Results found: 2

Search results

Sort By:

Limit search:

Historia pewnej prowokacji. Sprawa Zofii Kuszyńskiej

100%

Kutkowski A.

Przegląd Archiwalny Instytutu Pamięci Narodowej

2018

issue 11

139-166

The “Zofia Kuszyńska case” refers to the operations of the apparatus of repression and judicial authorities carried out in the years 1951–1953 against a group of Wrocław residents. They were suspected of belonging to an anti-communist organization, for which in early 1953 they were sentenced to penalties ranging from several years in prison up to capital punishment. The article first describes the methods by which the civilian and military security apparatus led to the conviction of the accused, then the gradual withdrawal from the accusations related to them, which were considered as completely fictitious, and finally the outcome in the form of the rehabilitation process of convicts – which started just at the turn of 1953 and 1954 and lasted until the nineties. The political aspect of the Kuszyńska case was equally significant. In 1953, the communist authorities already recognized her as a glaring example of the violation of the “people’s rule of law” and “the preeminence of the security apparatus over the party”. Primarily it resulted in the punishment of a group of high UBP officers, beginning with the head of the Department of Investigation of the Ministry of Public Security Józef Różański, and secondly, the gradual emancipation of the prosecutor’s office from their dependence on the security apparatus. In this sense, the Kuszyńska case brought crystallization of the attitudes of the PRL and party elite officials in 1954–1956 and became a pretext for actions attempting to create new “political identities” and grafting them onto the liberalization trends inflowing from the USSR’s after Stalin’s death.

Mianem „sprawy Zofii Kuszyńskiej” określane są działania aparatu represji i organów wymiaru sprawiedliwości prowadzone w latach 1951–1953 przeciwko grupie mieszkańców Wrocławia. Podejrzewano ich o przynależność do antykomunistycznej organizacji, za co na początku 1953 r. zostali skazani na kary od kilku lat więzienia po kary śmierci. Artykuł zawiera opis najpierw metod, którymi cywilny i wojskowy aparat bezpieczeństwa doprowadził do skazania oskarżonych, potem stopniowe wycofywanie się z kierowanych pod ich adresem zarzutów, uznanych za zupełnie fikcyjne, i wreszcie finał w postaci rehabilitacji skazanych – rozpoczętej już na przełomie 1953 i 1954 r. i ciągnącej się aż do lat dziewięćdziesiątych. Równie znaczący był polityczny aspekt sprawy Kuszyńskiej. Już w 1953 r. władze PRL uznały ją za sztandarowy wręcz przykład łamania „ludowej praworządności” i „wyrastania bezpieczeństwa ponad partię”. Przyniosło to po pierwsze ukaranie grupy wysokich funkcjonariuszy UBP na czele z szefem Departamentu Śledczego MBP Józefem Różańskim, a po drugie stopniowe emancypowanie się prokuratury w relacjach z aparatem bezpieczeństwa. W tym sensie sprawa Kuszyńskiej niosła krystalizację postaw peerelowskich elit urzędniczych i partyjnych w latach 1954–1956 oraz stała się dla nich pretekstem do działań, które oznaczały próbę kreowania nowych „tożsamości politycznych” i opierania ich na liberalizacyjnych trendach płynących z ZSRS po śmierci Stalina.

Prokuratura oskarża, sąd sądzi, partia kieruje. Kilka przyczynków do historii komunistycznego wymiaru sprawiedliwości

100%

Kutkowski A.

Komunizm: system – ludzie - dokumentacja

2022

issue 11

301-325

The article is an attempt to describe the practice of the leading role of the communist Polish state in the administration of justice. Referring to examples of specific criminal proceedings, the author proves that this practice – resulting from the core of communist ideology – took various forms but always boiled down to actions depriving the courts and prosecution offices of independence. Actions that meant de facto replacing legal procedures with political decision-making procedures. Consequently, in the system of justice of the PRL, the application of the law was a reflection not of the efforts of the judicature but of the priorities of the penal policy developed in the party offices and subjected to constant changes, which required the prosecution of the “reactionary” officers of the Polish Army at one time, their rehabilitation at another time, and, at the next of the political twists and turns – the punishment of hooligans, speculators or “hooligan element” in Radom. There was only one sovereign in the relations described above, and it was always the party decision-maker, who was – as one of the lawyers in Warsaw accurately stated – a super-judge, a super-prosecutor and a super-security officer.

Artykuł jest próbą opisu praktyki kierowniczej roli komunistycznego państwa polskiego w wymiarze sprawiedliwości. Odwołując się do przykładów konkretnych postępowań karnych, autor dowodzi, że praktyka ta – wynikająca z samego rdzenia komunistycznej ideologii – przybierała rozmaite formy, ale sprowadzała się zawsze do działań pozbawiających sądy i prokuraturę samodzielności. Działań oznaczających de facto zastępowanie procedur prawnych procedurami decyzji politycznych. W rezultacie w PRL-owskim wymiarze sprawiedliwości stosowanie prawa stawało się pochodną nie wysiłku judykatury, lecz opracowanych w partyjnych gabinetach i ulegających ciągłym zmianom priorytetów polityki karnej, które raz wymagały ścigania „reakcyjnych” oficerów Wojska Polskiego, innym razem ich rehabilitacji, a na kolejnym z politycznych zakrętów – karania chuliganów, spekulantów czy „elementów warcholskich” w Radomiu. W opisanych relacjach był tylko jeden suweren, i był nim zawsze partyjny decydent, będący – jak celnie stwierdził jeden z warszawskich adwokatów – nadsędzią, nadprokuratorem i nadbezpieczniakiem.

Refine search results

1 Komunizm: system – ludzie - dokumentacja

1 Przegląd Archiwalny Instytutu Pamięci Narodowej

2 Kutkowski A.

1 2022

1 2018

Search results

Historia pewnej prowokacji. Sprawa Zofii Kuszyńskiej

Prokuratura oskarża, sąd sądzi, partia kieruje. Kilka przyczynków do historii komunistycznego wymiaru sprawiedliwości