Search results

1

Kolektywizacja rolnictwa w powiecie mławskim w latach 1949–1956

100%

Arent L. A.

Studia Mazowieckie

|

2024

|

vol. 19

|

issue 2

11-35

EN

The author presents activities in the collectivization of agriculture, undertaken in the Mława district [powiat] in 1949–1956. He focuses on the issue of creating agricultural production cooperatives. He presents it in a broader ideological and political context, attempting to assess its course and effects. He indicates that collectivization in the Mława district took place with varying intensity, but without the use of physical coercion, using economic incentives, and often using extralegal methods of action. The creation ofcooperatives was inept, without the proper involvement of the party and administrative apparatus. Most of the established cooperatives did not achieve the intended goals. It was impossible to achieve an increase in the level of management – on the contrary, the cooperatives generated losses and created financial problems, despite significant support from the state. The collectives created under administrative coercion fell apart in the second half of 1956, after the change in the state’s policy towards the countryside.

PL

Autor przedstawia działania z zakresu kolektywizacji rolnictwa podejmowane na obszarze powiatu mławskiego w latach 1949–1956. Koncentruje się na problematyce tworzenia rolniczych spółdzielni produkcyjnych. Przedstawia ją na szerszym ideowo-politycznym tle, podejmując próbę oceny jej przebiegu oraz skutków. Wskazuje, że kolektywizacja w powiecie mławskim przebiegła z różnym natężeniem, ale bez stosowania przymusu fizycznego, z wykorzystaniem zachęt ekonomicznych, często stosując pozaprawne metody działania. Tworzenie spółdzielni przebiegało nieudolnie, bez właściwego zaangażowania aparatu partyjnego i administracyjnego. Większość powstałych spółdzielni nie osiągnęła zamierzonych celów. Nie udało się osiągnąć podniesienia poziomu gospodarowania, a wręcz przeciwnie – spółdzielnie generowały straty i stwarzały problemy finansowe, pomimo znacznego wsparcia ze strony państwa. Stworzone pod przymusem administracyjnym kolektywy rozpadły się w drugiej połowie 1956 r., po zmianie polityki państwa wobec wsi.

2

Mławski Obwód Armii Krajowej (wybrane zagadnienia)

100%

Arent L. A.

Studia Mazowieckie

|

2024

|

vol. 19

|

issue 1

11-41

EN

The Mława District of the Union of Armed Struggle and then of the Home Army was one of many basic elements of a large military organization, which was the underground Polish army in the occupied country. The Home Army was the basis of the Polish Underground State, and its main goal was to prepare the basic units to carry out a general uprising in the final phase of the German occupation. The Mława District operated on the orders of the superior authorities of the underground army, acting on the orders of the constitutional Polish authorities in exile. As in other regions of the German occupation, in the Mława District, the attempt to incorporate other militant unions operating on the initiative of individual independence movements failed: the Peasant Battalions from the “Roch” People’s Party or the National Armed Forces from the National Camp. Despite failing to achieve the basic goal under the “Storm” campaign, the Mława District fulfilled its task by functioning on its own. It was an organization that, in the minds of the local community, ensured relative safety with its presence, kept people who were hesitant from cooperating with the occupier, and eliminated dangerous collaborators of the occupation authorities, pursuant to the verdicts of the underground courts.

PL

Mławski Obwód Związku Walki Zbrojnej, a następnie Armii Krajowej był jednym z wielu podstawowych elementów wielkiej organizacji wojskowej, jaką było konspiracyjne wojsko polskie w okupowanym kraju. Armia Krajowa stanowiła podstawę Podziemnego Państwa Polskiego, a jej głównym celem było przygotowanie podstawowych ogniw do przeprowadzenia powstania powszechnego, w końcowej fazie niemieckiej okupacji. Równolegle prowadzone były także systematyczne działania wywiadowcze, służące do osiągnięcia zakładanych celów i dywersja przeciwko okupantom. Obwód mławski prowadził działalność z polecenia władz zwierzchnich wojska konspiracyjnego, działającego z rozkazu konstytucyjnych władz polskich na emigracji. Podobnie jak w innych regionach niemieckiej okupacji, w obwodzie mławskim nie udała się próba wcielenia innych związków bojowych, działających z inicjatywy poszczególnych ruchów niepodległościowych: Batalionów Chłopskich ze Stronnictwa Ludowego „Roch” czy Narodowych Sił Zbrojnych z Obozu Narodowego. Obwód mławski pomimo niezrealizowania podstawowego celu w ramach akcji „Burza” spełnił swoje zadanie przez samo funkcjonowanie. Była to organizacja, która w świadomości lokalnej społeczności swoją obecnością zapewniała względne bezpieczeństwo, podtrzymywała chwiejnych ludzi od współpracy z okupantem, a niebezpiecznych współpracowników władz okupacyjnych likwidowała na mocy wyroków sądów podziemnych.

3

Stowarzyszenia w Mławie w II połowie i w XX w. i ich rola w kształtowaniu lokalnej społeczności

100%

Arent L. A.

Studia Mazowieckie

|

2023

|

vol. 18

|

issue 2

11-24

EN

The establishment and activity of regional associations and societies in Mława in the second half of the 19th and in 20th centuries was an exceptionally valuable social and cultural initiative. Given the real threat of increasing Russification and the possibility of denationalization of at least part of the local community, actions to oppose these intentions were necessary. The activities of regional societies and associations in independent Poland in the interwar period were of a different nature. In real socialism Poland, the Society of Lovers of the Mława Land and, from 1983–the Society of Friends of the Mława Land–focused on preserving the memory of the past of the “small homeland,” commemorating sites of national memory, distinguished figures of the region, and perpetuating regional values on the pages of book publications. Similar activities were being carried out in sovereign Poland with the participation of local government authorities and other social and cultural associations. This study was presented in the form of a paper at a conference devoted to the role of institutions and academic and cultural societies and associations in researching and documenting the heritage of small homelands on the example of northern Mazovia, organized in November 2023 by the National Academy of Applied Sciences named after Ignacy Mościcki in Ciechanów.

PL

Powstanie i działalność stowarzyszeń regionalnych w Mławie w II połowie XIX i XX w. było wyjątkowo cenną inicjatywą społeczną i kulturalną. Wobec realnej groźby narastającej rusyfikacji i możliwości wynarodowienia przynajmniej części lokalnej społeczności nieodzowne były więc działania przeciwstawiające się tym zamierzeniom. Inny charakter miała działalność stowarzyszeń regionalnych w niepodległej Polsce w okresie międzywojennym. W Polsce realnego socjalizmu Towarzystwo Miłośników Ziemi Mławskiej, a od 1983 r. Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Mławskiej skupiało się na zachowaniu pamięci o przeszłości „małej ojczyzny”, upamiętnianiu miejsc pamięci narodowej, zasłużonych postaci dla regionu, utrwalaniu regionalnych wartości na kartach publikacji książkowych. Podobne działania prowadzone są w suwerennej Polsce przy współudziale władz samorządowych i innych organizacji społecznych i kulturalnych. Niniejsze opracowanie zostało zaprezentowane w formie komunikatu na konferencji poświęconej roli instytucji oraz stowarzyszeń naukowych i kulturalnych w badaniu i dokumentowaniu dziedzictwa małych ojczyzn na przykładzie północnego Mazowsza, zorganizowanej w listopadzie 2023 r. przez Państwową Akademię Nauk Stosowanych im. Ignacego Mościckiego w Ciechanowie.

Refine search results

3 Studia Mazowieckie

3 Arent L. A.

2 2024

1 2023

Kolektywizacja rolnictwa w powiecie mławskim w latach 1949–1956

Mławski Obwód Armii Krajowej (wybrane zagadnienia)

Stowarzyszenia w Mławie w II połowie i w XX w. i ich rola w kształtowaniu lokalnej społeczności