Search results

1

Źródła archiwalne do poznania wyposażenia gospodarstwa chłopskiego na Górnym Śląsku w XIX wieku

100%

Bulla K.

Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"

|

2017

|

vol. 5

|

issue 5

9-62

PL

Odtworzenie dziewiętnastowiecznego wyposażenia gospodarstwa chłopskiego na Górnym Śląsku jest możliwe w oparciu o wywiady etnograficzne. Jednak ta metoda ma pewne ograniczenia, zwłaszcza w dzisiejszych czasach, gdy coraz trudniej odnaleźć informatorów je pamiętających. Rozwiązaniem tego problemu jest oparcie badań o źródła pisane, zwłaszcza archiwalne. W niniejszym artykule omówione zostały przydatność oraz zawartość dokumentów wytwarzanych w ramach funkcjonowania sądów na ziemi lublinieckiej i pszczyńskiej. Umowy kupna-sprzedaży zawierają informacje o wartości gospodarstwa i przynależnych do niego narzędziach gospodarskich oraz zwierzętach. Testamenty dostarczają wiedzy o rozmieszczeniu budynków w zagrodzie i izb w chałupie oraz wymieniają wartościowe przedmioty przekazywane spadkobiercom. Inwentarze pośmiertne wymieniają wszystkie aktywa i pasywa spadku, w tym w szczegółowy sposób wymieniają wszystkie przedmioty znajdujące się w gospodarstwie chłopskim wraz z ich wartością. Na podstawie tych źródeł można dokonać udanej rekonstrukcji wyposażenia gospodarstwa chłopskiego, co ma szczególne znaczenie, gdy inne źródła zawodzą w tym względzie.

EN

Reproduction of the nineteenth-century farm equipment of an Upper Silesia farmstead is possible due to ethnographic interviews. However, this method has some limitations, especially nowadays, when it is increasingly difficult to find informants remembering these times. The solution to this problem is to focus researches on written sources, especially archival ones. This article discusses the usefulness and content of documents produced by the courts operating in the regions of Lubliniec and Pszczyna. The purchase-sale contracts contain information about the value of the real estate, farm tools and animals belonging to the property. Peasants’ last wills provide us with knowledge about the placement of buildings within a farmyard and rooms in a house as well as list all valuable items passed on to heirs. Meanwhile, posthumous inventories list all assets and liabilities of the inheritance, including the detailed list of all objects belonging to the farmstead along with their value. Archival sources allow for a successful reconstruction of farm equipment, which is of particular importance when other sources fail in this regard.

2

Recenzja wystawy „Rok 1922 z perspektywy Katowic. Wykorzystana szansa?”

100%

Bulla K.

Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"

|

2022

|

vol. 10

|

issue 10

217-233

PL

Recenzja dotyczy wystawy pt. „Rok 1922 z perspektywy Katowic. Wykorzystana szansa?”, która była prezentowana w Muzeum Historii Katowic w okresie od 15 lipca do 27 listopada 2022 roku. Jej kuratorami byli Joanna Tofilska, Joanna Kałuska oraz Sławomir Stanowski. Za aranżację odpowiedzialna była Jolanta Barnaś, a redakcję tekstów Aleksandra Niesyto. Celem wystawy miało być przypomnienie wydarzeń, jakie miały miejsce dokładnie 100 lat temu w Katowicach, jednakże nie skupiono się wyłącznie na nich, lecz podjęto próbę scharakteryzowania, jak wpłynęły na rozwój miasta i regionu. Recenzja składa się z dwóch części. W pierwszej z nich streszczono informacje zamieszczone w salach wystawowych oraz omówiono zaprezentowane eksponaty. W drugiej dokonano oceny wystawy pod kątem zastosowanych rozwiązań technicznych oraz merytorycznych. Zwrócono uwagę na drobne wady, takie jak umieszczone niektórych tablic i eksponatów zbyt wysoko dla oka przeciętnego zwiedzającego, zbyt silne oświetlenie dwóch tablic czy trudności w dostępie do jednej z części ekspozycji umieszczonej w odrębnym pomieszczeniu. Wyrażono wątpliwości, co do adekwatności podtytułu wystawy, gdyż brak danych porównawczych mógł uniemożliwić udzielenie odpowiedzi na zadane w nim pytanie. Poza tym pozytywnie oceniono jakość opracowanych tekstów, dobór eksponatów, a także ogólną estetykę ekspozycji. Wystawa została opracowana w sposób obiektywny, wyczerpujący temat, a zarazem przygotowane teksty były przystępne dla ogółu zwiedzających.

EN

The review concerns the exhibition entitled “The Year 1922 from the Perspective of Katowice. A Chance That Was Taken?”, which was hosted by the Museum of the History of Katowice between July 15 and November 27, 2022. Its curators were Joanna Tofilska, Joanna Kałuska and Sławomir Stanowski. Jolanta Barnaś was responsible for the exhibition arrangement, whereas Aleksander Niesyto - for editing the texts. The aim of the exhibition was to remind the events that took place exactly 100 years ago in Katowice. However, the focus was not only on the events. There was also made an attempt to characterize how they influenced the development of the city and the whole region. The review consists of two parts. The first of them summarizes the information contained in the exhibition halls and discusses the presented exhibits. Meanwhile, the second part assesses the exhibition in terms of the technical and content-related solutions used. Attention was drawn to minor defects, such as placing some boards and exhibits too high for the average visitor’s eye, too strong lighting of two boards or difficulties in accessing one of the parts of the exhibition located in a separate room. Furthermore, doubts were expressed as to the adequacy of the subtitle of the exhibition, because the lack of comparative data could make it impossible to answer the question asked therein. In addition, the quality of the prepared texts, the selection of exhibits, as well as the general aesthetics of the exhibition were positively assessed. The exhibition was prepared in an objective manner, discussing the subject thoroughly. At the same time, the prepared texts were accessible to all visitors.

3

Praktyczne możliwości wykorzystania genealogii genetycznej na przykładzie wstępnych wyników Projektu Silesia DNA

100%

Bulla K.

Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"

|

2018

|

vol. 6

|

issue 6

80-120

PL

W artykule przedstawione zostały możliwości praktycznego wykorzystania badań z zakresu genealogii genetycznej. Oparte zostały o dane uzyskane w ramach Projektu Silesia DNA. Genealogia genetyczna jest młodą nauką, która nie doczekała się dotąd w języku polskim zbyt wielu publikacji. Z tego powodu w tekście znajduje się krótkie omówienie podstawowych pojęć charakterystycznych dla tej dziedziny, takich jak haplogrupa, haplotyp, polimorfizm pojedynczego nukleotydu, polimorfizm mikrosatelitarny, a także rodzaje DNA wykorzystywane do badań (YDNA, mtDNA, atDNA). Omówiono także, czym są projekty instytucjonalne i nieinstytucjonalne. W dalszej części artykułu przedstawione zostały założenia i metodologia Projektu Silesia DNA, a także wstępna interpretacja uzyskanych wyników. Jego działania skupiają się między innymi na zebraniu i analizie próbek DNA osób, których przodkowie urodzili się na terenie Śląska przed wybuchem II wojny światowej. W niniejszym artykule przedstawione zostało studium przestrzennego rozmieszczenia chromosomu Y na badanym obszarze w oparciu o 166 próbek. Dostarcza ono wiedzy o tym, jak wygląda proporcja występowania haplogrup w czasach historycznych na tle innych regionów Europy. Ponadto przeprowadzone zostały dwie szczegółowe analizy rodów nazwiskowych (Jureczko, Mitrenga). Ukazują one, w jaki sposób na podstawie badań genetycznych można odtwarzać historię rodziny w czasach, dla których nie zachowały się materiały pisane.

EN

The article presents the possibilities of practical use of researches in the field of genetic genealogy. They are based on data obtained as part of the Silesia DNA Project. Genetic Genealogy is a young scientific discipline that has not yet been subject to many publications in Polish. For this reason, the text contains a short overview of the basic concepts of this field of science, such as the haplogroup, haplotype, single nucleotide polymorphism, microsatellite polymorphism, as well as the types of DNA used for research (YDNA, mtDNA, atDNA). Furthermore, the authors of the study also discuss institutional and non-institutional projects. Meanwhile, the later part of the article presents the assumptions and methodology of the Silesia DNA Project, as well as the preliminary interpretation of the obtained results. The research activities focus, among others, on the collection and analysis of DNA samples of people whose ancestors were born in Silesia before the outbreak of World War II. The article presents a study of the spatial distribution of the Y chromosome in the studied area based on 166 samples. It provides knowledge on the proportion of haplogroups in the discussed area in historical times compared to other European regions. In addition, two detailed analyzes of local families were conducted (Jureczko, Mitrenga). They show how the history of a family from times for which written sources has not been preserved can be recreated on the basis of genetic research.

Refine search results

3 Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"

3 Bulla K.

1 2022

1 2018

1 2017

Źródła archiwalne do poznania wyposażenia gospodarstwa chłopskiego na Górnym Śląsku w XIX wieku

Recenzja wystawy „Rok 1922 z perspektywy Katowic. Wykorzystana szansa?”

Praktyczne możliwości wykorzystania genealogii genetycznej na przykładzie wstępnych wyników Projektu Silesia DNA