Results found: 2

Search results

Sort By:

Limit search:

Łacińskie i greckie nienormatywne zapożyczenia w polszczyźnie XIX wieku a ich żywot w polszczyźnie drugiej połowy XX wieku

100%

Kupidura D.

Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny

2016

vol. 15

195-210

Celem niniejszego artykułu była analiza i interpretacja zapożyczeń łacińskich i greckich, uznanych za nienormatywne na przełomie XIX i XX wieku, a reaktywowanych do polszczyzny w wieku XX. Wyekscerpowane ze Słownika warszawskiego słownictwo, nieakceptowane przez ówczesną normę językową, zostało porównane z zasobem Słownika języka polskiego pod redakcją Mieczysława Szymczaka. W ten sposób wykazano, że spośród 696 wyrazów na litery A-N, oznaczonych w Słowniku warszawskim p arakwalifikatorem w postaci ostrzegawczego wykrzyknika, 136 zostało reaktywowanych do polszczyzny współczesnej, z czego aż 76 stanowią pożyczki łacińskie i greckie. Większość z nich to terminy specjalistyczne z zakresu medycyny, nauki i techniki. Przeprowadzona analiza wykazała, że obecność licznych zapożyczeń w polszczyźnie tamtego okresu znacząco wpływała na zasób słownikowy języka. Niekiedy był to wpływ ujemny, gdyż powodował nadmierną wariantywność w języku, innym razem były to wpływy dodatnie, ponieważ rozbudowywały system leksykalny języka polskiego, pozwalając, by formy zapożyczone i swojskie różnicowały się pod względem odcienia semantycznego czy przynależności do różnych rejestrów języka. Dzięki reaktywowaniu wielu zapożyczeń, zanegowanych przez XIX-wiecznych kodyfikatorów, zasób XX-wiecznej polszczyzny stał się bogatszy o wiele form, które mają odmienne nacechowania emocjonalne lub wyrażają bardzo precyzyjne treści.

The objective of the article has been to analyse and interpret the borrowings from Latin and Greek, which at the turn of the 19th and 20th centuries were defined as non-prescriptive (nonstandard), and which were reactivated in the 20th century. Excerpted from Słownik warszawski [Warsaw Dictionary] the vocabulary not accepted by the linguistic norm of the time has been compared to the contents of Słownik języka polskiego [Dictionary of the Polish Language] edited by Mieczysław Szymczak. The research has revealed that 696 words in Słownik warszawski – in its part from letter A to N – were marked with an admonitory exclamation sign, but 136 out of those 696 have been reactivated to the present-day Polish language; the 76 reactivated words are borrowings from Latin and Greek. Most of them are terms from the sphere of medicine, science and technology. According to the analysis the presence of numerous borrowings in the Polish language of that time significantly affected the vocabulary of the language. In some cases it had a negative effect, as it caused excessive variableness of the language, in other cases it had a positive effect, because thanks to it the lexical system was extended as the borrowings and the native forms kept diversifying semantically or stylistically. To sum up, the reactivation of many borrowings, rejected in the 19th century, made the Polish lexis become wealthier, and thanks to it there appeared forms which are emotionally different or have a very precise meaning.

Słownictwo „pospolite” w "Słowniku warszawskim" wobec rozstrzygnięć normatywnych w polszczyźnie przełomu XIX i XX wieku (litery A–N)

100%

Kupidura D.

Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny

2015

vol. 14

93-110

The purpose of this paper was presentation and interpretation of words for letters A–N, which in "Słownik warszawski" (“Warsaw Dictionary”) bear common qualifier. Words were compared with the standard language of the late nineteenth and early twentieth century. It was assumed that common vocabulary is synonymous with colloquial vocabulary and is an unofficial, characterized by familiarly. The analysis allow to reveal that the collected vocabulary shows features that are assigned to colloquial vocabulary: characterized by emotional, negative valuation, anthropocentrism, the dominance of nouns, a grouping of lexemes in a few meaning scope and expressive word formation. High emotionality of vocabulary, many variants of words characterized by dialect and numerous marked alternations of word formation resulted that the vocabulary could not be considered to be correct. Due to the fact that is was not neutral, it can not be used for official business, and thus be considered as exemplary. The analysis shows that the nineteenth century standard language indicated not only incorrect forms, but also indicated the scope of usage of particular words. Language was differentiated in terms of usage possibility.

Refine search results

2 Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny

2 Kupidura D.

1 2016

1 2015

Search results

Łacińskie i greckie nienormatywne zapożyczenia w polszczyźnie XIX wieku a ich żywot w polszczyźnie drugiej połowy XX wieku

Słownictwo „pospolite” w "Słowniku warszawskim" wobec rozstrzygnięć normatywnych w polszczyźnie przełomu XIX i XX wieku (litery A–N)