Search results

1

Prace parlamentarne nad reformą prawa wyborczego w Sejmie III kadencji (1930–1935)

100%

Wojtacki M.

Studia Wyborcze

|

2020

|

vol. 29

55-83

EN

The article presents the process of preparing and enacting electoral regulations in the Sejm of the third term (1930–1935) in the Second Republic of Poland. The reform of electoral law constituted the last stage of changes in the political system of the state, the consequence of which was the establishment of an authoritarian system. The elimination of political parties from par-ticipating in the election in favour of social organizations and local government bodies fulfilled one of the most important objectives of the rule of „Sanacja”. Moreover the introduction of the elements of indirect election through the appointment of one third of the Senate, [the upper house of the Polish parliament] by the president and the selection of the rest of its members by regional election boards, reinforced the superiority of the head of state and con-firmed the omnipotence of the Piłsudski Camp in political life. Apart from the description of the rules of the new electoral law, the text mentions the major concepts on its changes which were shaped in the Polish politico-legal thought at the turn of the 1920s and 1930s. Furthermore, some disputes over the proceedings of the submitted projects were highlighted, which was also important for the whole process and hitherto parliamentary practice.

PL

W artykule przedstawiono proces przygotowania i uchwalenia ordynacji wyborczych w Sejmie III kadencji (1930–1935). Proces reformy prawa wyborczego stanowił ostatni etap zmian w ustroju politycznym państwa, którego konsekwencją było ustanowienie systemu autorytarnego. Eliminacja z uczestnictwa w akcie wyborczym partii politycznych, które zostały zastąpione przez organizacje społeczne i organy samorządu, realizowała jeden z najważniejszych postulatów rządów sanacyjnych. Wprowadzenie elementów wyborów pośrednich, między poprzez delegację trzeciej części składu Senatu oraz wybór pozostałych przez wojewódzkie ko-legia wyborcze, utrwalało przewagę głowy państwa wśród organów państwa, a jednocześnie potwierdzało omnipotencję obóz piłsudczykowski w życiu politycznym. Poza omówieniem głównych zasad nowego prawa wyborczego przedstawione zostały również główne koncepcje jego zmian, formułowane w polskiej myśli politycznej prawnej na przełomie lat 20. i 30. XX wieku. Zaakcentowano również istotne dla całego procesu i dotychczasowej praktyki parlamentarnej, spory wokół sposobu procedowania przedłożonych Sejmowi projektów.

2

O naturze sporów kompetencyjnych. Konflikty pomiędzy organami władzy państwowej w polskiej myśli polityczno-prawnej na przełomie XX i XXI wieku

100%

Wojtacki M.

Przegląd Politologiczny

|

2012

|

issue 2

155-170

EN

Competency disputes between the organs of state authority are one of characteristics of the Polish political system functioning at the turn of the 20th century, that is since regaining independence until today. The first conflicts between the organs of executive and legislative powers emerged in the period of the Second Republic of Poland. More frequently referred to as constitutional disputes then, these competency conflicts were focused around Marshall Józef Pi³sudski, and their main cause was the interpretation of the Small Constitution, and then the Constitution of 17th March 1921. These interpretations were particularly skillfully applied by the supporters of the Marshall, especially by Stanis³aw Car, Minister of Justice, whose name gave rise to the notion of carowanie [bewitching] of the Constitution. The available sources allow the conclusion that competency disputes were one of the causes for amending the Constitution in 1935, at least from a legal point of view. The period of the Second World War also saw disputes that can be called conflicts of competency. This time the representatives of executive power played the main roles. The conflicts between Prime Minister W³adys³aw E. Sikorski and President W³adys³aw Raczkiewicz resulted in the clearly reinforced position of the former. After 1989, competency disputes became a permanent element of political life, as was the case after regaining independence in 1918. Analogous to the interwar period, a problem with the interpretation of the Constitution emerged, in particular after the Small Constitution was passed in October 1992. The notion of the ‘Falandization of law’ was coined in reference to the advisor to President Lech Wa³êsa – Professor Lech Falandysz. Also the 1997 Constitution, which remains in force, was a source of conflicts, this time between President Lech Kaczyñski and Prime Minister Donald Tusk. Competency disputes over the last two decades clearly show the direction of the further evolution of the Polish political system towards strengthening the position of the Prime Minister while limiting the powers of the head of state.

3

Idea silnego rządu w polskiej myśli polityczno-prawnej u progu niepodległości

100%

Wojtacki M.

Opolskie Studia Administracyjno-Prawne

|

2021

|

vol. 19

|

issue 3

79-99

EN

In the opinions which were commonly presented by pre-war lawyers and historians,the institutional system of the state growing out of the provisions of the March constitution (1921) was based on the constitution of the Third French Republic (1875). Bythe same token, it copied and even deepened some of the failings of the French system, including the weakness of the executive dominated by the parliament, particularly by its lower chamber.The article presents the major conditions for the creation of the executive power in thefirst Polish twentieth-century constitution. The basis for these deliberations was reference to the traditions of two Polish historical schools which were shaped in the partition period, representing pessimistic and optimistic visions of the Polish history before the fall of the state.It was shown that the adopted model of the executive, despite the original declarations,broke with the categorical order derived from the political tradition of the Third May Constitution which was constituted by the idea of a strong government. It was caused bypersonal animosities and the lack of steady political consensus on the establishment of thefirst cabinets of the Second Polish Republic and it subsequently led to a deep crisis in thestate institutions, the consequence of which was the May Coup carried out by Marshal Józef Pilsudski and the imposition of a quasi authoritarian regime.

PL

W powszechnej opinii przedwojennych prawników i historyków system instytucjonalny państwa wyrastający z postanowień konstytucji marcowej (1921) został oparty na konstytucji III Republiki Francuskiej (1875). W konsekwencji bezpośredniej recepcji pogłębione zostały na gruncie polskim niektóre wady systemu francuskiego, w tym słabość władzy wykonawczej zdominowanej przez parlament, zwłaszcza jego niższą izbę. W artykule przedstawiono najważniejsze uwarunkowania kształtowania się władzy wykonawczej w pierwszej polskiej konstytucji XX wieku.Podstawą rozważań było nawiązanie do tradycji dwóch polskich szkół historycznych ukształtowanych w okresie zaborów, reprezentujących pesymistyczne i optymistyczne wizje polskiej historii przed upadkiem państwa. Wykazano, że przyjęty model władzy wykonawczej, wbrew pierwotnym deklaracjom, zrywał z jednym z nakazów kategorycznych wywodzących się z tradycji politycznej Konstytucji 3 maja, to jest ideą silnego rządu. Spowodowane to było osobistymi animozjami i brakiem stałego politycznego konsensusu w zakresie powoływania pierwszych gabinetów II RP, czego następstwem był głęboki kryzys instytucjonalny, w którego konsekwencji doszło do przewrotu majowego marszałka Józefa Piłsudskiego i wprowadzenie quasi-autorytarnego reżimu politycznego.

4

Kodyfikacja prawa łowieckiego w zaborze austriackim i jego recepcja w ustawodawstwie II Rzeczypospolitej

100%

Wojtacki M.

|

2017

|

vol. 12

|

issue 14 (2)

63-83

EN

The aim of the article is to present the codification of game laws in the territory of the Austrian Partition at the turn of the 19th and 20th centuries and the influence of its respective regulations on the shaping of hunting relations in the Polish independent state after 1918. The beginnings of this process took place in the mid-19th century when some work was undertaken in order to regulate hunting issues within the codification of laws carried out by the partitioning powers. I order to describe the proceedings referring to successive stages of the process of codification of game laws in the Austrian Partition at the turn of the 19th and 20th centuries, the sources produced by the chancellery of the Diet of the Kingdom of Galicia and Lodomeria were examined, the power of which embraced the questions of domestic culture as well as the sphere of hunting. These included parliamentary transcripts of chamber meetings from the years 1883-1910, some appendices dating from this period, which contain detailed texts and analyses of specific legislation drafts, and The Journal of Laws and Domestic Regulations for the Kingdom of Galicia and Lodomeria with the Grand Dutchy of Cracow. Using the above-mentioned material, a thorough analysis of the adopted solutions was conducted, particularly those concerning the structure of hunting districts and the problem of responsibility for damage caused by game on private land. Based on the results of the overview of the Galician hunting law and applying a comparative method together with commentaries on successive codification, a comparison was made between the regulations worked out in the Galician Hunting Act of 1910 and the rules of hunting organization, which were adopted in the Second Republic of Poland (1918-1939) under the Decree of the President of the Republic of Poland of December 3, 1927. This allowed the author to indicate the areas in which the implementation of the earlier regulations was effectuated in terms of hunting organization and hunting districts, among other things, as well as those in which there were fundamental differences resulting from the distinct definitions of the notion of hunting embedded in both pieces of legislation.

PL

Celem artykułu było przedstawienie w ujęciu historycznym, kodyfikacji prawa łowieckiego w zaborze austriackim na przełomie XIX i XX w. i wpływu jego poszczególnych rozwiązań na kształtowanie się stosunków myśliwskich w niepodległym państwie polskim po 1918 r. Początki tego procesu miały miejsce w połowie XIX w., kiedy to w ramach przeprowadzonych w państwach zaborczych (Cesarstwo Austrowęgierskie i Cesarstwie niemieckim) kodyfikacji praw podjęto prace nad uporządkowaniem zagadnień łowieckich. W celu zaprezentowania przebiegu prac nad kolejnymi etapami kodyfikacji prawa łowieckiego w zaborze austriackim na przełomie XIX i XX w., przebadano źródła wytworzone przez kancelarię Sejmu Krajowego Królestwa Galicji i Lodomerii do którego kompetencji przynależały kwestie kultury krajowej, w tym myślistwa. Były to: Sprawozdania Stenograficzne z posiedzeń izby z lat 1883–1910 oraz zawierające szczegółowe teksty i analizy poszczególnych projektów ustaw Allegaty ze wskazanego okresu. Uzupełnienie stanowił „Dziennik Ustaw i Rozporządzeń Krajowych dla Królestwa Galicji i Lodomerii wraz z Wielkim Księstwem Krakowskiem” zawierający teksty ustaw. W oparciu o powyższy materiał źródłowy przeprowadzono szczegółową analizę przyjętych rozwiązań, szczególnie w obszarze struktury okręgów łowieckich oraz odpowiedzialności za szkody wyrządzone przez zwierzynę łowną na terenach prywatnych. W oparciu o wyniki przeglądu galicyjskiego prawa łowieckiego posługując się metodą komparatystyczną i komentarzami do kolejnych kodyfikacji dokonano porównania rozwiązań wypracowanych w galicyjskiej ustawie łowieckiej z 1910 r. z zasadami organizacji łowiectwa przyjętymi w II Rzeczypospolitej (1918–1939) w ramach Dekretu Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z 3 grudnia 1927 r. Pozwoliło to na wskazanie obszarów, w których nastąpiła implementacja wcześniejszych przepisów, m.in. w zakresie organizacji polowania i okręgów łowieckich. Wskazano również zasadnicze różnice, które wynikały z odmiennie definiowanego zjawiska polowania, w ramach porównywanych aktów normatywnych.

Refine search results

1 Biuletyn Stowarzyszenia Absolwentów i Przyjaciół Wydziału Prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego

1 Opolskie Studia Administracyjno-Prawne

1 Przegląd Politologiczny

1 Studia Wyborcze

4 Wojtacki M.

1 2021

1 2020

1 2017

1 2012

Prace parlamentarne nad reformą prawa wyborczego w Sejmie III kadencji (1930–1935)

O naturze sporów kompetencyjnych. Konflikty pomiędzy organami władzy państwowej w polskiej myśli polityczno-prawnej na przełomie XX i XXI wieku

Idea silnego rządu w polskiej myśli polityczno-prawnej u progu niepodległości

Kodyfikacja prawa łowieckiego w zaborze austriackim i jego recepcja w ustawodawstwie II Rzeczypospolitej