Results found: 1

Search results

Sort By:

Limit search:

„Cnotliwy Litwin” z 1592 roku. Autorstwo i proweniencja tekstów źródłowych

100%

Antanavičius D., Szymanel H.

Miscellanea Historico-Archivistica

2014

issue 21

63-91

Opublikowana w 1592 r. książka anonimowego autora pt. Cnotliwy Litwin jest pierwszym w historiografii litewskiej zbiorem tematycznym dokumentów historycznych, ogłoszonych drukiem. Zamieszczono w nim in extenso 9 dokumentów dotąd nie publikowanych, dotyczących stosunków Wielkiego Księstwa Litewskiego i Inflant w latach 1557–1569. Wbrew twierdzeniom występującym w dotyczasowej literaturze, książkę opracował nie szlachcic żmudzki Chryzostom Wołodkowicz (ok. 1591–1642), lecz znany przedstawiciel piśmiennictwa litewskiego 2. połowy XVI w., pisarz wielki litewski Eliasz Pielgrzymowski. Wykorzystał on teksty ogłaszanych dokumentów nie z poszczególnych odpisów, lecz z rękopisu tzw. „Pamiętnika“, przypisywanego dotychczas biskupowi wileńskiemu kardynałowi Jerzemu Radziwiłłowi. Odpis tego dzieła jest przechowywany Bibliotece Czartoryskich w Krakowie (rkps 2180 IV) i który został ogłoszony drukiem w końcu XIX w. Ten utwór bez tytułu jest tak na prawdę anonimowy, przypisany pióru J. Radziwiłła przez jego wydawcę – Teodora Wierzbowskiego w końcu XIX w., który też nadał mu tytuł „Wspomnienia“. Ten anonimowy utwór należy nazwać nie pamiętnikiem, lecz kroniką. Jerzy Radziwiłł nie mógł go napisać, gdyż przedstawiane w kronice wydarzenia są sprzeczne z faktami z jego życiorysu. Wysunięta tu została hipoteza, iż tę anonimową kronikę napisał ojczym E. Pielgrzymowicza, znany mąż stanu i luminarz kultury Wacław Agryppa (ok. 1525–1597). Zaproponowana hipoteza wyjaśnieniem też, skąd E. Pielgrzymowski otrzymał to źródło.

Virtuous Lithuanian published in 1592 by an anonymous author is the first in the Lithuanian historiography thematic collection of historical records published in print. There are posted in it in extenso 9 unpublished before papers concerning the relations of the Grand Duchy of Lithuania and Livonia in the years 1557–1569. Contrary to the previous assertions the book was not developed by a Samogitian nobleman Chrysostom Wołodkowicz (c. 1591–1642 ), but by Elijah Pielgrzymowski, well-known representative of the Lithuanian literature of the late 16th c., and the great Lithuanian writer. He used the texts of published documents not from the individual copies, but from manuscript called Pamiętnik [Diary], with its authorship credited previously to the bishop of Vilnius Cardinal Jerzy Radziwiłł. A copy of this work is stored at the Czartoryski Library in Kraków (rkps 2180 IV) and was published in print in the late 19th c.; in fact this text is anonymous and without a title, and in the late 19th century was credited to J. Radziwiłł by its publisher – Teodor Wierzbowski, who also entitled the work as “Pamiętnik”. This anonymous work should not be called a diary, but a chronicle. Jerzy Radziwiłł could not be an author of it, as presented in the chronicle events are inconsistent with the facts of his biography. Hypothesis put forward in the article is that this anonymous chronicle was written by Wacław Agrippa (c. 1525–1597), stepfather of E. Pielgrzymowicz, well-known statesman and cultural luminary. This hypothesis explains also how E. Pielgrzymowicz received this source.

Refine search results

1 Miscellanea Historico-Archivistica

1 Antanavičius D.

1 Szymanel H.

1 2014

Search results

„Cnotliwy Litwin” z 1592 roku. Autorstwo i proweniencja tekstów źródłowych