Results found: 1

Search results

Sort By:

Limit search:

„Chłop je mięso, kiedy kura chora albo on chory”, czyli o ludowej wegekuchni w świetle krajeńskiej leksyki

100%

Kołatka K.

Rozprawy Komisji Językowej ŁTN

2023

vol. 71

63-84

Culinary terms belong to one of the broadest and most heterogeneous thematic fields in the Polish folk language (and not only). It is not surprising considering the immeasurable abundance of the food culture of rural Poland. Due to its indisputable taste and nutritional values, meat was an extremely highly valued product in the Polish folk diet. However, given consumption minimalism and food restrictions, folk cuisine was based in particular on cereals, vegetables, fruit and dairy products. Meat products and meat dishes – as a rarity – were present on the peasant table only on special occasions. The situation was similar in Krajna. The aim of this paper is a three-dimensional – genetic, geographical and semantic – analysis of the Krajna culinary terms related to vegetarian cuisine, which is further divided into five fields: 1) cereal products and dishes, 2) vegetables, vegetable products and vegetable dishes, 3) fruit and fruit products, 4) mushrooms, 5) dairy products and dairy foods. The subject of the studies undertaken are mainly culinary terms collected from lexicographic research (Słownictwo krajniackie. Słownik gwary wsi Podróżna w Złotowskiem by Władysław Brzeziński [1982–2009] and Mały słownik gwary krajeńskiej by Jowita Kęcińska-Kaczmarek [2017]) as well as dialect atlases (Atlas językowy kaszubszczyzny i dialektów sąsiednich [1964–1978] and Atlas języka i kultury ludowej Wielkopolski [1979–2005]) which evidence the linguistic heritage of Krajna. This material is supplemented with data from regional cookbooks as well as amateur dialect dictionaries.

Kulinaria jawią się jako jedno z najobszerniejszych i najbardziej heterogenicznych pól tematycznych na gruncie (nie tylko) polszczyzny ludowej. Biorąc pod uwagę niezmierzone bogactwo kultury żywieniowej polskiej wsi, ów fakt nie powinien budzić większego zdziwienia. Najwyżej cenionym – dzięki swoim walorom odżywczym i smakowym – komponentem tradycyjnej wiejskiej diety było bezsprzecznie mięso. Jednakże ze względu na minimalizm konsumpcyjny i rygoryzm żywieniowy kuchnia ludowa opierała się w szczególności na zbożach, warzywach, owocach i nabiale. Przetwory i potrawy mięsne – jako niebywały rarytas – gościły na chłopskim stole od święta. Nie inaczej było na Krajnie. Celem artykułu jest trójpłaszczyznowa – genetyczna, geograficzna oraz semantyczna – analiza krajeńskiego słownictwa kulinarnego związanego z kuchnią jarską (wegetariańską), wpisującego się w pięć subpól: 1) produkty i potrawy zbożowe, 2) warzywa oraz przetwory i potrawy warzywne, 3) owoce i przetwory owocowe, 4) grzyby, 5) nabiał i potrawy nabiałowe. Przedmiot podjętych dociekań stanowią w głównej mierze kulinaryzmy wyekscerpowane z opracowań leksykograficznych (Słownictwa krajniackiego. Słownika gwary wsi Podróżna w Złotowskiem Władysława Brzezińskiego [1982–2009] i Małego słownika gwary krajeńskiej Jowity Kęcińskiej-Kaczmarek [2017]) oraz atlasów gwarowych (Atlasu językowego kaszubszczyzny i dialektów sąsiednich [1964–1978] i Atlasu języka i kultury ludowej Wielkopolski [1979–2005]) dokumentujących językowe dziedzictwo Krajny. Materiał ten uzupełniają dane pochodzące z regionalnych książek kucharskich, a także amatorskich słowniczków gwarowych.

Refine search results

1 Rozprawy Komisji Językowej ŁTN

1 Kołatka K.

1 2023

Search results

„Chłop je mięso, kiedy kura chora albo on chory”, czyli o ludowej wegekuchni w świetle krajeńskiej leksyki