Search results

1

„Igrałem we śnie wokół zasadzek przeznaczenia” – o toposie theatrum mundi w dramatach Edwarda Leszczyńskiego

100%

Moskal A.

Acta Humana

|

2017

|

vol. 8

EN

Edward Leszczyński`s Atlantis and Jolanta stage works are characteristic of Maurice Maeterlinck’s symbolic dramas of topos theatrum mundi. The motif that the world is a theatre in the dramaturgy of the Belgian writer was closely connected with a theory that the existence of human beings is governed by mysterious Fate. Leszczyński contrasted the force of Fate with the power of Gods divided into opposing forces, expressing ambivalent values. While divine interferences are presented in a relatively direct way, Fate is referred to very subtly. Its role is updated by the suggestions of the heroes' intuitions.

PL

Atlantyda i Jolanta Edwarda Leszczyńskiego to utwory sceniczne, realizujące charakterystyczny dla dramatów symbolicznych Maurice’a Maeterlincka topos theatrum mundi. Motyw świata jako teatru w dramaturgii belgijskiego pisarza ściśle łączył się z teorią, że istnienie człowieka kształtuje tajemnicze Przeznaczenie. Leszczyński mocy tej przeciwstawił potęgę bogów, dzielących się na przeciwstawne sobie siły, wyrażające ambiwalentne wartości. Podczas gdy boskie ingerencje są w dramatach Leszczyńskiego przedstawione w sposób dość bezpośredni, o Przeznaczeniu mówi się w nich subtelnie. Jego rola aktualizuje się w formie podszeptów intuicji bohaterów.

2

„O, chwilo straszliwa! Bezbronnego Krakusa miecz bratni przeszywa!”. O Krakusie Jana Chodźki

100%

Moskal A.

Heteroglossia - studia kulturoznawczo-filologiczne

|

2019

|

issue 9

33-47

EN

Currently interest in Slavic and sometimes pagan culture is undergoing a Renaissance phase. It seems reasonable to remind that also in enlightenment writers willingly reached for these threads, reinterpreting them. Among them, it is worth paying attention to the tragedy Krakus of Jan Chodźko, preserved in fragments, which was created in 1804, during a period of intensified dramatic activity, initiated by a competition announced in 1803 by the Society of Friends of Sciences for a tragedy based on historical events. The article attempts to present the artistic vision of the enlightenment artist on the basis of art fragments published in „Journal Vilnius” and „Rubon”.

3

Konterfekt współczesnej szamanki. Literacki przykład Idy Brzezińskiej, bohaterki trylogii Martyny Raduchowskiej

100%

Moskal A.

Świat i Słowo

|

2021

|

vol. 37

|

issue 2

117-134

EN

The shaman figure is most often associated with primitive communities, inhabiting, among others Siberia. The shaman plays one of the most important roles in them - he is an intermediary between the world of people and the world of spirits. Responds to, among others for the safe passage of souls to the other side and protects her from evil spirits. However, is there room for representatives of this institution in contemporary Polish popular literature? How would they find themselves in the 21st century? The article aims to show the interpretation of the shaman on the example of Ida Brzezińska, the heroine of the books of Martyna Raduchowska. I intend to introduce the role and functions of the „shaman from the dead”, juxtaposing the way Ida works (including reading sleepy margins from a rather unusual dream catcher, carrying out souls and the consequences that await in the event of failure or making contact with the dead) with the methods described by scholars shamans. The purpose of the work is to show how much Raduchowska tried to adapt shamanism in her work by modernizing it, and how many elements she added from herself to make the story more attractive.

PL

Postać szamana kojarzona jest najczęściej ze społecznościami pierwotnymi, zamieszkującymi m.in. Syberię. Szaman pełni w nich jedną z najważniejszych ról – jest pośrednikiem pomiędzy światem ludzi, a światem duchów. Odpowiada m.in. za bezpieczne przejście dusz na drugą stronę oraz chroni ją przed złymi duchami. Czy jednak we współczesnej, polskiej literaturze popularnej jest miejsce na przedstawicieli tej instytucji? Jak odnaleźliby się oni w XXI wieku? Artykuł ma na celu pokazanie interpretacji postaci szamanki na przykładzie Idy Brzezińskiej, bohaterki książek Martyny Raduchowskiej. Zamierzam przybliżyć rolę oraz funkcje „szamanki od umarlaków”, zestawiając sposób działania Idy (m.in. odczytywanie sennych mar z dość nietypowego łapacza snów, przeprowadzanie dusz oraz konsekwencje, jakie czekają w razie niepowodzenia czy nawiązywanie kontaktu z umarłymi) z opisanymi przez uczonych metodami postępowania szamanów. Celem pracy jest pokazanie, na ile Raduchowska starała się zaadaptować w swojej twórczości szamanizm, dokonując jego uwspółcześnienia, a ile elementów dodała od siebie, w celu uatrakcyjnienia fabuły.

4

„Szkoda śmiałka, który zwiedzać chce jej kraje”. Liryczny obraz poezji w utworze Bogusława Adamowicza

100%

Moskal A.

Świat i Słowo

|

2023

|

vol. 41

|

issue 2

449-460

EN

The article concerns the poem by Bogusław Adamowicz Ta poezja, to rusałka from the volume Gra wyobraźni of the year 1897. The text refers to the lyrical image of poetry contained in the poem, presented as a nymph. Adamowicz, a Polish modernist author, creates a parallel between the features of poetry as a creative act and the attributes given to this Slavonic demon. This poem is definitely distinguishable, both against the background of the other poems by Adamowicz, and in the manner of using Slavonic beliefs in Polish modernist literature.

Refine search results

2 Świat i Słowo

1 Acta Humana

1 Heteroglossia - studia kulturoznawczo-filologiczne

4 Moskal A.

1 2023

1 2021

1 2019

1 2017

„Igrałem we śnie wokół zasadzek przeznaczenia” – o toposie theatrum mundi w dramatach Edwarda Leszczyńskiego

„O, chwilo straszliwa! Bezbronnego Krakusa miecz bratni przeszywa!”. O Krakusie Jana Chodźki

Konterfekt współczesnej szamanki. Literacki przykład Idy Brzezińskiej, bohaterki trylogii Martyny Raduchowskiej

„Szkoda śmiałka, który zwiedzać chce jej kraje”. Liryczny obraz poezji w utworze Bogusława Adamowicza