7 1991, on the education system is one possible way to fulfi l the compulsory education requirement in Poland. The Education in the Family Association estimates that at the end of 2021, over 20,000 Polish children will be home-schooling. The article provides a brief review of Polish research and presents this model of alternative education from the perspective of the family. Aim. Presentation of the perspective of mothers who practice home education. Materials and methods. The source of research data are interviews with 7 mothers, and an analysis of the content of selected Polish-language online resources on homeschooling. Conclusions. In parental infl uences in the area of out-of-school, and home, education, mothers evince broader competences, especially in matters related to didactics of teaching: planning forms of child working, providing materials, learning, actively seeking knowledge on how to teach effectively. Interviewed mothers rate their partners’ commitment to upbringing and home-schooling as suffi cient. From the narrative of the participants of the research, a positive picture emerges of their motherhood and parenthood strongly involved in the education of children. They organize the right environment for their development and learning, do not accept the directive style of teaching, and look for their own methods of work. Mothers are grounded in their choices, they are convinced that they professionally construct educational paths of their children, and, more than the results of the fi nal exams, they care about developing the interests and talents of children. The interlocutors did not deny that home education requires effort and courage, but they did not treat their commitment in terms of self-sacrifi ce, or renunciation, rather, it was their conscious choice or as a requirement of the times; however, at the same time, they most strongly emphasized the ineffi ciency of the Polish school in providing good quality education.
PL
Wprowadzenie. W 2021 roku, 7 września, minęło 30 lat od dnia, kiedy w 1991 roku Sejm RP X kadencji przyjął Ustawę o systemie oświaty, której zapisy umożliwiły spełnianie przez dzieci i młodzież obowiązku szkolnego i nauki poza szkołą, głównie w domu rodzinnym. Stowarzyszenie Edukacji w Rodzinie szacuje, że pod koniec 2021 roku edukacją domową zostanie objętych ponad 20 tys. dzieci w naszym kraju. W artykule dokonano krótkiego przeglądu polskich badań i przedstawiono z perspektywy rodziny ten model edukacji alternatywnej. Cel. Przedstawienie perspektywy matek, które praktykują edukację domową. Materiały i metody. Źródłem danych badawczych są wywiady przeprowadzone z siedmioma matkami oraz analiza zawartości wybranych polskojęzycznych zasobów internetowych na temat homeschoolingu. Wnioski. W oddziaływaniach rodzicielskich w obszarze edukacji pozaszkolnej i domowej to matki przejawiają szersze kompetencje, zwłaszcza w kwestiach związanych z dydaktyką nauczania: planują formy pracy dzieci, dostarczają materiałów, doszkalają się, aktywnie poszukują wiedzy, jak efektywnie uczyć. Kobiety, które udzieliły wywiadu, oceniają zaangażowanie swoich partnerów w wychowanie i kształcenie domowe jako wystarczające. Z narracji uczestniczek badań wyłania się pozytywny obraz ich macierzyństwa i rodzicielstwa mocno zaangażowanego w edukację dzieci. Organizują im właściwe środowisko rozwoju i nauki, nie akceptują dyrektywnego stylu nauczania, poszukują własnych metod pracy. Matki są ugruntowane w swoich wyborach, przekonane, że profesjonalnie konstruują drogi edukacyjne swoich dzieci, bardziej niż na wynikach egzaminów końcowych zależy im na rozwijaniu zainteresowań i talentów dzieci. Rozmówczynie nie ukrywały, że edukacja domowa wymaga wysiłku, odwagi, ale nie traktowały swojego zaangażowania w kategorii poświęcenia czy wyrzeczenia, a raczej jako świadomy wybór lub wymóg czasów, przy czym najsilniej podkreślały niewydolność polskiej szkoły w zapewnieniu edukacji dobrej jakości.
PL
Problematyka artykułu usytuowana jest w polu problemowym pedeutologii i dotyczy określonych zasobów wiedzy pedagogicznej, generującej osobiste teorie pedagogiczne studentów przygotowujących się do wykonywania zawodu nauczyciela wczesnej edukacji. Obchody jubileuszu 100 – lecia uczelni i świętowanie roku 2022 jako roku Marii Grzegorzewskiej autorki uznały jako niepowtarzalną okazję do skonfrontowania myśli patronki, jej pedagogicznego credo zawartego w Listach do Młodego Nauczyciela z refleksją współczesnych młodych dorosłych, zainspirowanych do wypowiedzi treścią korespondencji. Bezpośrednim bodźcem skłaniającym studentów I roku pedagogiki przedszkolnej i wczesnoszkolnej w r. akad. 2019\2020 i 2020\2021 do namysłu nad rolą nauczyciela była lektura wybranego Listu …Marii Grzegorzewskiej. Po jego przeczytaniu studenci napisali odpowiedzi patronce swojej uczelni w formie quasi formalnych esejów, których treść została następnie poddana analizie w celu rekonstrukcji dominujących wątków. Artykuł prezentuje wybrane efekty jakościowej analizy treści. Wypowiedzi studentów uporządkowane zostały według kryterium temporalnego, albowiem relacjonują oni swoje dotychczasowe doświadczenia edukacyjne z przeszłości, odnoszą się do teraźniejszości a także kreślą wizję antycypowanej roli nauczyciela w przyszłości, po zakończeniu etapu kształcenia akademickiego. Główne wnioski potwierdzają trwałą żywotność myśli pedeutologicznej założycielki Uczelni wśród współczesnych młodych ludzi. Zarysowany studencki zbiorowy portret profesji nauczycielskiej nie jest nadmiernie wyidealizowany i pozbawiony rys, nadzieję budzi krytyczna namysł studentów nad rolą nauczyciela w czasach współczesnych
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.