Results found: 2

Search results

Sort By:

Limit search:

Tempus passionis według Stanisława Kulona

100%

Rogozinska R.

Sacrum et Decorum. Materiały i studia z historii sztuki sakralnej

2015

vol. 8

50-72

Tekst jest omówieniem kilkunastu rzeźb oraz rysunków Stanisława Kulona o tematyce martyrologicznej. W pierwszej kolejności poddano analizie rysunki obrazujące rzeź Polaków na Wołyniu (2010), cykl autobiograficznych płaskorzeźb Świadectwo 1939–1946, ilustrujących katorgę zesłańców polskich na Uralu (2013), oraz 28 płaskorzeźb Droga krzyżowa (1991), w których losy Polaków w łagrach sowieckich zostały w splecione z męką i śmiercią krzyżową Jezusa Chrystusa. Poczucie moralnego posłannictwa, wykluczające wieloznaczność i wzbraniające się przed zakusami wyobraźni, doprowadziło Kulona do bezprecedensowego przedstawienia faktów, ujawnienia, że tak-oto-było. W miejsce skrótu, symbolu, obrazowania aluzyjnego, częstego we wcześniejszych okresach twórczości rzeźbiarza, pojawia się narracja quasi-dokumentalna, mająca na celu ujawnienie realnego wymiaru zbrodni. Twórca nie szczędzi więc drastycznych szczegółów, ukazując tortury, jakim poddawano ofiary i ich katorżniczą pracę „na nieludzkiej ziemi”. Treści martyrologiczne obecne są również w wielu innych dziełach Kulona, zarówno religijnych, jak i świeckich. Znaleźć w nich liczne można odniesienia do sytuacji Polaków pod okupacją sowiecką i w czasie stanu wojennego 1981–1983. Tragiczna wizja ludzkiego losu nie jest w nich jednak pozbawiona „wyższego adresu”. Przeciwnie, często dochodzi do głosu nadprzyrodzony status istnienia człowieka i ujawnia się perspektywa eschatologiczna, silnie wyeksponowana w rzeźbach o tematyce pasyjnej. Niezależnie jednak od podejmowanych tematów i sposobów ich artykulacji plastycznej, cały dorobek Kulona to w istocie dzieło człowieka uwikłanego w traumatyczną przeszłość, naznaczonego stygmatem doświadczonego ludobójstwa i zniewolenia przez reżim komunistyczny.

The text discusses several sculptures and drawings by Stanisław Kulon on the theme of the martyrology of the Polish nation. The first to be analysed are the drawings depicting the Volhynian massacres (2010), a cycle of autobiographical bas-reliefs Testimony 1939-1946, showing the ordeal of Polish deportees to the Urals (2013), and twenty-eight bas-reliefs The Way of the Cross (1991), which conflate the fate of Poles at the Soviet labour camps with references to Christ’s suffering and death on the cross. The conviction that he had a moral lesson to teach – which rules out ambiguity and the temptation to let one’s imagination run riot – made Kulon focus on the “bare facts” only and adopt a this-is-what-really-happened kind of approach. In lieu of the shorthand, symbol, and the radical deformities frequently employed in his previous work, they use a more quasi-documental style of narration in order to emphasise the enormity of the crime. The works show in drastic detail the tortures inflicted on the deportees and their gruelling work in the “inhuman land”. Martyrological themes are also present in Kulon’s other works, both religious and secular. They feature numerous references to the situation of Poles living under Soviet occupation and during martial law in the years 1981–1983. The tragic view of the human condition is not without an appeal to a “higher power”. On the contrary, his belief in the supernatural status of man’s existence is often accentuated, thus revealing an eschatological perspective, especially in the sculptures inspired by the Passion of Christ. Regardless of its themes and modes of artistic creation, Kulon’s entire legacy shows a man entangled in a traumatic past, marked by the trauma of the genocide he witnessed and the years of captivity under communist rule.

Natura jako miejsce poznania teologicznego

100%

Rogozinska R.

Sacrum et Decorum. Materiały i studia z historii sztuki sakralnej

2016

vol. 9

7-18

Tekst jest próbą odpowiedzi na pytanie, czy i w jakim zakresie na gruncie chrześcijaństwa uzasadniona jest sakralizacja pejzażu, a także, jak proponował Jerzy Nowosielski, zrównanie statusu malarstwa religijnego i pejzażowego. Jakkolwiek idea sakralizacji natury bliższa jest chrześcijaństwu wschodniemu, skłonnemu do deifikacji człowieka, a nawet – zważywszy na niektóre komentarze – również całej rzeczywistości stworzonej, to jednak uwaga autorki zogniskowana została na myśli katolickiej, opartej na tomizmie i scholastyce. Rozważa ona, w jakiej mierze przyroda uczestniczy, według nauczania św. Tomasza z Akwinu, w świętości Boga, na czym w istocie polega jej sakralność, a zatem w jakim sensie, z punktu widzenia nauki Kościoła, malarstwo pejzażowe może rościć sobie pretensje do przekraczania granic fizyczności, do unaoczniania nadprzyrodzonej natury bytu. Poglądy Akwinaty na temat wzajemnych relacji Boga i świata, sztuki i natury zostały skonfrontowane z filozofią neoplatońską, by tym jaskrawiej wydobyć ich specyfikę i oryginalność. Obecne nauczanie Kościoła w sprawie relacji między Bogiem a światem w zasadzie podziela długą tradycję traktowania rzeczywistości stworzonej jako znaku wskazującego na Stwórcę, przenikniętej mocą, dobrem i pięknem świata duchowego. Kościół, podkreślając silną więź między Bogiem a naturą, w dalszym jednak ciągu akcentuje jego transcendencję, jest bowiem świadom nieusuwalnego napięcia między sacrum i profanum. Z drugiej strony, długa tradycja akcentowania aspektu transcendencji Boga znajduje dziś w nauczaniu Kościoła pewną przeciwwagę w postaci podkreślania jego immanencji. Przeciwstawiając się kosmicznemu pesymizmowi, stwierdzającemu brak całościowego sensu wszechświata, Kościół zaczął uwypuklać sakramentalny charakter świata. Zdaniem niektórych teologów można mówić wręcz o zależności ontologicznej obu rzeczywistości, co wszakże nie ma nic wspólnego z „panteizacją” czy też „neoplatonizacją” chrześcijaństwa.

The text attempts to answer the question of whether, and to what extent, sacralisation of landscape is justified on Christian grounds, and whether religious and landscape art can be equated in status, as Jerzy Nowosielski proposed. The idea of sacralisation of nature is closer to the Eastern Orthodox Church, with its tendency to divinize man, or even (considering some comments) the whole of created reality. However, the author’s attention is focused on Catholic thought, based on Thomism and Scholasticism. The questions discussed are: to what degree, according to St Thomas Aquinas’ teaching, nature participates in God’s sanctity; what indeed nature’s sacrality is; and, hence, in what sense, from the point of view of the Church, landscape art can claim to transcend the limits of physicality and to visualize the supernatural character of being. Thomas Aquinas’ views on the mutual relation between God and the world, art and nature, are confronted with the Neo-Platonic philosophy, in order to highlight their specificity and uniqueness. Currently, the Church’s teaching on the relation between God and the world in fact conforms to the long tradition of treating the created reality as a sign, indicating its Creator, imbued with the power, good, and beauty of the spiritual world. The Church, while emphasizing a strong connection between God and nature, still accentuates God’s transcendence, being aware of the lasting tension between the sacred and the profane. On the other hand, nowadays, in the teaching of the Church, the long tradition of stressing the aspect of God’s transcendence is counterbalanced by the emphasis on God’s immanence. Opposing cosmic pessimism, which proclaims lack of any general sense to the universe, the Church has begun to underline the sacramental nature of the world. According to certain theologians, we could even speak of an ontological co-dependence of both realities; however, this claim does not contribute to the “Pantheization” or “Neo-Platonization” of Christianity.

Refine search results

2 Sacrum et Decorum. Materiały i studia z historii sztuki sakralnej

2 Rogozinska R.

1 2017

1 2015

Search results

Tempus passionis według Stanisława Kulona

Natura jako miejsce poznania teologicznego