Search results

1

Intimations of Mortality in the Fiction of Daniel Defoe: A Description of the Marginal

100%

Łowczanin A.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Anglica

|

1998

|

vol. 2

PL

Chcąc umieścić narodziny powieści angielskiej w kontekście postawy wobec spraw ostatecznych i literackich konwencji przedstawiania śmierci należy zauważyć, że powstaje ona pomiędzy dwiema tradycjami przesyconymi motywami śmierci i zadumą eschatologiczną. Powieść angielska powstaje po dramacie doby Elżbietańskiej i okresu Restauracji oraz poezji metafizycznej, w których bardzo silne są echa średniowiecznych motywów Dance Macabre, memento śmierci i przeświadczenia o marności ludzkiej egzystencji. Wkrótce po narodzinach powieści angielskiej, w drugiej połowie XVIII w. obserwujemy powstanie tendencji literackich prowadzących do rozpowszechnienia się w Anglii tzw. poezji cmentarnej, przesyconej utrzymanymi w elegijnym tonie rozważaniami o śmierci; natomiast dalszy etap rozwoju powieści, epoka wiktoriańska, wyróżnia się nadmiernym wręcz zamiłowaniem do przedstawiania scen śmierci. W twórczości ojca powieści angielskiej, Daniela Defoe, która przypada na okres pomiędzy tymi tradycjami, rozważań nad śmiercią w znaczeniu eschatologicznym prawie nie ma. Bohaterzy jego utworów nie boją się śmierci, rozumianej jako fizjologiczny proces umierania. Ponieważ jednak prowadzą oni występny tryb życia, i są świadomi popełnionych grzechów, stają w obliczu ogromnego lęku przed śmiercią oznaczającą początek życia pozagrobowego. Lęk przed kresem jest lękiem grzeszników, uświadamiających sobie skutki nieuporządkowania życia wewnętrznego. Śmierć wspomniana jest więc jedynie w kontekście strachu jaki wywołuje. Świadomość końca, zagrożenia jakie przynosi ze sobą śmierć, powstaje u bohatera najczęściej gdy sam staje w jej obliczu. Najbardziej trwały ślad, często prowadzący do odnowy moralnej bohatera, wywołuje bliskość śmierci spowodowana ciężką chorobą; tak dzieje się w przypadku Robinsona Crusoe. Śmierć bliskiej osoby, męża lub kochanka, przedstawiona jest głównie w kontekście zmian sytuacji materialnej jakie ze sobą przynosi: sam fakt śmierci jest więc wspomniany zaledwie w kilku słowach - dokładniejszej analizie poddany jest testament.

2

Travellers from the Undiscovered Country Return - the Supernatural in J. S. Le Fanu’s In A Glass Darkly

100%

Łowczanin A., University of Łódź I. o. E. S.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Anglica

|

1997

|

vol. 1

PL

Joseph Sheridan Le Fanu, przez wielu krytyków uznany za najwybitniejszego przedstawiciela wiktoriańskiej opowieści o duchach, czerpiąc w dużej mierze z tradycji powieści gotyckiej nadaje światu nadprzyrodzonemu w swoich opowiadaniach zupełnie nową funkcję i znaczenie. Niewątpliwym wpływem prekursora powieści gotyckiej, Horacego Walpole’a, jest wyposażenie świata nadprzyrodzonego w element zemsty jako jeden z motywów jego działania Nawiązanie do tradycji Ann Radcliffe i fazy „Terror Gothic” ujawnia się szczególnie na płaszczyźnie obrazowości opisów i jest jednocześnie doskonałym kompozycyjnie zabiegiem przygotowującym czytelnika do kontaktu z rzeczywistością nierealną. Innowacja Le Fanu polega n a rozbudowaniu tego etapu przez wprowadzenie, obok opisów zniszczonych lub niedostępnych domów tradycyjnie towarzyszących występowaniu elementu nadprzyrodzonego, opisów osobliwego zachowania bohaterów lub bezpośredniej narracji, co ma na celu jeszcze większe podkreślenie niesamowitości przedstawionej sytuacji. Z fazy „Horror Gothic” zaczerpnął Le Fanu, obok niezwykłego okrucieństwa i dużej dosłowności opisów w niektórych opowiadaniach, bardzo szczegółowy sposób przedstawienia wysłanników z zaświatów, nie ograniczając się jednocześnie do nadania im jednego tylko kształtu. Kolejnym wpływem powieści późnogotyckiej jest niewątpliwie fakt, że skutkiem nawiedzenia jest wywołanie nieodwracalnych zmian w życiu i osobowości nękanego bohatera, a w przypadku omawianych utworów jego śmierć. Wykorzystując i modyfikując niektóre z istniejących już wzorców, Le Fanu udało się jednak stworzyć zupełnie nowatorską wizję świata nadprzyrodzonego, rządzącego się swoimi własnymi prawami, którego motywy działania i powody ingerencji w świat rzeczywisty nie dają się wytłumaczyć na podstawie wydarzeń przedstawionych w opowiadaniach. Jest to świat w którym bohatera spotyka kara niewspółmierna w stosunku do popełnionych przewinień lub kara zupełnie niezasłużona. Niezwykła złożoność tego świata wydaje się być zasugerowana przez samego autora, przez skomplikowaną narrację, która z jednej strony przedstawia możliwość quasi-naukowego wytłumaczenia istnienia świata nadprzyrodzonego, z drugiej jednak strony, przez swoją wielowarstwowość zdaje się wykluczać jakąkolwiek możliwość racjonalnej interpretacji.

3

“Rubbing Shoulders” with Death: Thanatos in the Picaresque Tradition of Tobias Smollett’s Roderick Random, Peregrine Pickle and Ferdinand Count Fathom

100%

Łowczanin A., University of Łódź D. o. E. L. a. C.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Anglica

|

1999

|

vol. 3

PL

Opowiadania Johna Fowlesa ze zbioru Hebanowa wieża stanowią ciekawy głos w dyskusji nad znaczeniem sztuki i jej relacji z życiem. Utwór tytułowy jest zapisem spotkania dwóch artystów malarzy, diametralne różniących się od siebie stylem twórczości i postawą życiową. Starszy z nich - żyjący pełnią życia, bulwersujący niejednokrotnie opinię publiczną swoim zachowaniem - opowiada się za konwcncjonalnością w sztuce, odrzuca abstrakcję, która, jego zdaniem, obca jest człowiekowi, gdyż go ogranicza. Młodego malarza natomiast cechuje konformizm, ciągła ucieczka przed ryzykiem i korzystaniem z radości życia. Wieża hebanowa jest symbolem artystycznego odosobnienia, odrzucenia tego, co ludzkie w imię dobrego smaku i wyrafinowania technik malarskich. Jest ona współczesną wersją wieży z kości słoniowej, w której romantycy upajali się swoją samotnością. Spotkanie to uzmysławia młodemu człowiekowi, że lęk przed życiem prowadzi do przeciętności w sztuce, że zamknięcie się na wszelkie przejawy człowieczeństwa musi skończyć się zubożeniem malarskiego wyrazu. Dokonując wyboru między bezpieczeństwem stałego związku a uleganiem prawdziwym emocjom i pragnieniom, młody malarz skazuje się na przeciętność, zarówno w życiu, jak i w swej twórczości. Kieruje się nakazami moralnymi, a nie własnymi uczuciami. Sztuka i życie pozostają bowiem w ścisłej zależności, co dzięki pobytowi w tajemniczej posiadłości uświadamia sobie bohater opowiadania.

Refine search results

3 Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Anglica

3 Łowczanin A.

1 University of Łódź D. o. E. L. a. C.

1 University of Łódź I. o. E. S.

1 1999

1 1998

1 1997

Intimations of Mortality in the Fiction of Daniel Defoe: A Description of the Marginal

Travellers from the Undiscovered Country Return - the Supernatural in J. S. Le Fanu’s In A Glass Darkly

“Rubbing Shoulders” with Death: Thanatos in the Picaresque Tradition of Tobias Smollett’s Roderick Random, Peregrine Pickle and Ferdinand Count Fathom