Search results

1

The draft Constitution of the Polish State of 1917, on the idea of resurrecting the Polish state in 1918 as a mixed (constitutional) monarchy and the main provisions of the monarchical constitution for Poland

100%

Wiszowaty M. M.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2018

|

issue 6 (46)

25-39

EN

The aim of this paper is to analyze the provisions of the “draft Constitution of the Polish State” of July 1917 – an original achevement of the Polish doctrine of state law. In the opinion of the majority of contemporary representatives of Polish constitutional law, the activities of the Provisional Council of State of the Kingdom of Poland, as well as the Regency Council – bodies composed of Poles, but appointed by the German occupation authorities in 1916–1917, were meaningless, and the bodies themselves were imposed from outside and pursuing foreign interests. As a consequence, the value of the systemic achievements of these bodies and its meaning is denied. However, the analyzed document developed under the auspices of the Provisional Council of State of the Kingdom of Poland was chronologically the first full draft constitution for Poland after the state regained its independence. It is an interesting and original testimony to the high substantive level of Polish science of constitutional law developing in the absence of Polish statehood. It is also a proof that a mixed (constitutional) monarchy was considered to be the optimal political system for rebuilding statehood after more than 120 years of non-existence. The fact of fully Polish authorship of the project (mainly in the persons of prominent professors of law) may be a counter-argument against the thesis that the idea of a monarchical system for the Polish state reactivated in 1918 was completely foreign and imposed from the outside. Although the Polish political elites in 1918 ultimately gave up the idea of introduction of a constitutional monarchy in Poland, some of the solutions contained in the 1917 draft constitution became an inspiration for later systemic projects, both submitted during the work on the first full constitution of an independent Polish state enacted in 1921 as well as during the subsequent discussions on its revision.

PL

Celem niniejszego opracowania jest omówienie założeń Projektu Konstytucji Państwa Polskiego z lipca 1917 r. – prawie nieobecnego w literaturze naukowej z zakresu prawa konstytucyjnego dokumentu stanowiącego oryginalny element dorobku polskiej doktryny prawa państwowego. W opinii większości przedstawicieli polskiej nauki prawa konstytucyjnego działalność Tymczasowej Rady Stanu Królestwa Polskiego i Rady Regencyjnej – ciał złożonych z Polaków, ale powołanych przez okupacyjne władze niemieckie w latach 1916–1917 była pozbawiona znaczenia, a same organy narzucone z zewnątrz i realizujące obce interesy. W konsekwencji odmawia się znaczenia i neguje wartość dorobku ustrojowego tych ciał. Tymczasem, projekt z 1917 r. firmowany przez Tymczasową Radę Stanu Królestwa Polskiego był chronologicznie pierwszym, pełnym projektem konstytucji dla Polski po odzyskaniu przez nią niepodległości. Jest on ciekawym i oryginalnym świadectwem wysokiego poziomu polskiej nauki prawa konstytucyjnego rozwijającej się w warunkach braku własnej państwowości. Jest także dowodem na uznanie ustroju monarchii mieszanej (konstytucyjnej) za optymalny dla odbudowy państwowości po ponad 120 latach podziału terytorium i narodu na trzy części i ich pozostawania pod obcymi wpływami. Całkowicie polskie autorstwo projektu może stanowić kontrargument wobec tezy o całkowicie obcej i narzuconej z zewnątrz idei ustroju monarchicznego dla reaktywowanego w 1918 r. państwa polskiego. Chociaż ostatecznie polskie elity zrezygnowały z wprowadzenia w Polsce ustroju monarchii konstytucyjnej, część rozwiązań zawartych w projekcie konstytucji z 1917 r. stała się inspiracją dla późniejszych projektów ustrojowych, zarówno zgłaszanych w czasie prac nad pierwszą po zaborach, pełną konstytucją niepodległego państwa polskiego uchwaloną w 1921 r. jak również w czasie dyskusji nad jej rewizją.

2

Acceptance of Foreign Orders by the President of the Republic of Poland with Regard to Polish Legal Regulations and Practice of Bestowal and Acceptance of Decorations

100%

Wiszowaty M. M.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2017

|

issue 6 (40)

283-298

EN

The first orders had been established and awarded by monarchs long before the republican concept of presidency was developed. The many powers which presidents took over from monarchs include, inter alia, the awarding (and revoking) of state honours. The issue, usually regarded as marginal, does not appeal to constitutional law scholars. Poland’s legal regulations concerning orders are hardly precise (this being particularly true as far as the constitutional law is discussed) and the fact gives rise to many practical problems concerning application of the country’s constitution and statutes from the field, quite frequently going beyond the matters of orders in the strict meaning of the phrase. One of the questions of the kind, not having become an object of interest to legal scholars so far, is the acceptance by the President of the Republic of Poland of foreign orders and distinctions received either within his capacity as the supreme representative of the State in international relations or as a private individual. The picture resulting from an analysis of practice and theory of order-related issues is hardly a coherent one. The following paper – besides due presentation – aims at sharpening the somewhat blurry image.

PL

Prezydenckie prawo do nadawania orderów i odznaczeń określane jest powszechnie jako jedno z „tradycyjnych uprawnień głowy państwa”. Pierwsze ordery ustanowili i nadawali monarchowie, w czasach przed nastaniem instytucji prezydenta. Wśród wielu uprawnień, które prezydenci przejęli od monarchów znalazło się m.in. właśnie nadawanie (i pozbawianie) orderów i odznaczeń państwowych. Zagadnienie to, traktowane na ogół jako marginalne, ze względu na jego głównie symboliczny charakter, nie wzbudza dużego zainteresowania doktryny prawa konstytucyjnego. Regulacja prawna dotycząca zagadnień orderowych, szczególnie w jej konstytucyjnej części nie jest precyzyjna, co rodzi wiele interesujących kwestii praktycznych dotyczących stosowania konstytucji i ustaw, nierzadko wykraczających poza ścisłą tematykę orderową. Jedną z takich kwestii, która do tej pory nie znalazła się w obszarze zainteresowań doktryny i zasługuje na omówienie jest przyjmowanie przez Prezydenta RP obcych orderów i odznaczeń oraz ich status jako odznaczeń uzyskiwanych w ramach pełnionej funkcji najwyższego przedstawiciela państwa w stosunkach międzynarodowych, czy przez osobę prywatną. Z analizy praktyki i teorii zagadnień orderowych wyłania się niespójny obraz. Niniejsze opracowanie ma na celu odtworzenie i rozjaśnienie tego obrazu i uzupełnienie dorobku doktryny o kilka tez i spostrzeżeń dotyczących interpretacji przepisów konstytucji i ustaw odnoszących się do tytułowej materii.

3

Współksiążęta czy konprincepsi? Kilka uwag o statusie prezydenta Francji i biskupa Urgell jako głowy państwa andorańskiego w kontekście formy ustrojowej Andory

100%

Wiszowaty M. M.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2014

|

issue 2 (18)

327-345

PL

Problematyka ustrojowa Andory nie stanowi wiodącego przedmiotu badawczego ani zagranicznej, ani tym bardziej polskiej doktryny konstytucyjnej. Opracowania na ten temat w polskiej literaturze naukowej, powstałe pod rządami obecnie obowiązującej konstytucji państwa andorskiego z 1993 r., tworzą skromną liczebnie listę kilku artykułów lub fragmentów rozleglejszych opracowań na ogólniejsze tematy. W rezultacie zdecydowana większość wymienionych opracowań dotyczących małych państw posiada głównie sprawozdawczy charakter. Pozwala to na pominięcie kwestii podstawowych i ogólnych dotyczących ustroju Andory i poruszenie wybranych zagadnień szczegółowych, które w dotychczasowych opracowaniach wspominano jedynie na marginesie czy w przypisach. Wśród nich: kwestia statusu ustrojowego specyficznej głowy państwa i w związku z tym właściwe określenie formy państwa andorańskiego. Andorscy copríncipes funkcjonują w języku polskim jako „współksiążęta”. W konsekwencji automatycznie Andorę określa się jako „księstwo”, a więc uchodzi ono powszechnie za państwo o ustroju monarchicznym, a wręcz monarchię konstytucyjną.Tę praktykę należy uznać co najmniej za dyskusyjną. Autor formułuje dwie hipotezy i poddaje je weryfikacji: po pierwsze – Andora jest pryncypatem, a nie księstwem, a więc mieszaną formą ustrojową łączącą elementy monarchiczne i republikańskie, w których przeważają te drugie, obok reliktowych śladów tych pierwszych. Głowa państwa w pryncypacie powinna być określana mianem „princepsa”, a w przypadku Andory dokładniej: koprincepsów, aby uniknąć mylącego porównania z księciem, jako monarchiczną, dziedziczną głową państwa. Po drugie – pomimo przyjęcia nowoczesnej konstytucji w ustroju Andory pozostały relikty feudalne wynikające z jej dawnego statusu kondominium. Widać to szczególnie w kształcie ustrojowym instytucji głowy państwa oraz pozostawieniu częściowej możliwości wpływania państw macierzystych koprincepsów na ich decyzje.

EN

The constitutional system of Andorra is not a popular subject of study of science either in Poland or abroad. In Poland, after 1993 (the year the adoption of the current constitution) were published only a few articles or fragments of larger studies on this topic. As a result, the vast majority of these studies have mainly reporting character. Many interesting issues have been mentioned only in footnotes. Among them: the question of the status of specific, Andorran head of state and (resulting) the correct indication of the form of Andorran state. Co-principes are translated into Polish as „co-princes”. It consequently, automatically determined Andorra as a „principality”, ie the state of monarchical system, and even a constitutional monarchy . This should be considered , at least as controversial. The author formulates two hypotheses and subjected them to verify. Firstly – Andorra is a principate (not a principality) – a mixed form of political system combines elements of monarchy and republic, outweigh the latter, in addition to the relics of the former. Head of State in principate should be referred to as „princeps”, and in the case of Andorra, specifically: co-princeps. In this way we will avoid misleading comparisons with „a prince”, as monarchical, hereditary head of state. Secondly – despite the adoption of a modern constitution, there are remaining relics of feudal times in the political system of Andorra, resulting from the former status of „condominium”. This is particularly evident in the form of the Andorran heads of state institution. It also gives a partial capacity to influence decisions of the co-principes by their home country’s authorities.

Refine search results

3 Przegląd Prawa Konstytucyjnego

3 Wiszowaty M. M.

1 2018

1 2017

1 2014

The draft Constitution of the Polish State of 1917, on the idea of resurrecting the Polish state in 1918 as a mixed (constitutional) monarchy and the main provisions of the monarchical constitution for Poland

Acceptance of Foreign Orders by the President of the Republic of Poland with Regard to Polish Legal Regulations and Practice of Bestowal and Acceptance of Decorations

Współksiążęta czy konprincepsi? Kilka uwag o statusie prezydenta Francji i biskupa Urgell jako głowy państwa andorańskiego w kontekście formy ustrojowej Andory