Search results

1

Wypowiadanie umów o zakazie konkurencji w czasie pandemii COVID-19 - kilka uwag na temat konstytucyjności przepisów antykryzysowych

100%

Rytel-Warzocha A.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2021

|

issue 5 (63)

151-161

EN

In 2020, the act commonly referred to as the „shield 4.0” introduced to the Polish legal system a provision which stipulates that during the period of the epidemic threat or epidemic state announced due to COVID-19, a party to a non-competition agreement, in favor of which it has been established, may terminate the agreement within seven days. This right is unilateral, granted only to the employer, who may use it regardless of whether the introduced state of epidemic has actually caused the deterioration of his economic situation or not. The aim of the article is not to assess the rationality or accuracy of the introduced solutions, but only to assess their constitutionality from the point of view of a number of constitutional principles, such as the principle of individual trust in the state, the principle of legal security, the principle of equality of parties to private-law relations, the principle of protection of acquired rights and protection of interests in progress, as well as constitutionally protected rights and freedoms, including freedom of contract or property rights.

PL

W 2020 r. na mocy ustawy potocznie określanej jako „tarcza 4.0” do polskiego porządku prawnego wprowadzony został przepis, który stanowi, iż w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, ogłoszonego z powodu COVID-19, strona umowy o zakazie konkurencji, na której rzecz tez zakaz został ustanowiony, może ją wypowiedzieć w terminie siedmiu dni. Uprawnienie to ma charakter jednostronny, przyznane zostało jedynie pracodawcy, który może z niego skorzystać niezależnie od tego czy wprowadzony stan epidemii rzeczywiście spowodował pogorszenie jego sytuacji ekonomicznej. Celem artykułu nie jest ocena racjonalności czy trafności wprowadzanych rozwiązań a jedynie ocena ich konstytucyjności z punktu widzenia szeregu konstytucyjnych zasad, takich jak zasada zaufania jednostki do państwa, zasada bezpieczeństwa prawnego, zasada równości stron stosunków prywatnoprawnych, zasada ochrony praw nabytych i ochrony interesów w toku, jak również konstytucyjnie chronionych praw i wolności, w tym swobody kontraktowania, czy prawa własności.

2

Jak nie Trybunał Konstytucyjny to co? O rozproszonej kontroli konstytucyjności prawa w Polsce

100%

Rytel-Warzocha A.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2022

|

issue 3(67)

25-37

PL

Dyskusja na temat modelu kontroli konstytucyjności prawa w Polsce zyskała nowy wymiar po 2016 r. w związku z trwającym kryzysem konstytucyjnym. Przede wszystkim powróciło pytanie, czy niezależnie od kompetencji Trybunału Konstytucyjnego, na gruncie obowiązujących przepisów konstytucyjnych również sądy mogą dokonywać kontroli konstytucyjności przepisów ustawy w procesie ich stosowania. Pomimo, iż po 1997 r. utrwaliła się zasada, iż wyłączną kompetencję do kontroli konstytucyjności ustaw w Polsce ma Trybunał Konstytucyjny, obecnie widoczna się wyraźna zmiana w tym zakresie zarówno w doktrynie, jak i orzecznictwie. Większość przedstawicieli doktryny uzasadnia dopuszczalność rozproszonej kontroli konstytucyjności prawa niemożliwością wykonywania przez Trybunał Konstytucyjny swej podstawowej funkcji, traktując ją jako coś wyjątkowego, incydentalnego, determinowanego doktryną konieczności. Celem artykułu jest przybliżenie debaty na temat dopuszczalności rozproszonej kontroli konstytucyjności prawa na gruncie obowiązujących przepisów Konstytucji, jak również wskazanie kierunków rozwoju tej formy kontroli konstytucyjności prawa.

EN

The discussion on the model of constitutional review of law in Poland gained a new dimension after 2016 in connection with the ongoing constitutional crisis. First of all, there is a question of whether, irrespective of the competences of the Constitutional Tribunal, on the grounds of the binding constitutional provisions, also courts may review the constitutionality of statutory provisions in the process of their application. Although after 1997 the principle became established that the Constitutional Tribunal had exclusive competence to review the constitutionality of acts in Poland, a clear change in this respect is now visible both in doctrine and jurisprudence. The majority of doctrinal representatives justify the admissibility of dispersed judicial review by the inability of the Constitutional Tribunal to perform its basic function, treating it as something exceptional, incidental, determined by the doctrine of necessity. The aim of this paper is to present the debate on the admissibility of dispersed judicial review on the grounds of the Polish Constitution, as well as to indicate the possible directions of its development.

3

Czy we wzajemnych relacjach Polski z Unią Europejską jest przestrzeń na demokrację partycypacyjną?

100%

Rytel-Warzocha A.

Constitutional Review

|

2024

|

issue 2

117-129

EN

The subject of the article is the problem of the application of participatory democracy in the mutual relations between Poland as a Member State and the European Union. The author points out that the instruments of participatory democracy are not homogeneous in nature, and that, depending on the legal and institutional context adopted, they may take various forms, ranging from apparent to real participation of citizens in the decision-making process. Whether a given mechanism is merely a façade or actually allows for co-determination depends on a number of factors, including both the specific legal arrangements concerning, inter alia, the way in which citizens’ will is enforced vis-à-vis state bodies, as well as the cultural and political contexts of a given environment. Undoubtedly, the personality traits of the decision-makers responsible for their implementation also have a significant impact on the way in which these mechanisms are used. The aim of this article is to determine whether the participatory instruments currently in place at the EU level do in fact give EU citizens a real direct influence on the shaping of EU policy, as well as to determine whether participatory democracy mechanisms at the national level (using Poland as an example) can influence the shaping of national policy towards the EU, and if so, to what extent, if at all. The author concludes that the question posed in the title should be answered in the affirmative. However, it is necessary to critically assess the nature of individual participatory mechanisms in terms of their degree of effectiveness. Both the solutions for implementing Art. 11 of the EU Treaty and the national solutions in Poland are currently inadequate. First and foremost, innovative tools of deliberative democracy should be more widely used, as participation without deliberation and without real redistribution of power can easily become an empty and frustrating process, allowing those in power to maintain the appearance of involving citizens in important decision-making processes. Innovative deliberative tools such as citizens’ panels should become a permanent feature of political practice at both national and European level.

4

Are Courts Strong Enough for Direct Democracy? A Lesson from Poland

100%

Rytel-Warzocha A.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2024

|

issue 6(82)

265-276

PL

Artykuł analizuje wieloaspektową rolę sądownictwa w ochronie demokracji bezpośredniej, która jest kluczowa i obejmuje monitorowanie zgodności z konstytucją, zapewnienie spójności prawa, ochronę praw mniejszości, jak też zapobieganie nadużyciom władzy. Celem artykułu jest zbadanie zdolności polskich sądów do sprostania tym wyzwaniom, zwłaszcza w świetle kryzysu konstytucyjnego, który rozpoczął się w 2015 r. Doświadczenia Polski z referendami w 2015 i 2023 r. uwypuklają wady obecnego systemu, który często służy jako narzędzie dla władz, a nie środek bezpośredniego sprawowania władzy przez obywateli. Główną wadą w Polsce jest brak obowiązkowej kontroli konstytucyjności pytań referendalnych, co stwarza ryzyko instrumentalnego wykorzystania bezpośrednich procesów demokratycznych przez rządzących.

EN

The article analyses the multifaceted role of the judiciary in protecting direct democracy, which is crucial and includes monitoring constitutionality, ensuring consistency of the law, protecting minority rights and preventing abuse of power. The aim of the article is to examine the ability of Polish courts to meet these challenges, particularly in light of the constitutional crisis that began in 2015. Poland’s experience with the 2015 and 2023 referendums highlights the shortcomings of the current system, which often serves as a tool for the authorities rather than a means for citizens to exercise power directly. A major shortcoming in Poland is the lack of mandatory checks on the constitutionality of referendum questions, which creates a risk of instrumental use of direct democratic processes by those in power.

5

Title of doctor honoris causa of University of Gdansk for Professor Leszek Garlicki

63%

Gajda A., Rytel-Warzocha A.

Constitutional Review

|

2017

|

issue 2

Refine search results

3 Przegląd Prawa Konstytucyjnego

2 Constitutional Review

5 Rytel-Warzocha A.

1 Gajda A.

2 2024

1 2022

1 2021

1 2017

Wypowiadanie umów o zakazie konkurencji w czasie pandemii COVID-19 - kilka uwag na temat konstytucyjności przepisów antykryzysowych

Jak nie Trybunał Konstytucyjny to co? O rozproszonej kontroli konstytucyjności prawa w Polsce

Czy we wzajemnych relacjach Polski z Unią Europejską jest przestrzeń na demokrację partycypacyjną?

Are Courts Strong Enough for Direct Democracy? A Lesson from Poland

Title of doctor honoris causa of University of Gdansk for Professor Leszek Garlicki