Search results

1

Prawo właściciela do efektywnego odszkodowania od gminy za niezapewnienie lokalu socjalnego

100%

Łazarska A.

Ius Novum

|

2024

|

vol. 18

|

issue 3

97-114

EN

Article 1 of Protocol No. 1 to the Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms provides that every natural and legal person has the right to the peaceful enjoyment of his possessions. No one shall be deprived of his possessions except in the public interest and subject to the conditions provided for by law and in accordance with the general principles ofinternational law. The purpose of these laws is primarily to protect property. By recognizing that everyone has the right to respect for their possessions, Art. 1 of Protocol No. 1 to the Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms in fact guarantees the right to property, and deprivation of property is permissible only under certain conditions. In national jurisprudence, these guarantees are not sufficiently implemented. Although compensation is provided for by the commune (Article 18(3a) of the Act on the protection of tenants’ rights, housing resources of the municipality and amending the Civil Code). However, the courts are too strict in assessing the evidentiary requirements imposed on applicants. In the case of Wyszyński v. Poland, where the applicant had not been awarded domestic damages by the municipality for failing to provide social housing, the Court rightly noted that the courts assumed that the applicant had failed to prove that the damage suffered by him was the normal consequence of the municipality’s unlawful omission, although In the course of the proceedings, as many as two expert opinions were obtained. In the case of Broniowski v. Poland, in the area of property beyond the Bug River, it was clearly indicated that the taking of property without compensation in reasonable proportion to its value is usually considered a disproportionate interference, and a total absence of compensation can only be justified exceptionally. It also seems indispensable when assessing the existence of an adequate causal link to appeal in this respect, leaving it to the knowledge and life experience of the adjudicating panel, applied appropriately to the circumstances of the case. The requirements as to the proof of damage cannot be understood too strictly. There is a need to liberalize the evidentiary proceedings and make broader use of factual presumptions (Article 231 of the Code of Civil Procedure) as well as limiting the evidence to substantiation in order to ensure that the owner effectively seeks compensation from the commune for failure to provide social housing. Clear intervention by the legislator is necessary to overcome the defective court practice. It would be advisable to make an explicit procedural reference to the application of Art. in this category of cases. 322 of the Code of Civil Procedure not only in terms of the amount of damage but also the fact that it occurred.

PL

Artykuł 1 Protokołu nr 1 do Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności stanowi, że każda osoba fizyczna i prawna ma prawo do poszanowania swego mienia. Nikt nie może być pozbawiony swojej własności, chyba że w interesie publicznym i na warunkach przewidzianych przez ustawę oraz zgodnie z ogólnymi zasadami prawa międzynarodowego. Celem tych przepisów jest przede wszystkim ochrona własności. Przez uznanie, że każdy ma prawo do poszanowania mienia, w art. 1 Protokołu nr 1 do Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności w istocie gwarantuje się prawo własności, a pozbawienie własności jest dopuszczalne tylko pod określonymi warunkami. W orzecznictwie krajowym gwarancje te nie są dostatecznie realizowane. Wprawdzie przewidziane jest odszkodowanie od gminy (art. 18 ust. 3a ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego). Niemniej sądy zbyt rygorystycznie oceniają wymagania dowodowe nałożone na właścicieli. W sprawie Wyszyński przeciwko Polsce, w której skarżący nie uzyskał odszkodowania na gruncie krajowym od gminy na skutek niezapewnienia lokalu socjalnego, ETPCz słusznie zwrócił uwagę, że sądy przyjęły, iż skarżący nie udowodnił, że poniesiona przez niego szkoda była normalnym następstwem niezgodnego z prawem zaniechania gminy, choć w toku postępowania uzyskano aż dwie opinie biegłych. W sprawie Broniowski przeciwko Polsce na gruncie mienia zabużańskiego ETPCz stwierdził, że odebranie własności bez odszkodowania w rozsądnej proporcji do jej wartości stanowi nieproporcjonalną ingerencję, a całkowity brak odszkodowania może być uzasadniony jedynie wyjątkowo. Zachodzi zatem potrzeba liberalizacji postępowania dowodowego i szerszego zastosowania domniemań faktycznych (art. 231 k.p.c.) oraz poprzestania na uprawdopodobnieniach w celu zapewnienia efektywnego dochodzenia przez właściciela odszkodowania od gminy za niezapewnienie lokalu socjalnego. Nieodzowne wydaje się też przy ocenie zaistnienia adekwatnego związku przyczynowego odwołanie w tym zakresie do wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego składu orzekającego. Wymagań co do wykazania szkody nie można rozumieć zbyt surowo. Dla przełamania wadliwej praktyki sądów konieczna jest wyraźna ingerencja ustawodawcy. Celowe byłoby wyraźne odesłanie proceduralne do stosowania odnośnie do tej kategorii spraw art. 322 k.p.c. nie tylko gdy chodzi o wysokość szkody, ale i sam fakt jej powstania.

2

Skład sądu drugiej instancji w postępowaniu cywilnym

100%

Łazarska A.

Ius Novum

|

2022

|

vol. 16

|

issue 2

130-151

EN

The aim of the article is to discuss the effects of the amendment to Code of Civil Procedure introduced by Act of 28 May 2021 within the scope of a change of a court bench compositionin appeal proceedings. The new solutions are controversial and in some aspects interfere with the principle of judicial independence. By reversing the principle of a collective composition infavour of a one-person composition, there were insufficient guarantees for the continuation ofthe so-called unchanged bench composition for old cases, which may violate the principle of invariability of a bench composition. Secondly, entrusting a decision on a court composition to a court president that is an administrative body did not provide sufficient guarantees forrespect for judicial independence. A court president’s decision on whether it is necessary to designate a bench due to the complexity or precedent-like nature of a case also raises objections. It is not within a court president’s competence to assess a nature of a case on which a judge adjudicates. On the other hand, classified conditions for establishing collective benches cause that the discussed regulation will be very rarely applied.

PL

Celem artykułu jest omówienie skutków nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego, wprowadzonych Ustawą z dnia 28 maja 2021 r. w zakresie zmiany składu sądu w postępowaniu apelacyjnym. Nowe rozwiązania budzą liczne kontrowersje i w wielu aspektach ingerują w niezawisłość sędziowską. Po pierwsze, odwracając zasadę składów kolegialnych na rzecz jednoosobowych, nie zapewniono wystarczających gwarancji kontynuacji tak zwanych starych spraw w niezmienionym składzie, co może naruszać zasadę niezmienności składów. Po drugie, powierzając wyłącznie czynnikowi administracyjnemu prezesowi sądu decydowanie o składzie sądu, nie zapewniono wystarczających gwarancji poszanowania niezawisłości sędziowskiej. Sprzeciw budzi decydowanie przez prezesa sądu o tym, czy zachodzi potrzeba wyznaczenia składu z uwagi na szczególną zawiłość lub precedensowy charakter sprawy. Nie jest rzeczą prezesa ocenianie charakteru sprawy, którą rozstrzyga sędzia. Kwalifikowane przesłanki zaś do ustanowienia składu kolegialnego sprawią, że przedmiotowa regulacja będzie niezwykle rzadko stosowana.

3

Zakaz ekscesywnego formalizmu a praktyka sądowa – uwagi na tle orzeczeń polskich sądów w sprawach cywilnych w świetle art. 6 EKPC

100%

Łazarska A.

Ius Novum

|

2020

|

vol. 14

|

issue 4

EN

The guarantee of the right to a fair trial (Article 6 ECHR) in the light of the Strasbourg case law implies the need for the court to fulfil all disclosure obligations that have a guarantee significance in terms of the right to a court and the prohibition of excessive formalism. The Strasbourg Court in the ECtHR judgments of 11 October 2018 in the case of Parol v. Poland, and of 28 March 2019 in the case of Adamkowski v. Poland, on the background of concurrent facts, stated that the rejection by civil courts of appeals of the applicants, persons deprived of liberty, was a manifestation of excessive formalism inadmissible under Article 6 ECHR. This decision was influenced by the fact that the applicants were not duly instructed by the court about the formal requirements related to lodging an appeal. These judgments are a clear signal to the courts that, when applying procedural law, one must make its interpretation friendly in terms of substance and in line with Convention on Human Rights so as not to violate the fair trial guarantee. Perhaps these judgments will become an important contribution to a wider discussion on the interpretation of procedural law and effective judicial protection. The problem lies not only in the law itself, but also in the lack of sufficient guarantees of its pro-Convention interpretation by the courts. Despite the upgrading of court buildings and their adaptation to the needs of clients, a meticulous attachment to the mechanical and routine application of procedural rules often prevails in courts.

PL

Z gwarancji prawa do rzetelnego procesu (art. 6 EKPC) na tle orzecznictwa strasburskiego wynika konieczność dopełnienia przez sąd wszelkich obowiązków informacyjnych, które mają gwarancyjne znaczenie w aspekcie prawa do sądu, oraz zakaz ekscesywnego formalizmu. Trybunał strasburski w wyrokach ETPCz z 11 października 2018 r. w sprawie Parol przeciwko Polsce, z 28 marca 2019 r. w sprawie Adamkowski przeciwko Polsce na tle zbieżnego stanu faktycznego stwierdził, że odrzucenie przez sądy cywilne apelacji skarżących, osób pozbawionych wolności, stanowiło przejaw niedopuszczalnego na gruncie art. 6 EKPC nadmiernego formalizmu. Na takim rozstrzygnięciu zaważył fakt, że skarżący nie zostali należycie pouczeni przez sąd o wymogach formalnych związanych z wnoszeniem apelacji. Wyroki te stanowią wyraźny sygnał dla sądów, że stosując prawo procesowe, trzeba dokonywać jego materialnoprzyjaznej, prokonwencyjnej wykładni, aby nie naruszyć gwarancji fair trial. Być może orzeczenia te staną się ważnym przyczynkiem do szerszej dyskusji na temat wykładni prawa procesowego oraz efektywnej ochrony sądowej. Problem leży bowiem nie tylko w samym prawie, lecz także w braku dostatecznych gwarancji jego prokonwencyjnej wykładni przez sądy. Mimo unowocześnienia budynków sądowych i przystosowania ich dla potrzeb interesantów, w sądach nierzadko dominuje skrupulatne przywiązanie do mechanicznego i rutynowego stosowania przepisów proceduralnych.

4

The right to effective redress from the municipality for failure to provide social housing

100%

Łazarska A.

Ius Novum

|

2024

|

vol. 18

|

issue 3 ENG

91-107

EN

Article 1 of Protocol No. 1 to the Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms provides that every natural and legal person is entitled to the peaceful enjoyment of their possessions. No one shall be deprived of their possessions except in the public interest and subject to the conditions provided by law and the general principles of international law. The primary purpose of these provisions is to protect property. By recognising that everyone has the right to the peaceful enjoyment of their possessions, Article 1 of Protocol No. 1 to the Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms effectively guarantees the right to property, with deprivation of property permissible only under certain conditions. These guarantees are not sufficiently implemented in national case law. Although municipalities are required to provide compensation (Article 18(3a) of the Act on the Protection of Tenants’ Rights, Housing Resources of Municipalities and on Amendments to the Civil Code), the courts are too stringent in assessing the evidentiary requirements imposed on applicants. In the case of Wyszyński v. Poland, where the applicant was not awarded damages from the municipality for failing to provide social housing, the Court rightly noted that the domestic courts assumed that the applicant had failed to prove that the damage sustained was a normal consequence of the municipality’s unlawful inactivity, even though two expert opinions were produced during the proceedings. In the case of Broniowski v. Poland, concerning property beyond the Bug River, it was clearly indicated that the taking of property without compensation in reasonable proportion to its value is generally considered disproportionate interference, and a total absence of compensation can only be justified in exceptional circumstances. It also appears essential, when assessing the existence of an adequate causal link, to rely on the knowledge and life experience of the adjudicating panel, applied appropriately to the circumstances of the case. The requirements as to the proof of damage should not be interpreted too strictly. There is a need to liberalise evidentiary proceedings and make broader use of factual presumptions (Article 231 of the Code of Civil Procedure), as well as to limit the evidence required for substantiation, to ensure that the owner can effectively seek compensation from the municipality for failure to provide social housing. Clear legislative intervention is necessary to address the defective court practices. It would be advisable to make an explicit procedural reference to the application of Article 322 of the Code of Civil Procedure in this category of cases, not only regarding the amount of damage but also concerning the fact that it occurred.

Refine search results

4 Ius Novum

4 Łazarska A.

2 2024

1 2022

1 2020

Prawo właściciela do efektywnego odszkodowania od gminy za niezapewnienie lokalu socjalnego

Skład sądu drugiej instancji w postępowaniu cywilnym

Zakaz ekscesywnego formalizmu a praktyka sądowa – uwagi na tle orzeczeń polskich sądów w sprawach cywilnych w świetle art. 6 EKPC

The right to effective redress from the municipality for failure to provide social housing