Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 4

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
EN
The reality of the end of the 20th century and the beginning of the 21st century, which on the one hand has eradicated the notion of violence from the ideational sphere, the sphere of constructing social-political entities, on the other hand, by eradicating violence as a tool of building new social orders, has kept and appropriated its modus, or the ways of organizing of the world, its time and space, associated with the conditions of violence. In the modern and postmodern world, violence turns out to be, not seldom, the basis of sanctioning and reinforcing the mechanisms of power. Symbolic violence – as Bourdieu wanted – the tool of influence by the dominant classes, or the violence resulting from communicative oppression – legitimization of common agreement, consensus, which, transformed into an idea – the basis of the construction of the modern world, are becoming a form of oppression, a form of imposing the only one, worked out as (seemingly) common, vision of this what is and can be a question of a conflict. The sources of such understood visions should be looked for, according to Jean-Luck Nancy, in a particular desire of man, desire, which, when started to be embodied, acquired total forms, and, finally, totalitarian ones: in the desire of transformation of the society into a “masterpiece”. The thing, which was supposed to be cemented by the realized desire (society as a masterpiece), was community, communion [communio], and, finally (as the embodiment of the postulated unity in its total form) communism.
XX
Pytanie o „innego” jest pytaniem o pierwotną wrogość i jej przezwyciężanie. Pytaniem o tożsamość człowieka i jej konstytutywne elementy, pytaniem o tożsamość całych grup i społeczności oraz dynamiczną dialektykę kształtowania ich właściwych modi (określeń). Pytanie o innego jest jednocześnie pytaniem o uwikłanie inności w obcość oraz jednostkowe, jak i społeczne konsekwencje owej szczególnej dialektyki „obcego”. W rzeczywistości świata przednowoczesnego jednym z istotnych elementów kształtujących tożsamość całych wspólnot była konfrontacja względem „innego” („obcego”) postrzeganego jako „wrogi”, „nie swój”, „odmienny”. Kształtowana na tak zarysowanej kanwie tożsamość jednostek, jak i całych grup społecznych, z konieczności łączona była z wrogością i uprzedzeniem. Zagrażającym, wrogim był zawsze „inny” – pochodzący z odmiennej grupy społecznej, innego kręgu kulturowego. „Innego” należało się wystrzegać chroniąc przed nim to, co „własne”, chroniąc własną tożsamość. „Inny” pojęty jako obcy (obcokrajowiec) nie wzywał do zrozumienia, a nakłaniał do wrogości, umacniał przekonanie o konieczności chronienia dostępu do własnej odrębności i stania na jej straży. Ów przednowoczesny świat został naruszony za sprawą nowoczesnego dyskursu, dynamiki zacierania granic w świecie nowoczesnym i ponowoczesnym. Tutaj „inny” – okazuje się być tuż obok, inny przechodzi w drugiego, z którym przychodzi się konfrontować współczesnemu człowiekowi. Owa otwartość świata współczesnego staje się zatem rzeczywistością wyzwania, wyzwania rzuconego „innemu”. Człowiek poruszając się w mnogości nachodzących na siebie światów (odmiennych kultur, sposobów myślenia) z konieczności zderza się z tym, co niezrozumiałe, a to pociąga za sobą konieczność spotkania, a wraz z nim próby zrozumienia „innego”. Wobec takiego wyzwania staje w świecie nowoczesnym szczególniej pedagogika, stanowiąc podstawę kształtowania i wychowywania człowieka, staje się zarazem katalizatorem owych dynamicznych przemian mających kluczowe znaczenie dla budowania nowej, „płynnej” czy też „rozmytej” tożsamości. Inny staje się zadaniem, ale i wyzwaniem do poszanowania, a wcześniej jeszcze do zrozumienia. Rozumienie natomiast, by przyniosło zamierzony efekt, wsparte winno być dialogiem. Pedagogika dziś zatem jako jeden ze swych filarów winna czynić otwartą postawę dialogiczną, a raczej wychowanie w jej stronę. To dialog bowiem staje się możliwym narzędziem porozumienia i komunikacji w rzeczywistości wielości kultur.
PL
Wspólnota, jej postrzeganie i rozumienie stanowi jeden z elementów czy też jedną z płaszczyzn kształtowanie się społeczeństwa. Podstawą konstytucji samej wspólnoty jest założenie u jej fundamentów szeroko pojętego bezpieczeństwa. Granice bezpieczeństwa, jego zakres i znaczeniową treść określają granice wspólnoty. Michael Foucault będzie traktował urządzanie bezpieczeństwa jako element struktury władzy i mechanizmów jej działania, podkreślając oddzielanie się tak pojętego bezpieczeństwa od mechanizmów dyscyplinarnych. Przekształcenia w tym obszarze to swoista znaczeniowa rewolucja, której konsekwencją staje się zmiana rozumienia wspólnoty jako takiej.
EN
Community, its perception and understanding constitutes one of the elements, or one of the aspects, of society formation. The foundation of the constitution of community as such is the process of establishing broadly understood security at its base. The limits of security, its scope and semantic content determine the boundaries of the community. Michael Foucault will treat the process of establishing security as an element of the structure of power and the mechanisms of its functioning, emphasizing the process of separation of such understood security from disciplinary mechanisms. Transformations in this sphere are a kind of semantic revolution the consequence of which is a change of understanding community as such.
XX
Czy w świecie płynnej nowoczesności, świecie traktowanym jako rzeczywistość zwiększonego ryzyka możliwym jest zachowanie elementarnego poczucia bezpieczeństwa? Czy ludzki byt można ujmować w kategoriach bezpiecznego osadzenia w szeroko pojętym środowisku życia człowieka? Czy człowiek w ponowoczesnej rzeczywistości może się odwoływać do pojęcia bezpieczeństwa w jego ontologicznym wymiarze? Jaka jest cena wyrwania z przyrodniczego uwikłania, cena postępu, technologicznego rozwoju, informatyzacji, diametralnej zmiany znaczenia systemów komunikacji, cena wypierania lokalności na rzecz struktur globalnych? Czy możliwe jest w tak rysowanej rzeczywistości utrzymanie etyki jako wyznacznika ludzkiej aktywności w świecie i czym miałaby ona być, co stanowić miałoby jej fundament? Czy ludzkie działanie podlegać może jeszcze jakimkolwiek uniwersalnym regulacjom? Pytanie o miejsce etyki oraz możliwość utrzymania elementarnego poczucia bezpieczeństwa w rzeczywistości świata ponowoczesnego jawią się istotnym elementem szeroko pojętej refleksji skoncentrowanej wokół człowieka, jego losu, tożsamości, bytowych i społecznych uwikłań. Niniejszy szkic podejmuje próbę wskazanie możliwych na nie odpowiedzi.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.