Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 7

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Czasopismo „Muzeum” w dyskusji o zadaniach wychowawczych szkoły na przełomie XIX i XX wieku

100%
Dolata E.
Lubelski Rocznik Pedagogiczny
|
2020
|
vol. 39
|
issue 1
EN
At the turn of the 19th and 20th centuries, in Europe, there was a heated discussion about the concept of teaching and upbringing. Pedagogy of this period was dominated by the ideas of naturalism and individualism, which in turn contributed to the changes in the education system. A wide range of people involved in educational issues discussed the shape of the school at that time. On Polish soil, pedagogical journals became an extremely important forum for the exchange of views on education, culture and education. This was the place where the views of the representatives of the “new education” and the traditional school clashed. The Galician magazine „Museum” joined the ongoing discussion about the school. It was a monthly magazine that was published in Lviv between 1885 and 1939 as an organ of the Society of Teachers of Higher Education and was addressed to people connected with secondary education. The article contains conclusions from the analysis of the content of articles concerning the educational tasks of the school, which appeared in the whole period of publishing the „Museum”. The discussion in the magazine focused on a few thematic areas. Most frequently, issues related to the organizational model of schools were raised, innovative concepts of education were discussed and the role of teachers in the process of teaching and education was discussed. The analysis carried out allows us to conclude that the authors of the texts published in the „Museum” magazine have joined in the discussion about the school with great involvement. It can also be said that the „Museum” acted as a representative of innovative concepts of upbringing. It inspired to undertake modernization of the teaching and upbringing process, with reference to foreign models. It played an enormous role in the popularization and adaptation of Western European pedagogical thought to the Polish conditions. It acquainted Polish teachers with its achievements and directions of development, contributing to a better understanding of the role of education in the development of societies.
PL
Na przełomie XIX i XX wieku w Europie rozgorzała burzliwa dyskusja dotycząca koncepcji nauczania i wychowania. Pedagogika tego okresu została zdominowana przez idee naturalizmu i indywidualizmu, co w konsekwencji przyczyniło się do przemian w systemie edukacji. Szerokie grono osób zaangażowanych w sprawy oświaty dyskutowało o kształcie ówczesnej szkoły. Na ziemiach polskich niezmiernie istotnym forum wymiany poglądów na temat edukacji, kultury i oświaty stały się czasopisma pedagogiczne. Ścierały się tu przede wszystkim poglądy przedstawicieli nowego wychowania i szkoły tradycyjnej. Do toczącej się dyskusji o szkole żywo włączyło się galicyjskie czasopismo „Muzeum”. Był to miesięcznik, który ukazywał się we Lwowie w latach 1885–1939 jako organ Towarzystwa Nauczycieli Szkół Wyższych i adresowany był do osób związanych ze szkolnictwem średnim. W artykule zawarto wnioski z analizy treści artykułów dotyczących zadań wychowawczych szkoły, ukazujących się w całym okresie wydawania „Muzeum”. Tocząca się na łamach czasopisma dyskusja koncentrowała się wokół kilku obszarów tematycznych. Najczęściej poruszano kwestie związane z modelem organizacyjnym szkół, omawiano nowatorskie koncepcje wychowania oraz dyskutowano o roli nauczyciela w procesie nauczania i wychowania. Przeprowadzona analiza pozwala stwierdzić, że autorzy tekstów publikowanych na łamach „Muzeum” włączyli się z dużym zaangażowaniem w dyskusję o szkole. Można uznać również, że „Muzeum” występowało jako reprezentant nowatorskich koncepcji wychowania. Inspirowało do podejmowania unowocześniania procesu nauczania i wychowania, z odwołaniem się do wzorów zagranicznych. Odegrało ogromną rolę w popularyzacji i adaptacji do polskich warunków zachodnioeuropejskiej myśli pedagogicznej. Zapoznawało polskich nauczycieli z jej dorobkiem i kierunkami rozwoju, przyczyniając się do lepszego zrozumienia roli wychowania w rozwoju społeczeństw.
2
Publication available in full text mode
Content available

„W zdrowym ciele zdrowy duch” – wychowanie zdrowotne w szkołach galicyjskich okresu autonomicznego

100%
Dolata E.
Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio J – Paedagogia-Psychologia
|
2018
|
vol. 31
|
issue 2
EN
The 19th century was named the century of a child. The knowledge of a child, his developmental phases, needs, and interests was expanded together with the increase in the knowledge of biology and human psychology. The child was understood as a value itself who has a right to have basic needs fulfilled as well as to get appropriate conditions of development and health care provided. In connection with it, various initiatives were undertaken in a lot of European states aiming at the creation of optimal conditions of physical and psychological development for children. Controlling children’s health condition and hygienic as well as health education became popular. New ideas also reached the territory of Galicia. The hygienic movement developed in its area, which doctors, hygienists, and teachers were involved in. They widely popularised health issues and different forms of health education of children and the youth among the Galician society. As a consequence, the children’s mortality and a morbidity rate decreased and the sanitary and hygienic conditions at schools improved.
PL
Wiek XIX zdobył miano wieku dziecka. Wraz ze wzrostem wiedzy biologicznej i psychologicznej o człowieku rozszerzyła się wiedza o dziecku, jego fazach rozwojowych, potrzebach i zainteresowaniach. Dziecko pojmowano jako wartość samą w sobie, przysługiwało mu prawo do zaspokajania podstawowych potrzeb oraz zapewnienia odpowiednich warunków rozwoju i ochrony zdrowia. W związku z tym w wielu krajach europejskich zaczęto podejmować różne inicjatywy mające na celu stworzenie dzieciom optymalnych warunków rozwoju fizycznego i psychicznego. Popularne stało się kontrolowanie stanu zdrowia dzieci oraz wychowanie higieniczno-zdrowotne. Nowe idee dotarły również do Galicji. Na jej terenie rozwinął się ruch higieniczny, w który byli zaangażowani lekarze, higieniści i pedagodzy. Prowadzili oni szeroko zakrojoną akcję popularyzatorską wśród społeczeństwa galicyjskiego na temat różnych form wychowania zdrowotnego dzieci i młodzieży. W ich efekcie zmniejszyła się śmiertelność dzieci i zachorowalność na różne choroby oraz poprawiły się warunki sanitarno-higieniczne w szkołach.
3
Publication available in full text mode
Content available

Popularyzacja idei nowego wychowania na łamach czasopisma „Wychowanie Przedszkolne”

100%
Dolata E.
Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne
|
2020
|
vol. 11
|
issue 2
202-219
EN
At the turn of the 19th and 20th centuries, the ideas of “new education” gained popularity all over Europe. Polish magazines joined the popularization of new concepts of pedagogical work, among them “Wychowanie Przedszkolne” (Preschool Education). The article presents the conclusions drawn from the analysis of the content of the magazine during the whole period (1925–1939) when it was published.
PL
Na przełomie XIX i XX w., ogromny rozgłos w całej Europie zdobyły idee „nowego wychowania”. W upowszechnianie nowych koncepcji pedagogicznych włączyły się polskie czasopisma, wśród nich „Wychowanie Przedszkolne”. W artykule przedstawiono wnioski z analizy treści artykułów, zamieszczanych na łamach pisma w całym okresie jego ukazywania się (1925–1939), dotyczących zagadnień „nowego wychowania” w odniesieniu do pracy z dziećmi w wieku przedszkolnym.
4
Publication available in full text mode
Content available

Galicyjscy popularyzatorzy zdrowia i higieny przełomu XIX i XX wieku

100%
Dolata E.
Lubelski Rocznik Pedagogiczny
|
2016
|
vol. 35
|
issue 4
EN
At the turn of the 19th and 20th century, Galicia became the centre of the Polish hygienic movement, the aim of which was to improve the hygienic situation of the country. On the one hand, owing to the autonomy, it had greater opportunities than other partitioned parts of Poland to exchange ideas and experience, and on the other hand, the difficult living conditions of the population and the very bad sanitary and hygienic situation of the cities and villages imposed a necessity to take drastic actions in this scope. The Polish hygienists, doctors and educators joined the actions for improvement of the hygienic conditions in Galicia. Thearticle presents the chosen figures and the popularizing actions for health and hygiene in two centres, i.e. Cracow and Lviv. Tadeusz Żuliński, the author of the first schoolbook on school hygiene, a pioneer of the hygienic thought in Galicia, acted in Lviv. Furthermore, the following persons were engaged in the hygienic action: Józef Żuliński, Edward Madeyski, Mieczysław Tytus Baranowski, Bolesław Adam Baranowski, Bronisław Kaczorowski, Edmund Cenar, Antoni Durski. Henryk Jordan, the professor of the Faculty of Medicine of the Jagiellonian University, became a famous person in Cracow. Apart from him, Eugeniusz Piasecki, Józef Dietl andZygmunt Wyrobek were involved in social work for promoting hygiene.
PL
Na przełomie XIX i XX wieku Galicja stała się centrum polskiego ruchu higienicznego, którego celem była poprawa sytuacji higienicznej w kraju. Z jednej strony dzięki autonomii miała większe niż inne zabory możliwości wymiany myśli i doświadczeń, z drugiej zaś trudne warunki życia ludności oraz bardzo zła sytuacja sanitarno-higieniczna miast i wsi dyktowały konieczność radykalnych przedsięwzięć w tym zakresie. W działania na rzecz poprawy warunków higienicznych w Galicji włączyli się polscy higieniści, lekarze i pedagodzy. W artykule zaprezentowano wybrane sylwetki oraz działania popularyzatorskie na rzecz zdrowia i higieny w dwóch ośrodkach: Krakowie i Lwowie. We Lwowie działał autor pierwszego podręcznika higieny szkolnej, pionier myśli higienicznej w Galicji Tadeusz Żuliński. W działalność higieniczną byli zaangażowani ponadto: Józef Żuliński, Edward Madeyski, Mieczysław Tytus Baranowski, Bolesław Adam Baranowski, Bronisław Kaczorowski, Edmund Cenar, Antoni Durski. W Krakowie znaną postacią stał się Henryk Jordan, profesor Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Jagiellońskiego. Oprócz niego w pracę społeczną na rzecz krzewienia higieny byli zaangażowani: Eugeniusz Piasecki, Józef Dietl, Zygmunt Wyrobek.
5
Publication available in full text mode
Content available

Pielęgnowanie tradycji i zwyczajów w rodzinach galicyjskich i ich znaczenie dla kształtowania tożsamości społecznej i narodowej

100%
Dolata E.
Wychowanie w Rodzinie
|
2018
|
vol. XVIII
|
issue (2/2018)
69-82
EN
Aim: Various moments of life of the Galician population, at the turn of the 19th and 20th centuries, were outlined in this article, documenting their tremendous devotion to traditions. The exceptional emphasis, which was given to traditions, rites and celebrations in Galician families, is a kind of phenomenon passed from generation to generation. The aim of the paper is to present the influence of preserving all traditions, mainly by the peasant population, on building the system of values in families, creating social bonds and shaping social and national identity in the period of the struggle for independence and the first years of living in the free state. Methods: Document analysis was applied in accordance with the principles of historical research. To prepare the article, peasant diary literature and memoirs from the turn of the 19th and the 20th centuries were mainly used. The texts elaborated in Galician memoirs, for instance, Stanisław Pigoń, Wincenty Witos, Roman Turek, Franciszek Magryś, Jan Stryczek, Ferdynand Kuraś were analysed. Results: As a result of the research, the specificity of the rural life of the Galician population and its functioning in the local community were observed. Also obtained was knowledge regarding the functioning of Galician families during the partition period, their customs, tradition, rituals, which were always cherished with great care. Conclusions: The analysis of the source materials leads to the conclusion that the Galician family and the social and civic community were built on the basis of the traditional values. The cultural and social identity with one's own family, farm, workshop, native village and language developed through fidelity to the tradition. Consequently, it made the Galician population aware of the connection with their own nation and their responsibility for its fate.
PL
Cel: W artykule podjęto próbę naszkicowania różnych przejawów życia ludności galicyjskiej, na przełomie XIX i XX wieku, dokumentujących jej ogromne przywiązanie do tradycji. Wyjątkowe znaczenie, jakie przypisywano zwyczajom, obrzędom i uroczystościom w rodzinach galicyjskich, stanowi pewnego rodzaju fenomen, przekazywany z pokolenia na pokolenie. Celem artykułu jest ukazanie oddziaływania pielęgnowania wszelkich zwyczajów, głównie przez ludność chłopską, na budowanie systemu wartości w rodzinach, tworzenie więzi społecznych oraz kształtowanie tożsamości społecznej i narodowej w okresie walki o niepodległość oraz w pierwszych latach życia w wolnym państwie. Metody: Zastosowano analizę dokumentów, zgodnie z zasadami prac badawczych o charakterze historycznym. Do przygotowania artykułu wykorzystano głównie chłopską literaturę pamiętnikarską i wspomnieniową z przełomu XIX i XX wieku. Analizie poddano teksty opracowane przez galicyjskich pamiętnikarzy, m.in. Stanisława Pigonia, Wincentego Witosa, Romana Turka, Franciszka Magrysia, Jana Stryczka, Ferdynanda Kurasia. Wyniki: W rezultacie badań, poznano specyfikę życia wiejskiej ludności galicyjskiej i jej funkcjonowanie w społeczności lokalnej. Poznano funkcjonowanie rodzin galicyjskich w okresie rozbiorowym oraz pielęgnowane z ogromną starannością, ich zwyczaje, tradycje i obrzędy. Wnioski: Analiza materiałów źródłowych pozwala wywnioskować, iż w omawianym okresie, w oparciu o tradycyjne wartości budowana była rodzina galicyjska oraz wspólnota społeczna i obywatelska. Poprzez wierność tradycji rozwijała się identyfikacja kulturowa i społeczna z własną rodziną, gospodarstwem, warsztatem pracy, rodzinną wsią, językiem. W konsekwencji prowadziło to do uświadomienia sobie związku z własnym narodem i poczucia odpowiedzialności za jego losy.
6
Publication available in full text mode
Content available

Troski i radości chłopskiej rodziny galicyjskiej na przełomie XIX i XX wieku w świetle źródeł pamiętnikarskich

100%
Dolata E.
Wychowanie w Rodzinie
|
2016
|
vol. XIV
|
issue (2/2016)
281-305
EN
The life of Galician families was described in many memoirs, diaries or autobiographies. These sources constituted the basis for at attempt to depict the everyday life of peasant families, which were predominant in Galicia social structure at the turn of the 19th and 20th centuries. The material subject of the analysis comprised peasant memoir publications and the objective was to find out what habits, duties, worries and joys were typical of the Galician people and, to evaluate them with respect to the opportunities and threats for the family at that time. Peasant literature appears to be a precious source of documents that show the changes occurring over the years in the Galician villages. The authors of the texts, who not only witness various events but also participate in them, go back to their earlies memories, which gives an idea of what constituted the characteristics of people’s life at that time. The texts which provided the material for analysis included, but were not limited to, the following authors: Walenty Kunysz, Ferdynand Kuraś, Franciszek Magryś, Jan Stryczek, Jan Słomka, Wincenty Witos, Roman Turek, Stanisław Pigoń and Władysław Fołta. The picture of Galician family life drawn from their memories is rather sad and gloomy. Each family had its own worries result ing mainly from poverty, the burden of household duties or poor health. But parallel to those worries, as the memoir authors point out, were also some joyful moments connected with celebrations, traditional ceremonies and customs. Thanks to such moments, Galician families could cope with everyday responsibilities and contribute to keeping traditions alive and maintaining their national identity.
PL
Życie rodzin galicyjskich zostało utrwalone na kartach wielu wspomnień, pamiętników i powieści autobiograficznych. Na ich podstawie podjęto próbę naszkicowania codzienności rodzin chłopskich, które dominowały w strukturze społecznej Galicji na przełomie XIX i XX wieku. Poddano analizie chłopskie publikacje pamiętnikarskie, w celu poznania zwyczajów, obowiązków, trosk i radości ludności oraz oceny ich w aspekcie szans i zagrożeń dla ówczesnej rodziny. Chłopska literatura okazuje się cennym dokumentem przemian, które następowały na przestrzeni lat w galicyjskich wsiach. Autorzy tekstów, będący nie tylko świadkami różnych wydarzeń, ale ich bezpośrednimi uczestnikami, w swoich pracach zamieszczają wspomnienia sięgające najmłodszych lat, dając tym samym wyobrażenie specyfiki życia ludności w ówczesnych czasach. W publikacji poddano analizie teksty opracowane m.in. przez Walentego Kunysza, Ferdynanda Kurasia, Franciszka Magrysia, Jana Stryczka, Wincentego Witosa, Romana Turka, Stanisława Pigonia, Władysława Fołtę. Naszkicowany, na podstawie ich wspomnień, obraz życia galicyjskich rodzin rysuje się dość ponuro i smutno. Każda rodzina doświadczała wielu trosk, wynikających najczęściej z niedostatku, nadmiaru obowiązków domowych, złego stanu zdrowia. Jednak obok nich, jak wspominają pamiętnikarze, pojawiały się chwile radosne, związane np. ze świętowaniem, tradycyjnymi obrzędami i obyczajami. Dzięki temu rodziny galicyjskie były w stanie podołać codziennym obowiązkom, a jednocześnie przyczyniły się do pielęgnowania tradycji i utrzymania narodowej tożsamości.
7
Publication available in full text mode
Content available

Badania nad myślą pedagogiczną w „szkole rzeszowsko-krakowskiej” w latach 2000–2016

51%
Szmyd K., Barnaś-Baran E., Dolata E.
Biuletyn Historii Wychowania
|
2016
|
issue 35
141-148
PL
.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.