Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 5

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Metafizyczny sens osoby i jej relacja do podmiotu. Rekonstrukcja ujęcia Mieczysława A. Krąpca i Karola Wojtyły

100%
Zięba W.
Tarnowskie Studia Teologiczne
|
2021
|
vol. 40
|
issue 2
139-159
EN
The origins of the category of the person go back to Christian religion and theology, and only from here does its anthropological meaning and cultural popularity flow. The concept of a person in Christianity served to solve the problem of the Incarnation and the Dogma of the Holy Trinity. The concept of a person is present in many senses today. In the article I analyze its metaphysical, substantial dimension based on the decisions of Krąpiec and Wojtyła. I argue that in both cases the category of the person is close to the scope of the category of the subject. The attributes of a person, according to Krąpiec, are ontic autonomy and subjective on-being completeness, which is the source of inability. In this approach, a person is the highest degree of being autonomous, the highest form of being. The subject, on the other hand, follows from the metaphysical assumption that any act is being dependent on existence. Wojtyła’s starting point will be a human act, that presupposes the existence of a person. Through deeds, man reveals himself as a person with his structure of self-possession and self-domination. The act reveals the agency of a specific man, his subjectivity, i.e. self-aware cause, i.e. self-determination and self-determination.
PL
Źródła kategorii osoby sięgają religii i teologii chrześcijańskiej i zasadniczo stąd wypływa jej sens antropologiczny i współczesna kulturowa ranga. Koncepcja osoby w chrześcijaństwie służyła rozwiązaniu problemu wcielenia oraz dogmatu Trójcy Świętej. Pojęcie osoby współcześnie występuje w rozlicznych sensach. W artykule analizuję jej metafizyczny, substancjalny wymiar w oparciu o rozstrzygnięcia Krąpca i Wojtyły. Twierdzę, że w obydwu przypadkach kategoria osoby jest bliskoznaczna kategorii podmiotu. Atrybuty osoby, według Krąpca, to bytowa autonomia i podmiotowa zupełność bytowa, z czego wypływa nieudzielalność. Osoba w tym ujęciu to najwyższy stopień samoistności bytowej, szczytowa forma bytu. Podmiot zaś jest konsekwencją metafizycznego założenia, że wszelki akt jest bytowo niesamodzielny. U Wojtyły punktem wyjścia będzie czyn ludzki, który presuponuje istnienie osób. Poprzez czyn człowiek objawia się jako osoba wraz z jej strukturą samo-posiadania oraz samo-panowania. Czyn ujawnia sprawczość pewnego konkretnego człowieka, jego podmiotowość, czyli samoświadomą przyczynę, tj. samostanowienie i autodeterminację.
2
Publication available in full text mode
Content available

Świadoma obecność podmiotu w świecie

100%
Zięba W.
ΣΟΦΙΑ. Pismo Filozofów Krajów Słowiańskich
|
2011
|
issue 11
185-195
EN
The paper presents main problems of C. Mordka’s book “Consciousness, world, perception”. The outline of issues, in particular the role of motivations and emotions in primary relation to the world (precognition level). Due to them doubt is ruled out as to the real existence of world. The paper is discussing such consequences as: naturalism, relativism, genesis of philosophy. It shows the change of fundamental self-conceptualisation of man as homo rationale for na-turalized homo superesse.
RU
В статье представлены ключевые вопросы поднятые в книге Ц. Мордки, «Сознание, мир, наблюдение». Перечень вопросов, в частности, роль мотивации и эмоции в первичном отношении к миру (прекогнитивный уровень). Именно благодаря им исключены сомнения в реальном существовании мира. В статье обсуждаются такие последствия его подхода как натурализм, релятивизм, происхождение философии. Это показывает изменение в фундаментальной автоконцептуализации человека homo rationale в пользу натурализированного homo superesse.
3
Publication available in full text mode
Content available

Filozofia w służbie polityki

100%
Zięba W.
ΣΟΦΙΑ. Pismo Filozofów Krajów Słowiańskich
|
2012
|
issue 12
175-190
EN
The subject of the paper is a critical analysis of Rorty’s idea of cultural politics, which has to substitute ontology. The author presents argumentation measured to analytical philosophy and suggested model of conversational philosophy (neologism for continental philosophy). He brings closer sketch of history from religion, through philosophy for literature appearing manner achievement so called beneficial truth. The author criticizes Rorty’s intention to pragmatism all in the world, rebuking him autodestructive performative contradiction.
RU
Предметом статьи является критический анализ предложенной Рорти идеи культурной политики, которая должна заменить онтологию. Аргументация автора нацелена на аналитическую философию и предложенную модель конверсационной философии (неологизм для континентальной философии). Он делает краткий обзор истории от религии через философию до литературы, указывая на способы достижения т. н. спасительной истины. Автор критикует намерение Рорти все прагматизировать, обвиняя его в автодеструктивном перформативном противоречии.
4
Publication available in full text mode
Content available

Tożsamość osobowa (jedna jaźń czy sekwencja następujących po sobie jaźni), czyli co filozof może powiedzieć poecie

100%
Zięba W.
Kultura i Wartości
|
2017
|
issue 23
DE
Im Artikel wird das Problem der personalen Identität aus psychologischer Perspektive bei Derek Parfit betrachtet. Indem ich von den in der Literatur vorhandenen Vorahnungen (M. Proust, A. Solschenizyn) ausgehe, zeige ich, dass der Mangel an psychologischer Verbindung nicht den Identitätsverlust nach sich ziehen muss, sondern als eine Nachfolge der aufeinander folgenden Ich-Identitäten dargestellt werden kann. Dabei wird jedoch hervorgehoben, dass die Sequenz der Identitäten kein ontologischer Standpunkt ist, sondern eine Darstellungsweise der differenzierten Stufen der psychologischen Verbindungen.
EN
Examined is the notion of personal identity from the psychological perspective of Derek Parfit. Referring to the perception of intuition found in literature ( in works by M. Proust, A. Solzhenitsyn) the author concludes that the lack of psychological connections does not necessarily lead to loss of identity and can be described as a sequence of consecutive egos. He points out, however, that a series of the egos does not constitute an ontological position but is a way of describing versatile degrees of psychological links.
PL
W artykule rozważam problem tożsamości osobowej w perspektywie psychologicznej Dereka Parfita. Wychodząc od intuicji obecnych w literaturze (M. Proust, A. Sołżenicyn), pokazuję, że brak łączności psychologicznej nie musi pociągać za sobą utraty tożsamości, a może być opisywany jako sukcesja następujących po sobie jaźni. Akcentuję jednak, że seria jaźni nie jest stanowiskiem ontologicznym, lecz sposobem opisu zróżnicowanych stopni łączności psychologicznych.
5
Publication available in full text mode
Content available

Epistemic Interests and Relativism

100%
Zięba W.
|
2003
|
vol. 11
|
issue 3-4
63-77
PL
This paper considers Adam Grobler's fallibilism as an attractive alternative for both epistemological fundationalism and nihilism. Fallibilism claims that science is only a collection of temporary opinions, which entails rejecting of the idea of justification in aid of establishing critical preferences. In Grobler's thought that role is played by the conclusion to the best explanation (abductionism). Grobler's ideas dismantle the belief that relativity implies relativism. This paper deals with several Grobler's problems, such as theory-ladeness thesis (interpretation of observation), problems of facts, litigation of absolutism with relativism. I claim that problem of epistemic interests should be viewed as theoretical, e.g. considered as an element of our background knowledge, or wider philosophical framework (for example metaphysics). Some formulations of local internal realism are subject to paradox of self-referentiality.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.