Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 11

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
PL
Celem niniejszej artykułu jest prezentacja relacji, jakie zachodzą pomiędzy położeniem materialnym rodzin wiejskich a ich cechami zróżnicowania społecznego. Przede wszystkim chodzi tu o odpowiedź na pytanie: czy zróżnicowanie położenia materialnej rodzin wiejskich jest większe w ramach kategorii społeczno-zawodowych, czy też w ramach gmin o różnych poziomach rozwoju społeczno-ekonomicznego. Zmienną zależną jest tutaj położenie materialne charakteryzowane poprzez: a) wysokość dochodów pieniężnych przypadających na osobę w danym gospodarstwie, b) standard mieszkaniowy, c) samoocenę sytuacji materialnej. Natomiast zmiennymi niezależnymi są: przynależność społeczno-zawodowa, miejsce zamieszkania i społeczno-gospodarczy typ gminy. Prezentowana praca posiada charakter empiryczny. Badania terenowe prowadzone były w 1977 r, w czterech gminach o zróżnicowanym poziomie rozwoju gospodarczego w różnych rejonach Polski; Stwierdzono wysokie zróżnicowanie zarówno dochodów pieniężnych, jak i standardu mieszkaniowego przy jednoczesnej dominującej w całej populacji pozytywnej samoocenie położenia materialnego badanych rodzin. Najwyższy poziom dochodów pieniężnych i najwyższy standard mieszkaniowy posiadają rodziny pracowników umysłowych z wykształceniem wyższym, robotnicy wykwalifikowani oraz rolnicy posiadający duże obszarowo gospodarstwa. Generalnie położenie materialne badanych rodzin bardziej jest zróżnicowane w ramach niektórych kategorii społeczno-zawodowych aniżeli w ramach gospodarczych typów gmin.
3
100%
EN
The main goal of this article is to make an attempt at answering three main problem questions: 1) What is the general level of civic participation of Europe’s rural population in the end of the first decade of the 21st century and what is the scale of differentiation of the participation in different European countries? 2) What patterns of civic participation dominate in Europe’s rural population? And 3) Which of the belw listed models explaining the differentiation of civic participation (Socio Economic Status Model; Social Capital Model or Attachment Model) is best fitted to explain the changeability of European rural population’s participation? In the article, civic participation is understood in terms of behavioural approach as activity executed by the actions of citizens in the public, political and associative spheres. The data for empirical analysis comes from the fourth round of the European Social Survey conducted in 21 European countries in 2008. This article employs only the data referring to the sample of 14 509 respondents who declared themselves as living in rural areas. The sample under research is not to be identified with farmers. The results of the study highlight four general conclusions. First, the level of civic participation of the rural inhabitants of Europe is lower than we assumed hypothetically. The mean value on the scale of 0 to 913 points is merely 1.17 points. Almost 17% of the rural inhabitants of Europe did not participate in any of the act of participation covered by the study, whereas 38% participated only in one of them. Second, our analyses revealed a high level of differentiation of civic participation in countries studied. In general, the former Eastern-bloc countries, Portugal, and Spain form a cluster of countries with the lowest level of civic participation. Therefore, these are the countries where authoritarian rules, irrelevant of their orientation, lasted longest in the 20th century Europe. Italy, Cyprus and Switzerland are the intermediary cluster between the former group and the old democracies: Netherlands, Belgium, Germany, France and UK. The highest level of civic participation was identified in the Scandinavian countries. Third, as a result of the empirical analyses conducted, four major patterns of civic participation have been distinguished: campaign participation, party participation, voluntaristic participation, and voting participation. Among them voting and campaign participation forms would be the most common modes of civic involvement in the rural part of Europe. Finally, our analyses revealed that among the three verified models explaining diversification of civic participation, it was the model of social capital that had the greatest prediction power, and not the model of socio-economic status, as was expected.
PL
Podział populacji ludzkiej według biologicznych cech płci posiada doniosłe konsekwencje dla życia społecznego. Różnice biologiczne były podstawą pierwszego istotnego klasowego zróżnicowania społecznego. Członkowie klasy mężczyzn i klasy kobiet pełnili odmienne kompleksy ról społecznych, wykonywali odmienne zajęcia. W efekcie zajmowali odmienne pozycje społeczne w ramach danego społeczeństwa i w odmienny sposób uczestniczyli w jego życiu. Powoli, ale systematycznie, różnice biologiczne zaczynają tracić na znaczeniu na rzecz dyferencjacji ekonomiczno-społecznych. Tempo powyższego procesu jest odmienne w różnych środowiskach. Wyraźniejsze sekwencje ról żeńskich i męskich utrzymują się nadal w środowiskach tradycyjnych, podczas gdy w środowiskach zurbanizowanych ich odrębność i "czytelność" jest znacznie mniejsza. W środowisku wiejskim trwałe są nadal tradycyjne wzory uczestnictwa kobiet w życiu społecznym poprzez ich aktywność w polu interakcji pierwotnych, a z drugiej strony dokonały się makrostrukturalne przekształcenia: polityczne i bytowe. Przełamały one zamkniętość lokalnych układów życia i wprowadziły doń nowe pola interakcji: wtórnych i społecznościowych. W efekcie powstała sytuacja wielości dróg uczestnictwa lokalnego również dla kobiet wiejskich. Powstaje zatem interesujący problem, do jakiego stopnia te trzy sfery uczestnictwa lokalnego są dla kobiet wiejskich zbieżne, a do jakiego rozbieżne? Czy, innymi słowy, intensywne uczestnictwo w polu interakcji pierwotnych zbiega się zgodnie z intensywnym uczestnictwem w polu interakcji wtórnych i społecznościowych, czy też nie? Właśnie to zagadnienie oraz Jego uwarunkowania są przedmiotem analizy w niniejszym tekście. Przyjmuje się równocześnie tezę o niespójności poziomów uczestnictwa społecznego kobiet wiejskich w poszczególnych polach interakcji społecznych. W szczególności intensywne uczestnictwo w polu interakcji pierwotnych wyklucza wysoką aktywność w polu interakcji wtórnych i społecznościowych oraz odwrotnie.
5
63%
PL
Celem artykułu jest określenie kryteriów klasyfikacji teoretycznych ujęć kapitału społecznego oraz metody identyfikacji poszczególnych jego rodzajów. Liczne teorie dotyczące kapitału społecznego w rozmaity sposób określają jego kluczowe elementy i – w konsekwencji – metody pomiaru zasobów, oraz funkcje, jakie pełni na różnych poziomach życia zbiorowego. Koncepcje strukturalne i normatywne odmiennie określają jego strukturę i funkcje. W ramach pierwszego z tych ujęć kapitał społeczny tworzą zasoby istniejące w sieci, wykorzystywane dla jednostkowych lub grupowych korzyści. Drugie z nich zakłada, że niezbędnym atrybutem kapitału społecznego są korzystne jego efekty w wymiarze ponadjednostkowym, a źródłem – podzielane wartości i normy. Powyższe założenia stwarzają określone konsekwencje metodologiczne. Ujęcie strukturalne redukuje kapitał społeczny do sieci relacji, podczas gdy normatywne uwzględnią dwa inne komponenty: zaufania oraz wartości i norm. Zdaniem autorów poszczególne funkcje kapitału społecznego są w istocie realizowane przez rozmaite jego odmiany, istniejące na różnych poziomach życia zbiorowego, a kluczem umożliwiającym identyfikację tych odmian jest ustalenie dysponenta kapitału społecznego – lub jego właściciela. Poszczególne rodzaje kapitału społecznego różnią się liczbą i rodzajem elementów składowych, co pozwala na określenie ich zasobów metodą pomiaru wartości poszczególnych komponentów: sieci, zaufania oraz wartości i norm.
EN
The aim of the article is to define criteria of classification of conceptions concerning social capital and to propose the method to identify particular types of it. Numerous theories concerning social capital, differently define its crucial elements and, in consequence, methods of measuring the resources. Structural and normative conceptions differently define its structure and functions. The former claims, that resources existing in the network create social capital, used for individual benefit. The latter presumes, that the attribute of social capital are its positive effects for broader social entities, so shared norms and value are the source of it. These presumptions cause methodological consequences. Structural approach reduces social capital to the network; meanwhile normative one accounts for three other components: trust and shared norms and values. The authors claim that particular types of social capital existing on different levels of social life fulfill specific functions. The key to identification of the type is the object which disposes this type of capital, which may be called the owner of it. Particular types of social capital differ in the number and character of elements, so its resources may define with the method of measuring the indicators of three components: network, trust and shared norms and values.
EN
Despite numerous publications and empirical studies devoted to social trust as an abstract concept, it still arouses considerable controversy in scientific discourse. This controversy stimulates new theoretical reflection and empirical research devoted to this notion. It has also inspired this article whose main cognitive objective is to determine the structure of trust attitudes in post-industrial cities under study, i.e. to capture similar and different coincidences among the main forms of this phenomenon. The methodological objective of the article is to examine the consistencies and inconsistencies among the three basic forms of trust (generalized, horizontal and vertical) and the directions of relationships among them. Therefore, in addition to presenting the results of the level of social trust in the studied cities, an important part of this article will be capturing coincidences occurring among the three basic forms of trust, which will play an important role in future empirical research methodology. Demonstrating significant coherence of attitudes among the three mentioned forms, will provide an argument in favor of their use for designing more synthetic indexes, while the lack of such consistency would suggest some restraint in such proceedings.
PL
Zaufanie społeczne, jako jedno z abstrakcyjnych pojęć, mimo licznych publikacji oraz badań empirycznych, które zostały mu poświęcone, nadal wzbudza znaczne kontrowersje w dyskursie naukowym. Kontrowersje te pobudzają nowe refleksje teoretyczne oraz badania empiryczne poświęcone temu pojęciu. Przyczyniły się one również do powstania niniejszego artykułu, którego głównym celem poznawczym jest ustalenia struktury postaw zaufania w badanych miastach postprzemysłowych tj. uchwycenia pewnych podobnych i odmiennych koincydencji pomiędzy głównymi formami tego zjawiska. Z kolei celem metodologicznym jest zbadanie spójności i niespójności trzech podstawowych form zaufania (zgeneralizowanego, horyzontalnego i wertykalnego) oraz kierunków relacji zachodzących pomiędzy nimi. W związku z powyższym, oprócz prezentacji wyników dotyczących poziomu zaufania społecznego w badanych miastach, istotnym elementem niniejszego artykułu będzie uchwycenie koincydencji zachodzących pomiędzy trzema podstawowymi formami zaufania, co będzie odgrywało istotną rolę w metodologii przyszłych badaniach empirycznych, gdyż wykazanie znaczącej spójności postaw pomiędzy trzema wspomnianymi formami, stanowić będzie argument na rzecz ich wykorzystywania dla konstruowania bardziej syntetycznych wskaźników, podczas gdy brak takiej spójności sugerować będzie pewną powściągliwość w takim postępowaniu.
PL
W niniejszym artykule analizujemy układy więzi społecznych zachodzące pomiędzy instytucjonalną infrastrukturą środowiska wiejskiego reprezentowaną przez sformalizowane organizacje masowe a kulturowymi orientacjami mieszkańców wsi. Innymi słowy, interesować nas będzie problem sprowadzający się do pytania: jakiego typu nastawienia i zachowania wobec funkcjonujących na wsi organizacji masowych przejawiają jednostki socjalizowane zwykle według innych celów kulturowych aniżeli cele organizacji? Pojęcie celów kulturowych - wprowadzone za R.K.Mertonem oznacza tu "kulturowo zdefiniowane zamierzenia i zainteresowania dla wszystkich lub dla różnie umiejscowionych członków społeczeństwa". Aby udzielić odpowiedzi na tak sformułowane pytanie, w artykule staramy się przedstawić zarówno: a) motywy przynależności do organizacji masowych, b) identyfikację psychiczną badanych z organizacjami, jak i c) wzory uczestnictwa jednostek w organizacjach, czyli względnie powtarzające się sposoby grania ról członkowskich w danej organizacji i sposoby wchodzenia w sieć interakcji z daną strukturą poprzez określone podmioty w mniej lub bardziej uświadomiony i dający się wyodrębnić behawioralnie sposób. Obiektem obserwacji uczyniono zatem organizacje spełniające wymogi zarówno struktur formalnych, jak i masowych. Przymiotnik "masowy" nie sprowadza się w naszym rozumieniu jedynie do liczebności składu danej struktury. Drugą cechą organizacji masowych jest fakt, że ich działalność polega głównie na mobilizowaniu swoich członków do zachowań zbiorowych, poprzez które manifestowana jest głównie przynależność. Wreszcie trzecią cechą organizacji masowych jest unifikacja i standaryzacja treści ich programów działania zorientowanych na pozyskanie masowego odbiorcy. Analizie poddano trzy typy organizacji masowych funkcjonujących w środowisku wsi polskiej: kościoła, organizacji politycznych oraz organizacji obsługi wsi i rolnictwa. Dominujący typ więzi z organizacjami masowymi występujących w środowisku wiejskim jaki wyłania się z niniejszych rozważań można nazwać postawą czy też nastawieniem adaptacyjnym. Jego istota sprowadza się do silnej orientacji na własną grupę pierwotną i instrumentalnego traktowania organizacji formalnych. Innowacyjność tej postawy polega na tym, że jednostka nie uznając a czasami i nie akceptując ideologicznych przesłanek działania struktur zgłasza do nich akces i wszystkimi dostępnymi sobie środkami stara się ową strukturę uczynić sobie przydatną. Czyni to zwykle poprzez personalne kontakty i nie pomija przy tym sposobów niezgodnych z formalnym ustawodawstwem, ale zwyczajowo utrwalonych. Zresztą wszystkie sposoby postępowania są przyzwalane o ile prowadzą do osiągnięcia dobra grupy pierwotnej. Powyższy utylitarnie zorientowany wzór uczestnictwa wykazuje trwałość w czasie. Jego wytłumaczenia należy szukać nie tyle w sferze świadomości społecznej, co przede wszystkim w zbyt dużej nieodpowiedniości elementów struktury instytucjonalnej w stosunku do naczelnych wartości kulturowych, powszechnie akceptowanych i uznawanych w środowisku wiejskim.
PL
Bogusław Gałęski, chcąc stworzyć analityczny schemat do badania zmian obszarów wiejskich, zaproponował trzypoziomowy model, obejmujący: rodziny rolnicze, społeczności lokalne, kategorię społeczną rolników w obrębie narodu. Nawiązując do tej propozycji, Jan Turowski przygotował wyrafinowaną koncepcję życia wsi i jego przemian. Całość przeobrażeń omawiana była w perspektywie czterech koncepcji teoretycznych, dotyczących wskazanych przez Gałęskiego poziomów. Chodziło przede wszystkim o teorię profesjonalizacji pracy rolnika. Następnie podkreślono rolę usamodzielniania się rodziny małej oraz autonomizację jednostki w rodzinie. W koncepcji społeczności lokalnych chodziło o reintegrację zbiorowości terytorialnych, które ze stanu grup pierwotnych przeobrażały się w grupy wtórne. Całość przemian była opisywana w perspektywie procesów dyfuzji innowacji i wpisywała się w paradygmat przejścia polskiej wsi od tradycji do nowoczesności. Ta perspektywa nie jest już jednak wystarczająca. Biorąc pod uwagę przede wszystkim procesy globalizacji, to ujęcie wymaga ukazania przejścia wsi do społeczeństwa ponowoczesnego.
EN
Bogusław Gałęski has created a three-level scheme including: farming families, local communities and farmers as an occupational group as a part of nation. Jan Turowski has constructed a more sophisticated perspective on rural social life and its changes. The whole process has been analyzed on a base of four major theoretical perspectives connected to levels mentioned earlier. At first, theory of professionalization of peasant work should be mentioned. Moreover, theories of autonomization of peasant families and individuals inside families should be considered. At the end, the process of reintegration of local communities changing from primary to secondary social groups should be presented. All these processes have been analyzed in the context of diffusion of innovations leading to a modern society. However, due to globalization changes such an approach should take into consideration some other changes leading to a postmodern society.
EN
The authors analyze the relationship between organizational participation and estimates expressed with regard to social organizations, and such characteristics of the rural population's social status as: educational background, socio-professional membership, and place of dwelling. The point here is not only to provide an answer to the question whether there takes place any stable relationship between these variables but also to determine its direction as well as which of the above mentioned independent variables is of the most essential importance for participation in formal organizations. Moreover the authors analyze a problem to what extent the results of researches presented here are convergent with the results obtained through other researches conducted both in Poland and abroad. Appropriately to the problem examined here we mode the following starting hypotheses; 1. There occur constant statistical convergences between participation in formal organizations and attitudes towards them and the above mentioned characteristics of the social differentiation of individuals. 2. Statistical convergences between participation and attitudes towards organizations. and the social position of an individual are positively directed. That means that the higher values on the 6cala of variables of participation and attitudes are usually accompanied by higher values on particular scales of the social standing, while lower variable values of participation and attitudes - by lower values of the social status variables. 3. Educational background and socio-professional membership belong to variables differentiating to the greatest extent, formal participation and types of attitudes in relation to organizations and assotiations to which inihabitans of village belong. 4. The above causalities do not represent specific features for the Polish village but they confirm the existence of more general causalities, which can be observed also in Western societies. 5. Participation in formal organizations is thus an essential factor of the social differentiation of the rural population petrifying the remaining dimensions such as income levels, educational background and socio-professional membership.
10
63%
EN
The paper analyses the phenomenon of conformity in the peasant society: its social range in the 1970's, its diversification with regard to some basic demographic and social features, and its main environmental correlates (participation in primary groups and informal relations as well as in organizational and institutional structures or in secondary relations ). We define conformity, after E.Aronson, as an adjustment of the behavior and the mode of thinking of an individual to the mode of thinking of a group, regardless of its negative or positive character. On the basis of a questionnaire research an empirical analysis was undertaken of the so-called normative conformity (the declared acceptance of a norm subjecting the individual's behavior to the judgement of all villagers), and of the so-called situational conformity (consisting in the coincident expression by the husbad and the wife of similar opinions on various matters significant for their life-situation during one interview). The following empirical theses have been put forward in accordance to the formulated problems: 1. From 2/3 to 3/4 conformists, and ca. 1/4 nonconformists have been observed in the studied population of Polish peasants at the end of 1970. A polarization of the phenomenon needs special stress, since for both empirical indexes applied in the study the types of extreme conformists and extreme nonconformists were far more numerous than the moderate types. 2. For both indexes used the diversification of conformity is realized not along the three-element structure of stratification (workers, peasants, white collars) but inside these groups.Greater conformity is characteristic of lower fractions of the white collars', workers', and peasants' groups while greater nonconformity is a feature of the respective higher fractions. 3. It is not the participation in primary and informal groups but, above all, the diverse indexes of organizational and institutional participation which are the statistically significant correlates of both types of conformity.
PL
Celem artykułu jest próba oszacowania wpływu postaw zaufania, pomocniczości i uczciwości na wzrost gospodarczy w krajach Europy. W pierwszej części tekstu skupiono uwagę na prezentacji koncepcji kapitału społecznego i na związanym z nim pojęciu zaufania, natomiast w kolejnej części dokonano selektywnego przeglądu literatury dotyczącej wpływu zaufania na rozwój ekonomiczny. Część trzecia zawiera prezentację ekonometrycznego modelu wzrostu gospodarczego, bazującego na zmodyfikowanej funkcji produkcji Cobba‑Douglasa. Zaproponowany model zawiera trzy powiązane ze sobą zmienne: zgeneralizowane zaufanie, skłonność do udzielania pomocy (pomocniczość) oraz deklarowaną postawę stopnia uczciwości innych ludzi, które wyrażone są w postaci zmiennej zagregowanej, nazwanej przez autorów kapitałem współpracy. Próba badawcza, będąca podstawą analiz empirycznych, odnosi się do kolejnych rund badań przeprowadzonych w latach 2006–2018 w ramach Europejskiego Sondażu Społecznego w 22 krajach Europy. Dane zawarte w Europejskim Sondażu Społecznym, wykraczające poza wąsko rozumiane zjawisko zaufania, dają pewną szansę na weryfikację niezbyt dotychczas dokładnego pomiaru wpływu kapitału współpracy i pomostowego na kształtowanie się poziomu wzrostu ekonomicznego. Uzyskane rezultaty analiz wskazują, iż w przybliżeniu 1/8 wzrostu (mierzonego wielkością stopy wzrostu GDP) może być traktowana jako efekt wzrostu zgeneralizowanego zaufania, pomocniczości i uczciwości. Ponadto odnotowano, iż 86% tego wpływu ujawnia się z opóźnieniem od roku do 4 lat. Przyjęte do analizy trzy zmienne cząstkowe lepiej wyjaśniają zmienność wzrostu gospodarczego niż wyłącznie poziom zaufania, który stanowił jedyną kategorię wyjaśniającą w większości dotychczasowych analiz. Wyestymowany przez autorów model sugeruje, iż spośród trzech analizowanych zmiennych cząstkowych największy wpływ na zmienność ekonomicznego wzrostu ma skłonność do wzajemnego udzielania sobie pomocy przez ludzi. Nie podważa to jednak faktu, że również zaufanie i uczciwość to istotne czynniki wpływające na wzrost gospodarczy w badanych krajach Europy.
EN
This research is an attempt to assess the impact of trust, helpfulness, and fairness on economic growth in Europe. The first part of the paper highlights the concept of social capital and the related concept of trust, while the second part gives an overview of selected research hitherto conducted on the subject. The third part presents an econometric growth model based on a modified Cobb‑Douglas production function. The model we propose includes three interrelated variables: generalized trust, helpfulness, and fairness, which can be combined into an aggregated variable, called ‘cooperation capital’. The pooled sample covers the years 2006–2018 and includes 22 European countries. European Social Survey data provides a chance to examine the previously inaccessible measurement of the impact of bridging social capital increase on economic growth. The results suggest that approximately 1/8 of economic growth (measured by the GDP growth rate) may be ascribed to the effect of an increase in cooperation capital. In addition, 86% of this effect occurs with a 1–4 year lag. The three‑component cooperation capital explains economic growth better than generalized trust exclusively. The estimated model suggests that an increase in helpfulness among people has the largest impact on economic growth. As the outcomes of this research also clearly show, fairness and trust are key factors for economic growth in Europe.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.