Search results

1

Warsaw periodicals of the Volhynian Gymnasium alumni: Problems, contributors, programmes, ideas

100%

Stankiewicz-Kopeć M.

Rocznik Historii Prasy Polskiej

|

2016

|

vol. 19

|

issue 2

EN

In 1818 the alumni of the Volhynian Gymnasium started publishing a number of periodicals including Ćwiczenia Naukowe. Oddział literatury (Scientific Exercises: Literary Section) and Pamiętnik Naukowy. Oddział literatury (The Scientific Memoir: Literary Section). They had a clear editorial line with a special focus on nationality. Although they were not inspired by Romanticism, they did prepare the ground for it by taking up issues that were close to the Romantics’ hearts, like for example national identity, tradition, folklore, and Ukrainian regionalism.

2

„Modernizacja gorzelniana” terenów wiejskich w świetle piśmiennictwa polskiego pierwszych dekad zaborów

100%

Stankiewicz-Kopeć M.

Perspektywy Kultury

|

2020

|

vol. 31

|

issue 4

225-242

EN

Until the outbreak of the November Uprising, two major tides of modernization swept across Poland pre- and post-Partitions. The Partitions turned out to be a period of real modernization challenges, taking place in the new political conditions. Among the many transformations taking place in the area of the former Republic of Poland in the first three decades of the Partitions (until 1830) there are socio-political, administrative, industrial, economic, urban, scientific, educational, cultural, aesthetic, moral, moral, axiological, and mental changes. In this article, attention was placed on one type of these modernization processes of the time, taking place in rural areas in the first three decades of the Partitions (until the outbreak of the November Uprising in 1830). They were related to the economic activity of landed gentry: a phenomenon called here “the modernization of distilleries”. This kind of dangerous modernization of the countryside was a poignant version of modernization in the period having significant and long-term consequences for the entire Polish society. This problem was reflected in the wider Polish literature of the first decades of the Partitions: both in fiction, as well as in informative, journalistic and persuasive literature on top of journals.

PL

Do wybuchu powstania listopadowego przez ziemie polskie przetoczyły się dwie główne fale modernizacyjne: przed- i porozbiorowa. Okres zaborów okazał się czasem prawdziwych wyzwań modernizacyjnych – zachodzących już w nowych warunkach politycznych. Wśród licznych przeobrażeń modernizacyjnych mających miejsce na obszarze dawnej Rzeczypospolitej w pierwszych trzech dekadach okresu zaborów (do roku 1830) należy m.in. wymienić zmiany społeczno-polityczne, administracyjne, cywilizacyjno-przemysłowe, gospodarcze, urbanistyczne, naukowe, oświatowo-edukacyjne, kulturowe, estetyczne, obyczajowe, moralne, aksjologiczne, mentalnościowe. W niniejszym artykule uwagą został objęty jeden z rodzajów ówczesnych procesów modernizacyjnych mających miejsce na obszarach wiejskich w pierwszych trzech dekadach zaborów (do wybuchu powstania listopadowego w 1830 r.) – związany z aktywnością gospodarczą ziemian: zjawisko nazwane tutaj „modernizacją gorzelnianą”. Tego rodzaju niebezpieczna modernizacja przestrzeni wiejskich była ważną wersją tendencji modernizacyjnych w omawianym okresie, posiadającą istotne i długofalowe skutki dla całego społeczeństwa polskiego. Problem ten znalazł swoje odzwierciedlenie w szeroko rozumianym piśmiennictwie polskim pierwszych dekad zaborów: zarówno w dziełach o charakterze fikcjonalnym, jak też w utworach mających charakter informacyjny, publicystyczny, perswazyjny, wspomnieniowy.

3

Warsaw press in the early years of the Congress Kingdom of Poland: Ćwiczenia Naukowe (Scientific Exercises) (1818) and its successor Pamiętnik Naukowy (The Scientific Memoir) (1819)

100%

Stankiewicz-Kopeć M.

Rocznik Historii Prasy Polskiej

|

2016

|

vol. 19

|

issue 1

EN

A revival of the press in the Kingdom of Poland followed within a few years after the Congress of Vienna (1815). The first periodicals to be published were two magazines edited by the graduates of the Wolhynia Gymnasium, Ćwiczenia Naukowe (Scientific Exercises) (1818) and its follow-up mutation Pamiętnik Naukowy (The Scientific Memoir) (1819). Although they happened to be but short-lived and their appearance did not open up a forum of intellectual debates, their literary ambitions did pave the way for a revival of interest in literaturę

4

Wołyński raj techniczny. Tymon Zaborowski i „ogród przedziwny” ruskiego czarownika Jamedyka Bluda bohatera poematu bohaterskiego „Zdobycie Kijowa”

100%

Stankiewicz-Kopeć M.

Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo

|

2011

|

issue 1(4)

205-217

EN

A heroic poem The Capture of Kiev (1818) by Mickiewicz’s contemporary, Tymon Zaborowski, the graduate of the Volhynian Gimnasium (based on Boleslaw the Valiant’s Kiev expedition) appears to be an interesting record of literary imagination as well as aesthetic and cultural awareness of the author of the transitional period. This reflection primarily refers to these fragments of the poem which concern the Ruthenian sorcerer Jamedyk Blud − the teacher of Vladimir the Great’s sons and an ally of Yaroslav in the battle with Polish people, as well as his extraordinary island-garden. Jamedyk Blud’s island presented in The Capture of Kiev is not only an idyllic depiction of a paradise on earth, another mythological vision of the Fortunate Isles, or a Volhynian Arcadia −poetically realized according to the principles of the contemporary art of gardening. Blud’s extraordinary island created by Zaborowski has another nature since it is also the “garden of experiments”, the “garden of technical tests”. This kind of vision results from technical, mechanical and physical fascinations held by Zaborowski and his friends from Kremenets. From today’s perspective, it is this technical aspect of Jamedyk Blud’s residence that appears to be a particularly interesting record of Zaborowski’s wide-ranging fascinations as for the author of the transitional period.

5

Rola matki według Klementyny z Tańskich Hoffmanowej – znaczenie wychowania religijnego. Konteksty historyczno-kulturowe

100%

Stankiewicz-Kopeć M.

Perspektywy Kultury

|

2023

|

vol. 42

|

issue 3

361-382

EN

The purpose of this article is to discuss the role of a mother in selected works of Klementyna Hoffmanowa née Tańska, who influenced several generations of Polish women with her works. Special attention was paid to something that she believed to be very important: the religious upbringing of the younger generation, as well as its historical and cultural contexts. Tańska found the religious upbringing of children to be the foundation of all educational efforts, and even a kind of civilizing mission of mothers intended to rejuvenate the religious spirit in the Polish lands. By exposing the role and significance of religion in social life, Tańska fit in with the expectations of the government elite of the Kingdom of Poland, which earned her a thriving educational career. Her works, which promoted intensive religious education, were used by the government of the Kingdom of Poland to achieve specific goals, consistent with the policies of the time. Of Tańska’s numerous writings addressing the topics of interest to us, three works (two novels and a treatise, which, in my opinion, are the most representative) have been taken into account: Pamiątka po dobrej matce czyli jej ostatnie rady dla córki [Souvenir of a Good Mother or Her Last Advice to Her Daughter] (published in Warsaw in 1819); and Amelia matka. Dzieło za dalszy ciąg “Pamiątki po dobrej matce” służyć mogące ...[Amelia the Mother: A Book That Can Serve as a Sequel to Pamiątka po dobrej matce ... (published in Warsaw in 1822–1824), as well as a treatise O powinnościach kobiet [On the duties of women] (published in Warsaw in 1849).

PL

Celem niniejszego artykułu jest refleksja nad rolą matki w wybranych dziełach Klementyny z Tańskich Hoffmanowej, która swoją twórczością wywarła wpływ na uformowanie kilku pokoleń polskich kobiet. Szczególna uwaga została zwrócona na, bardzo ważne w jej przekonaniu, wychowanie religijne młodego pokolenia, a także na jego konteksty historyczno-kulturowe. Tańska uznała bowiem wychowanie religijne dzieci za podstawę wszelkich zabiegów wychowawczych, a nawet za swoistą misję cywilizacyjną matek mającą na celu odnowę ziem polskich w duchu religijnym. Eksponując rolę i znaczenie religii w życiu społecznym, wpisywała się Tańska w oczekiwania ówczesnych elit rządowych Królestwa Polskiego, co m.in. zaowocowało rozwojem jej kariery oświatowej. Jej utwory, propagujące intensywne wychowanie religijne, były wykorzystywane przez rząd Królestwa Polskiego do osiągnięcia określonych celów, zgodnych z prowadzoną ówcześnie polityką. Spośród licznych dzieł Tańskiej, w których poruszała interesującą nas tematykę, pod uwagę zostały wzięte przede wszystkim trzy utwory (w moim przekonaniu najbardziej reprezentatywne w tym względzie), dwie powieści: Pamiątka po dobrej matce czyli jej ostatnie rady dla córki (wyd. Warszawa 1819); Amelia matką. Dzieło za dalszy ciąg „Pamiątki po dobrej matce” służyć mogące… (wyd. Warszawa 1822–1824), a także rozprawa O powinnościach kobiet (wyd. Warszawa 1849).

6

Czarna sukienka: moda żałobna jako forma protestu i narzędzie sprzeciwu wobec carskiego zaborcy w dobie powstania styczniowego

100%

Stankiewicz-Kopeć M.

Perspektywy Kultury

|

2023

|

vol. 43

|

issue 4/2

21-48

EN

At the beginning of the 1860s, fashion in Poland was specifically inscribed in political and national contexts and closely linked to the Polish cause, becoming an instrument of struggle against the invader. First, in the early 1860s – during the pre-January demonstrations – as a sign of mourning for the lost homeland and as an expression of national solidarity. Then, during the January Uprising and after its fall (1863/64), when dress also became a sign of individual personal loss for many thousands of Polish women; an expression of their grief for their loved ones (fathers, husbands, fiancées, sons) lost either directly during the Uprising or as a result of repression by the invader. As a result, the Polish black mourning dress entered the culture as a symbol of the intertwining of the history of the enslaved country with the dramatic destinies of individual Poles. The analysis of the title issue will be carried out on the basis of source materials, including contemporary memoirs, diaries, notes, letters, newspaper articles, pamphlets, as well as reports and official documents. They point out that fashion at that time was an object of close observation and careful analysis both by the Poles themselves and by the partitioners, especially the Russians, and became an important element of memory. Since fashion, strongly connected with the so-called “spirit of the times”, should be interpreted in a broader context, taking into account the socio-political, cultural changes of the time, relevant thematic studies are also taken into account, allowing for the reconstruction of the aforementioned contexts.

PL

Na początku lat 60. XIX w. moda na ziemiach polskich została w sposób szczególny wpisana w konteksty polityczne i narodowe oraz ściśle powiązana ze sprawą polską, stając się narzędziem walki z zaborcą. Najpierw, na początku lat 60. XIX stulecia – w okresie przedstyczniowych demonstracji – na znak żalu po utraconej Ojczyźnie oraz jako wyraz narodowej solidarności. Następnie w czasie powstania styczniowego i po jego upadku (1863/1864), kiedy strój ten stał się także znakiem indywidualnej straty osobistej wielu tysięcy Polek – wyrazem ich żalu po najbliższych (ojcach, mężach, synach narzeczonych) utraconych albo bezpośrednio w trakcie walk powstańczych, albo na skutek represji zaborcy. W efekcie polska czarna żałobna suknia weszła do kultury jako symbol splotu dziejów zniewolonej Ojczyzny z dramatycznymi losami indywidualnych Polaków. Analiza tytułowego zagadnienia zostanie przeprowadzona na podstawie materiałów źródłowych, wśród których znajdują się m.in.: wspomnienia z epoki, pamiętniki, zapiski, listy, artykuły prasowe, broszury, jak też raporty i dokumenty urzędowe. Zwracają one uwagę, iż w owym czasie moda była obiektem bacznej obserwacji i wnikliwej analizy zarówno samych Polaków, jak i zaborców – zwłaszcza rosyjskich, a także stała się istotnym elementem pamięci. Jako że zjawisko mody, mocno związane z tzw. duchem czasu należy interpretować w szerszym kontekście, uwzględniając m.in. ówczesne przemiany społeczno-polityczne, kulturowe, pod uwagę zostaną wzięte również odpowiednie opracowania tematyczne, pozwalające na rekonstrukcję wspomnianych kontekstów.

7

Strój, ubiór, kostium jako symbole kulturowe

51%

Bigaj-Zwonek B., Kaczmarzyk I., Stankiewicz-Kopeć M.

Perspektywy Kultury

|

2023

|

vol. 43

|

issue 4/2

11-20

EN

Over the centuries, clothing – generally speaking of all kinds of outfits or costumes – has gained many functions, becoming one of the most representative determinants of culture. Clothes, dresses, costumes in all their diachronic and synchronous complexity – apart from their strictly pragmatic and utilitarian dimension – act as specific symbolic markers clearly and unambiguously defining the social role played by someone at a given moment, as well as reflecting approval or opposition to the existing hierarchy of values and dominant cultural patterns. Clothing, especially costume, understood as an integral whole or as its individual elements, despite their materiality, is saturated with something intangible – aesthetic values in addition symbolic meanings, communicating (more or less directly) identity, views, system of belonging to a specific cultural circle, social stratum, professional or subcultural group. Clothing can hierarchize or egalitarianize: it can distinguish someone from others or allow them to disguise themselves, it can unify, blur differences, indicate social prestige or an inferior function performed in a given community, reveal desires, longings, dreams and aspirations, as well as fit into the discourse between model-creating cultural centers and satellite peripheries with their complexes or rebellion against what is not own and native, which sometimes results in a turn towards ethnic sources of perception of oneself and the surrounding world.

PL

Na przestrzeni wieków odzienie – mówiąc najogólniej o wszelkich odmianach ubiorów, strojów czy kostiumów – zyskało wiele funkcji, stając się jednym z najbardziej reprezentatywnych wyznaczników kultury. Ubiory, stroje, kostiumy w całej swojej diachronicznej i synchronicznej złożoności – poza ich ściśle pragmatycznym, utylitarnym wymiarem – pełnią bowiem funkcję swoistych symbolicznych markerów jasno i jednoznacznie określających odgrywaną przez kogoś w danej chwili rolę społeczną, a także odzwierciedlających aprobatę bądź sprzeciw wobec obowiązującej hierarchii wartości i dominujących wzorów kulturowych. Ubranie, a szczególnie strój czy kostium, ujmowane jako integralna całość lub też jako ich poszczególne elementy, mimo swojej materialności są bowiem nasycone tym, co niematerialne wartościami estetycznymi, jak również właśnie znaczeniami symbolicznymi, komunikującymi (bardziej lub mniej bezpośrednio) tożsamość, poglądy, system przynależności do określonego kręgu kulturowego, warstwy społecznej, grupy zawodowej czy subkulturowej. Odzież może bowiem hierarchizować bądź egalitaryzować: wyróżniać kogoś na tle innych lub pozwolić mu się zamaskować, może ujednolicać, zacierać różnice, wskazywać na społeczny prestiż lub poślednią funkcję pełnioną w danej społeczności, ujawniać pragnienia, tęsknoty, marzenia i aspiracje, a także wpisywać się w dyskurs pomiędzy wzorotwórczymi centrami kulturowymi a satelickimi peryferiami z ich kompleksami bądź buntem wobec tego, co nie jest własne i rodzime, czego konsekwencją bywa współcześnie zwrot ku etnicznym źródłom postrzegania siebie i otaczającego świata.

Refine search results

4 Perspektywy Kultury

2 Rocznik Historii Prasy Polskiej

1 Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo

7 Stankiewicz-Kopeć M.

1 Bigaj-Zwonek B.

1 Kaczmarzyk I.

3 2023

1 2020

2 2016

1 2011

Warsaw periodicals of the Volhynian Gymnasium alumni: Problems, contributors, programmes, ideas

„Modernizacja gorzelniana” terenów wiejskich w świetle piśmiennictwa polskiego pierwszych dekad zaborów

Warsaw press in the early years of the Congress Kingdom of Poland: Ćwiczenia Naukowe (Scientific Exercises) (1818) and its successor Pamiętnik Naukowy (The Scientific Memoir) (1819)

Wołyński raj techniczny. Tymon Zaborowski i „ogród przedziwny” ruskiego czarownika Jamedyka Bluda bohatera poematu bohaterskiego „Zdobycie Kijowa”

Rola matki według Klementyny z Tańskich Hoffmanowej – znaczenie wychowania religijnego. Konteksty historyczno-kulturowe

Czarna sukienka: moda żałobna jako forma protestu i narzędzie sprzeciwu wobec carskiego zaborcy w dobie powstania styczniowego

Strój, ubiór, kostium jako symbole kulturowe