Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 5

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Duch Święty jako inspiracja twórcza w głoszeniu słowa Bożego a inspiracja artystyczna – podobieństwa i różnice

100%
Sikora J.
Polonia Sacra
|
2019
|
vol. 23
|
issue 3(57)
123-133
PL
Porównując inspirację pneumatologiczną z artystyczną w głoszeniu słowa Bożego, wchodzimy na teren psychologii twórczości. Dotykamy zagadnienia procesu twórczego. Badamy w kaznodziejstwie związki między komponentem „ludzkim” a „boskim”. Na ambonie głosi się słowo Boga, a nie własne i dlatego Duch Święty jawi się jako inspiracja, a zarazem ontologiczna cecha głoszonego Słowa. Posiada moc ożywczą, a także uświęcającą. To inspiracja bardziej altruistyczna, wspólnotowa niż natchnienie artystyczne. Wprawdzie „Duch Święty wieje, kędy chce” (J 3, 8), jednak natchnienie Ducha Świętego – zwłaszcza wymodlone i wyproszone – jest więcej przewidywalne niż artystyczne. Sztuka może być podstępna, zachłanna, a nawet diaboliczna, o faustowskim obliczu. I natchnienie artystyczne może mieć takowe źródła, co oczywiście nie przystoi kaznodziei. Inspiracja artystyczna i inspiracja pneumatologiczna to raczej nie długotrwały stan, lecz szczególne momenty łaski. Jeśli na ambonie kaznodzieja nie potrafi być natchniony, powinien przyjąć i wypełnić rolę dobrego rzemieślnika.
EN
Comparing pneumatological and artistic inspiration in proclaiming the word of God, we enter the area of psychology of creativity. We touch the issues of the creative process. In the preaching, we examine the relationship between the human and divine components. On the pulpit is preached the word of God, not the own, and therefore the Holy Spirit appears as an inspiration and an ontological quality of the proclaimed Word. It has an invigorating and sanctifying power. This inspiration is more altruistic, communal than artistic inspiration. Although „the Holy Spirit blows wherever it wants” (J 3, 8), the inspiration of the Holy Spirit is more predictable than artistic. The art can be tricky, greedy, even diabolical, about a Faustian face. And artistic inspiration can have such sources, which – of course – is not befitting for preacher. Artistic inspiration and pneumatological inspiration is not a long-term condition, but special moments of grace. If the preacher can not be inspired on the pulpit, he should accept and fulfill the role of a good craftsman.
2
Publication available in full text mode
Content available

Działalność fundacyjna Kazimierza Sprawiedliwego w świetle nowych badań

100%
Sikora J., Instytut Archeologii U. Ł.
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Archaeologica
|
2004
|
vol. 24
EN
In 1995 a Ph.D. dissertation of a historian from Poznań - Józef Dobosz (Działalność fundacyjna Kazimierza Sprawiedliwego, Poznań 1995) was published. The author reviewed scanty written sources and surveyed archaeological and architectural researches in order to lully reconstruct the foundational activity of the prince as well as the circle of magnates who cooperated with him. The above article is a kind of a comment on this work written from an archaeologist's point of view. Casimir II (since 1166 the prince of Wiślica, and since 1177 sovereign of the whole Little Poland, at the end of his life he also ruled the Łęczyca Land, the eastern Little Poland and Mazovia; died during an expedition to Prussia in 1194) pursuing his foundational activity he closely cooperated with clergymen and secular magnates who were gathered around him, including such personalities of the 12,b century as archbishop of Gniezno Piotr, bishop of Kraków Gcdko, Jaksa from Miechów, comes Radosław or knight Bałdrzych. Casimir’s activity in many cases was a continuation of his older brother’s Henry of Sandomierz foundational activity (after whom he came to power). The area of that activity was basically limited to the Little Poland region. On the grounds of analysis of historical sources and field investigations the mentioned circle of people can be connected with foundation of many objects that have been preserved to a different degree and submitted to (also to a different degree) archaeological and architectonic investigations. First of all, enlarged residential complex in Wiślica (site Regia), consisting of two arrangements of oblong buildings of palatio type that were connected on an axis with central chapels. Their distant analogies were found in imperial pfaltzs in Paderborn and Goslar. It can be presumed that Henry of Sandomierz started the building of the complex. In Wiślica also should be mentioned relics of the Romanesque collegiate church (so-called church I revealed under the floor of the present Gothic building) together with beautiful engraved gypsum floor in the crypt of the building. With Casimir's activity other foundations of collegiate churches are also connected - in Sandomierz, Opatów and St. Florian, on Kleparz in Kraków (their architectural shape, except the church in Opatów, is unknown). A. Tomaszewski suggested that it is possible that it was Casimir who constructed St. Nicolas church in Żarnowo, mentioned in a document from 1191 presenting properties of the collegiate church in Sandomierz. This assumption should be sustained at the present state of knowledge. Simultaneously, there is a possibility of connecting the following churches mentioned in the document with the prince - one of unknown architectonic shape in Świeże and tetraconchos of St. Maurice in Zawichost, revealed as a result o f archaeological excavations in 1994, 1996-1999, with many analogies in 12th century architecture in Czech and Moravia. Also a group of Cistercian monasteries in Little Poland from the 12th century in Jedrzejów, Sulejów, Koprzywnica and Wąchock attracts attention. Apart from disputably dated relics of a sacral building in Jedrzejów (so-called church I) and unclear results of investigations in Wąchock, the 12th century shape of these buildings is still unknown. Probably in the 12th century only wooden buildings were constructed which in the next century started to be replaced by classical, „Bernardine” basilicas and by gradually built claustrum buildings. The review of the foundational activity of the prince and his court are completed by church of commandery of the knights of St. John of Jerusalem in Zagość (unique because of rich, „Lombardian” archilectonical decoration) and by still unrecognised the Knights of the Holy Sepulchre in Miechów as well as an adaptation of St. Salvatore church in Zwierzyniec in Kraków into monastic Premonstratensian church (so-called 3rd church) and mysterious Romanesque wall elements in the area of the present monastery in Zwierzyniec. The review is ended by also unrecognised branch of this monastery in Skowieszynek near Kazimierz Dolny. Worth being noticed is special meaning of canonical foundations (collegiate churches) which, as a rule, got a rich architectonical programme contrary to monastic churches, where rather temporary wooden buildings which only during functioning of the convent (most often only in the next century) were gradually replaced by masonry ones in the late-Romanesque style. An attention has also been drawn to, not entirely clear, but probably great, role of Casimir’s wife, the princess of Znojmo Helen in the foundational activity of the prince.
3

Relikty osadnictwa z okresu rzymskiego na stanowisku 2 w Ostrowitem (gm. i pow. Chojnice, woj. pomorskie). Aspekty przestrzenne i chronologia niezależna

51%
Sikora J., Kittel P., Wroniecki P.
Pomorania Antiqua
|
2018
|
vol. Tom XXVII
s. 209-241
EN
During the research on settlement complex in Ostrowite, located in the southern part of Eastern Pomerania, about 8 km south-east of Chojnice, on Lake Ostrowite, a number of archaeological sites have been identified which belong to the following settlement phases: • Site 1 (AZP 26-34/2), i.e. traces of prehistoric and medieval settlement on the island of the lake. • Site 2 (AZP 26-34/3) located on the east shore of the lake. On the surface of approximately 27 ha, following remains were registered: 1) Neolithic settlement associated with the Linear Pottery culture; 2) settlement and small cremation burial ground associated with the Wielka Wieś phase of the Pomeranian culture; 3) large production settlement of the Wielbark culture from the Roman period and probably the Migration period, including a single ‘princely’ grave; and 4) vast settlement complex with inhumation burial ground from the period between the mid-11th to late 13th and early 14th centuries. • Site 3 (AZP 26-34/6) - relics of two medieval bridges preserved at the bottom of the lake. • Sites 5 and 6 (AZP 26-34/7, 8), i.e. recognised only on the surface traces of prehistoric, medieval and post-medieval settlement on the south and south-east shore of the lake. Archaeological research, carried out since 2000 by the Institute of Archaeology of the University of Lodz under the leadership of K. Walenta, and since 2008 J. Sikora is focused on the area of site 2. In its course about 650 compact archaeological features were excavated. The paper focuses on the presentation of the results of radiocarbon and thermoluminescence analyses carried out on samples related to features from the Roman period.
PL
W trakcie badań zespołu osadniczego w Ostrowitem, położonego w południowej części Pomorza Wschodniego, około 8 km na południowy wschód od Chojnic, nad Jeziorem Ostrowite, zidentyfikowano szereg stanowisk archeologicznych, przynależnych do kolejnych faz osadniczych:  Stanowisko 1 (AZP 26-34/2), czyli ślady osadnictwa pradziejowego i średniowiecznego na wyspie jeziora.  Stanowisko 2 (AZP 26-34/3) położone na wschodnim brzegu jeziora. Na powierzchni około 27 ha zarejestrowano relikty: 1) osadnictwa neolitycznego, związanego z kulturą ceramiki wstęgowej rytej; 2) osady i niewielkiego cmentarzyska ciałopalnego związanego z fazą wielkowiejską kultury pomorskiej; 3) dużej osady produkcyjnej ludności kultury wielbarskiej z okresu rzymskiego i zapewne okresu wędrówek ludów, w tym pojedynczy grób „książęcy” oraz 4) rozległego kompleksu osadniczego z cmentarzyskiem szkieletowym z okresu między połową XI a schyłkiem XIII i początkiem XIV wieku.  Stanowisko 3 (AZP 26-34/6) - relikty dwóch mostów średniowiecznych zachowanych w dnie jeziora.  Stanowiska 5 i 6 (AZP 26-34/7, 8), czyli rozpoznane jedynie powierzchniowo ślady osadnictwa pradziejowego, średniowiecznego i nowożytnego na południowym i południowo-wschodnim brzegu jeziora. Badania archeologiczne, realizowane od 2000 roku przez Instytut Archeologii Uniwersytetu Łódzkiego pod kierownictwem K. Walenty, zaś od 2008 r. J. Sikory koncentrują się na obszarze stanowiska 2. W ich trakcie wyeksplorowano około 650 zwartych obiektów archeologicznych. Artykuł skupia się na prezentacji wyników analiz radiowęglowych i termoluminescencyjnych przeprowadzonych na próbkach związanych z obiektami z okresu rzymskiego. Datowaniu poddano próbki pochodzące z obiektów interpretowanych jako piece wapiennicze (obiekty nr 286 i 409), związane najpewniej z nimi czworoboczne paleniska (obiekty nr 171, 287, 359, 371), palenisko owalne, jedno z serii podobnych obiektów zarejestrowanych zarówno metodą wykopaliskową, jak i podczas badań geofizycznych (obiekt nr 297), jamę o nieznanym przeznaczeniu (nr 305) oraz fragmenty zalegające w wypełnisku obiektu średniowiecznego z XII w., interpretowanego jako fosa niewielkiego założenia obronnego. W ostatnim przypadku węgle drzewne z okresu rzymskiego stanowiły materiał wtórny, o charakterze rezydualnym. Datowaniu metodą termoluminescencyjną poddano próbkę pochodzącą z pieca kopułowego (obiekt nr 100). Uzyskane daty po kalibracji zawierały się w ramach I-VI wieku naszej ery. Uzyskane daty poddano dalszej analizie korzystając z analizy statystycznej Bayesa. Wydzielono dwie fazy rozwoju osadnictwa w okresie rzymskim, a modelowanie Bayesa pozwoliło na uściślenie pierwotnie dość szerokich datowań radiowęglowych. Początek pierwszej fazy należy więc z prawdopodobieństwem 68,2% odnosić do lat między 4 a 101 AD. Przejście od fazy I do II należy odnosić do lat między 75 a 212 AD (prawdopodobieństwo 68,2%). Schyłek osadnictwa należy umieszczać w okresie między 273 a 597 AD (z tym samym prawdopodobieństwem). Tradycyjna analiza materiałów archeologicznych pozyskanych w trakcie wykopalisk została przeprowadzona przez S. Borowicz, która ustaliła ich chronologię na fazę B2/C1 okresu rzymskiego, a więc okresem między połową II do pierwszych dziesięcioleci III w. naszej ery. Datowanie radiowęglowe wskazuje na możliwość korekty tego datowania. Pozwala odnosić początki tego osadnictwa do I wieku. Pozwala także widzieć schyłek jej funkcjonowania w III, a nawet w IV lub wręcz w początkach V wieku naszej ery. Tak długie trwanie osady potwierdzają pojedyncze znaleziska: m.in.: moneta cesarza Maksymiana, panującego w latach 286-305 AD oraz zapinka z romboidalną nóżką. Analiza przestrzenna obiektów związanych z okresem rzymskim pozwoliło także na wysunięcie wniosków dotyczących struktury przestrzennej osady. Ustalono, że jej rdzeń stanowiły mieszkalne obiekty, w tym duży, trójnawowy obiekt słupowy, odkryty w centralnej części stanowiska, w szczytowej partii wyniesienia. W jego otoczeniu zarejestrowano jamy o charakterze osadniczym oraz piece wapiennicze i paleniska czworoboczne. W większej odległości, na wschodnim stoku wyniesienia zarejestrowano zwarty zespół kilkudziesięciu palenisk, związanych zapewne z działalnością gospodarczą. Czytelna jest więc tendencja do utrzymywania wyraźnych stref związanych z różnymi formami aktywności: mieszkalnej, produkcyjnej i innej gospodarczej. Dotychczasowe badania wskazują na istnienie nad Jeziorem Ostrowite stabilnego centrum osadniczego o wyraźnie zaplanowanej strukturze, funkcjonującego przez kilka stuleci. Wydaje się, że różne formy produkcji o charakterze wyspecjalizowanego rzemiosła (w tym wypał wapna, produkcja żelaza, a także najpewniej garncarstwo) były obok zajęć rolniczych, podstawą gospodarki społeczności, która zamieszkiwała ten obszar. Stabilność osadnictwa zapewniało dobre dopasowanie podstaw gospodarczych do dostępnych walorów środowiskowych obszaru.
4
Publication available in full text mode
Content available

Knowing Without Digging? Non-invasive Research of the Krzczonów Earthwork and its Surroundings

51%
Wroniecki P., Brejcha R., Sikora J.
Analecta Archaeologica Ressoviensia
|
2017
|
vol. 12
177–198
EN
The topic of this paper is a non-invasive research case study of a protected monument mound in Krzczonów, Świętokrzyskie voivodeship in Lesser Poland. It explores the possibilities of noninvasive methodological approaches in the recognition of archaeological sources by asking whether it is possible to procure relevant information without conducting excavations. A new interpretation of the mound’s function and chronology is based on data derived from multimethod field surveys including remote sensing (satellite imagery, UAV, light aircraft, ALS), geophysical (magnetic gradiometry, earth resistance), total station measurements and analytical field walking prospection along with comparison of archival field-walking data. We would like to hypothesize that, contrary to the protected monument list, the Krzczonów earthwork is not a prehistoric feature but could be related to the end of 14th up to the beginning of the 16th century. In this case it could be understood as a remnant of a motte-type castle
5
Publication available in full text mode
Content available

Palaeoenvironmental reconstructions for the Neolithic pile-dwelling Serteya II site case study, Western Russia

27%
Mazurkevich A., Dolbunova E., Kazakov E., Mroczkowska A., Pavlovskaia E., Piech W., Płóciennik M., Sikora J., Teltevskaya Y., Wieckowska-Lüth M., Kittel P.
Acta Geographica Lodziensia
|
2018
|
vol. 107
191-213
EN
The article presents the results of recent archaeological and geomorphological research conducted on Middle to Late Neolithic site Serteya II in the Serteysky microregion of the Dnepr-Dvina region (NW Russia). The interaction of archaeological and multidisciplinary palaeoenvironmental research allowed for the reconstruction of the natural environment transformations and the natural conditions of the activity of the ancient communities in the lower Serteyka River valley, the left-bank tributary of the Western Dvina River. The terrain relief of the area was formed after the recession of the Weichselian (Valdai) Ice Sheet. The present day Serteyka River valley occupies a subglacial channel that was earlier occupied by a few lake basins of almost two generations. The water basins of the first generation existed within glacial crevasses and between blocks of dead ice, and second generation lakes developed after the melting of dead ice in the Late Valdai. Throughout the entire Holocene, the Serteyka River drained several lake basins as a result of headward river erosion. The Neolithic Serteya II site occupied the surface of a kame terrace and biogenic plain within the palaeolake basin. The pile-dwelling settlement functioned there in a period when palaeolakes existed and were affected by transgression and regression of the water table. The main phase of pile-dwelling development is dated to ca. 4200–3800 cal BP and existed for almost 140 years. It was part of a wider settlement structure in the period of domination of a hunter–gatherer economy and the beginning of agriculture.
PL
Artykuł przedstawia wyniki ostatnich badań archeologicznych i geomorfologicznych środkowo- i późnoneolitycznego stanowisku Serteya II, zlokalizowanego w międzyrzeczu Dniepru i Dźwiny, w obrębie mikroregionu Sertejskiego (NW Rosja). Połączenie wyników badań archeologicznych i multidyscyplinarnych analiz paleośrodowiskowych pozwoliło na odtworzenie środowiska naturalnego i warunków przyrodniczych działalności dawnych społeczności w dolinie dolnej Sertejki, lewego dopływu Dźwiny. Rzeźba terenu została uformowana po ustąpieniu zlodowacenia wisły (wałdajskiego). Współczesna dolina wykorzystuje rynnę subglacjalną, w której wcześniej funkcjonowało kilka basenów jeziornych dwóch generacji. Zbiorniki pierwszej generacji rozwinęły się w szczelinach lodowych i w obniżeniach pomiędzy martwymi bryłami lądolodu. Jeziora drugiej generacji powstały po wytopieniu brył martwego lodu w późnym vistulianie. W trakcie holocenu rzeka Sertejka, w wyniku erozji wstecznej, zdrenowała kolejne jeziora. Osada neolityczna Serteya II zajmowała powierzchnię terasy kemowej oraz wkraczała na równinę biogeniczną w obrębie basenu jeziornego. Osadnictwo palafitowe funkcjonowało podczas okresów transgresji i regresji paleojezior. Główny okres jej rozwoju przypadał na 4200–3800 cal BP i trwał ponad 140 lat. Osada stanowiła część większej struktury osadniczej rozwijającej się w okresie przechodzenia lokalnych społeczności od gospodarki łowiecko-zbierackiej do prymitywnego rolnictwa.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.