Search results

1

Wójta Józefa Putka droga do interdyktu. Konflikt między władzami gminnymi a proboszczem w Choczni w świetle dokumentów kościelnych

100%

Witkowski M.

Folia Historica Cracoviensia

|

2013

|

vol. 19

317-337

PL

Dr Józef Putek, radykał chłopski, wybitny działacz ludowy i poseł na Sejm, zaczynał swoją karierę polityczną w rodzinnej wsi Choczni, a w 1919 roku został wybrany na jej wójta. Jego bezkompromisowy antyklerykalizm szybko doprowadził do konfliktu z ks. Józefem Dunajeckim, długoletnim proboszczem parafii w Choczni. Spór między władzami gminnymi a choczeńskim probostwem szybko zaczął dzielić wieś na zwolenników dr. Putka, w znakomitej większości działaczy ruchu ludowego, i ks. Dunajeckiego. Wójt zarzucał proboszczowi niegospodarność, samowolę w dysponowaniu majątkiem kościelnym i brak dbałości o plebańskie budynki. Opierając się na własnej interpretacji ustaw o konkurencji kościelnej, dr Putek samodzielnie przystąpił do renowacji kościoła i wyprzedaży części jego majątku, co budziło sprzeciw parafian. Nowy etap konfliktu zaczął się w 1926 roku, gdy naczelnik gminy stanął na czele Komitetu parafialnego. Punktem krytycznym w sporze między władzami gminnymi i Komitetem a proboszczem Dunajeckim była sprawa fundacji dzwonów, zakupionych po części ze składek parafian w Choczni, a po części z funduszy zebranych przez chocznian z Detroit i Chicago. Dr Putek sprzeciwił się zawieszeniu dzwonów na wieży kościelnej, powołując się na zagrożony interes Komitetu parafialnego i samowolę księdza proboszcza. Wtargnięcie do kościoła przedstawicieli władz gminnych, z wójtem na czele i opieczętowanie dzwonu było bezpośrednim powodem rzucenia na dr. Putka kary interdyktu osobistego przez abp. Adama S. Sapiehę. Pośrednimi zaś powodami była antyklerykalna działalność wójta, tak polityczna, jak i publicystyczna, m.in. na łamach wydawanej w Choczni gazety „Sztandar Chłopski”. W 1929 roku dr Putek został odwołany z funkcji naczelnika gminy, a niedługo później uwięziony przez władze sanacyjne w Brześciu. W kwietniu 1939 roku Metropolita krakowski zniósł ciążącą na nim karę interdyktu.

EN

Józef Putek (1892–1974), Juris Doctor, was distinguished people’s radical, peasant activist and member of parliment. He began his political career in his native village Chocznia, where, since 1919, he held the office of the Vogt. His uncompromising anticlericalism, fierce criticism of the Church and its position in the nation, brought about the conflict with the parson of Chocznia, Józef Dunajecki. Putek accused the parson of mismanagement and lawlessness in having at one’s disposal church wealth. A critical moment in the conflict between the Vogt and parson Dunajecki was the matter of the foundation of bells. The purchase was financed by parishioners and emigrants from Chocznia, who lived in Detroit and Chicago. Józef Putek objected to hanging bells on the church tower. Incursion to the church and stamping one of the bells was a direct cause of interdict. Another reason for the interdict by archbishop Adam Stefan Sapieha was the effect of anticlerical political and publicistic activity of the Vogt. Some examples include, publishing in Chocznia a radical newspaper „Sztandar Chłopski”. In 1929 Dr. Jur. Putek was canceled from the post of the Vogt and soon after that, in 1930, was imprisoned by the Sanation government in the fortress of Brześć.

2

Ks. dr Czesław Skowron (17 czerwca 1924 – 26 sierpnia 2012)

100%

Witkowski M.

Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny

|

2012

|

issue 15

113–122

3

Przed obliczem wadowickiej Temidy (cz. 1) Edith Grünwald – ciekawa historia

100%

Witkowski M.

Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny

|

2013

|

issue 16

139-166

EN

In 1942, Edith Grünwald was a young, nearly 23 years old, Slovak Jewess from Holicz, when the Gestapo arrested her in Ilava, where she was working as a clerk. After spending some time in the concentration camp in Bratislava, she was deported to the Auschwitz concentration camp, in one of the first Jewish RSH transports from Slovakia. Her camp number was 3507. Thanks to her education, she was able to work in the Politische Abteilung (the Political Department). She was the personal secretary of Herbert Kirschner. When the war was over in January 1945, she was evacuated to Ravensbrück, and then freed by the Red Army in Malchow, located near Berlin. Although the ordeal in the Nazi camp was over, Edith didn’t enjoy freedom for long. In May 1945, short after coming back from the concentration camp, she was arrested by the UB in Katowice. She was accused of mistreating her fellow prisoners and cooperating with SS Men, in particularly with her boss Kirschner. The investigation of Edith`s case, conducted by the Special Criminal Court, lasted more than 2 years. Thanks to the involvement of the Czechoslovakian Consulate along with the help of two lawyers, they managed to deny the allegations made by her former inmate, Polish Jewess Dunia Urbańska (Urison). The trial, which took place on May 14, 1947 before the Wadowice District Court, resulted in Edith Grünewald being declared innocent after testimony from a fellow Slovak Jewess proved the allegations as false. As it turned out, the arrest (combined with a brutal beating) and the investigation was a result of a plot by her former fellow prisoner, who was jealous of Edith`s position in the camp and above all her regard of the prisoners.

4

Przed obliczem wadowickiej Temidy (cz. II): Kat z placu drzewnego

100%

Witkowski M.

Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny

|

2014

|

issue 17

149-181

EN

Anzelm Anton Pilarek came from a Polish Silesian family living in Laurahütte near Katowice. As a young boy, he fled to Poland in 1919, where he participated in the Polish-Bolshevik war. Released from the army, he returned to the German Silesia and engaged in various jobs on the edge of the law. In 1936, he was arrested for having insulted Reich Minister Göbbels and sentenced to 4 years of imprisonment. He was not released, as he was sent as a criminal prisoner to the Auschwitz concentration camp. Exercising the function of vorarbeiter and untercapo in the ‘wooden yard’ of the DAW kommando, he committed numerous crimes against his fellow inmates, whom he beat, tortured and killed. He inspired fear among prisoners and had the reputation of a sadist. In 1944 he was compulsorily conscripted into the Dirlewanger Brigade, but he escaped during his transport to Minsk. After the war, Anzelm Pilarek was captured by the British and deported to Poland. Witnesses’ confessions during the investigation and trials irrefutably proved his guilt and on 18 June 1949 he was sentenced to death by the Regional Court in Wadowice. His execution took place in the Wadowice prison.

5

Publikacje za 2002

100%

Witkowski M.

Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny

|

2020

|

issue 23

249-267

EN

List of publications on Wadowice and the surrounding area, which appeared in 2002.

6

Jagiellonowie na zamku w Oświęcimiu. Relacja z konferencji naukowej "Jagiellonowie i ich świat. Dynastia królewska w drugiej połowie XV i w XVI wieku"

100%

Witkowski M.

Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny

|

2014

|

issue 17

227-229

7

Rudolf Höss w wadowickim więzieniu. Ostatnie dni byłego komendanta Auschwitz

100%

Witkowski M.

Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny

|

2015

|

issue 18

128-149

EN

Rudolf Hoess in Wadowice prison. The last days of the former Auschwitz commandant

8

Publikacje za rok 2019

100%

Witkowski M.

Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny

|

2019

|

issue 22

178-188

9

Rok 1920 w Dzienniku dyrektora wadowickiego gimnazjum

100%

Witkowski M.

Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny

|

2020

|

issue 23

109-123

EN

An excerpt from a Diary kept by the director of the gymnasium, Jan Doroziński, in which the professor noted the events of 1920. In his Diary, the teacher reported not only the events of the Polish-Bolshevik war, but also the difficult situation of the inhabitants of Wadowice at that time.

10

Wokół Wadovian. Wadowice i wadowiczanie w archiwach polskich, austriackich i ukraińskich

100%

Witkowski M.

Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny

|

2013

|

issue 16

246-247

11

Publikacje za 2020

100%

Witkowski M.

Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny

|

2020

|

issue 23

268-282

EN

List of publications on Wadowice and the surrounding area, which appeared in 2020.

12

Publikacje za rok 2017

100%

Witkowski M.

Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny

|

2017

|

issue 20

197-204

13

„Wadowicka Szkoła Genealogów” – projekt Muzeum Miejskiego

100%

Witkowski M.

Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny

|

2017

|

issue 20

179-182

14

Publikacje za rok 2013

100%

Witkowski M.

Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny

|

2013

|

issue 16

255-258

15

Publikacje za rok 2005

100%

Witkowski M.

Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny

|

2017

|

issue 20

193-196

16

„Przedwojenne tradycje pułkowe Wadowic”, czyli nie samą służbą wojsko żyje

100%

Witkowski M.

Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny

|

2019

|

issue 22

146-152

PL

Relacja z projektu realizowanego przez Muzeum Miejskie w 2019 r. w ramach programu "Patriotyzm Jutra" , dofinansowego ze środków Muzeum Historii Polski w Warszawie.

17

Żołnierze Niezłomni

100%

Witkowski M.

Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny

|

2015

|

issue 18

214-215

18

Publikacje za rok 2016

100%

Witkowski M.

Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny

|

2016

|

issue 19

234 - 239

19

Publikacje za lata 2010-2012

100%

Witkowski M.

Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny

|

2012

|

issue 15

199-205

20

Wielka Wojna w kronikach szkół w Tomicach i Zygodowicach

100%

Witkowski M.

Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny

|

2018

|

issue 21

229-238

PL

Fragmenty kronik szkolnych z Tomic i Zygodowic dotyczące okresu Wielkiej Wojny. Autorzy (nauczyciele tamtejszych placówek oświatowych) przedstawili zarówno sytuację szkoły i miejscowości w latach 1914 – 1918, jak i opis bieżących wydarzeń rozgrywających się na frontach wojny.

Refine search results

Wójta Józefa Putka droga do interdyktu. Konflikt między władzami gminnymi a proboszczem w Choczni w świetle dokumentów kościelnych

Ks. dr Czesław Skowron (17 czerwca 1924 – 26 sierpnia 2012)

Przed obliczem wadowickiej Temidy (cz. 1) Edith Grünwald – ciekawa historia

Przed obliczem wadowickiej Temidy (cz. II): Kat z placu drzewnego

Publikacje za 2002

Jagiellonowie na zamku w Oświęcimiu. Relacja z konferencji naukowej "Jagiellonowie i ich świat. Dynastia królewska w drugiej połowie XV i w XVI wieku"

Rudolf Höss w wadowickim więzieniu. Ostatnie dni byłego komendanta Auschwitz

Publikacje za rok 2019

Rok 1920 w Dzienniku dyrektora wadowickiego gimnazjum

Wokół Wadovian. Wadowice i wadowiczanie w archiwach polskich, austriackich i ukraińskich

Publikacje za 2020

Publikacje za rok 2017

„Wadowicka Szkoła Genealogów” – projekt Muzeum Miejskiego

Publikacje za rok 2013

Publikacje za rok 2005

„Przedwojenne tradycje pułkowe Wadowic”, czyli nie samą służbą wojsko żyje

Żołnierze Niezłomni

Publikacje za rok 2016

Publikacje za lata 2010-2012

Wielka Wojna w kronikach szkół w Tomicach i Zygodowicach