Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Refine search results

Journals help

  1. 5 Roczniki Filozoficzne

Authors help

  1. 5 Wojtysiak J.

Years help

  1. 1 2019

  2. 2 2018

  3. 1 2017

  4. 1 2016

Results found: 5

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Lawina w omodlonym świecie – filozofia religii wobec przy­pad­ków Saula Smilansky’ego

100%
Wojtysiak J.
Roczniki Filozoficzne
|
2016
|
vol. 64
|
issue 1
61-73
PL
Niniejszy artykuł stanowi polemikę z esejem Saula Smilansky’ego pt. O wątpliwej warości moralnej pewnych rozpowszechnionych form modlitwy. Według Smilansky’ego niektóre modlitwy prośby, a zwłaszcza modlitwy o czyjeś dobra kosztem kogoś innego, są niemoralne. Zgadzam się, że nie każda modlitwa jest moralnie akceptowalna, lecz jednocześnie argumentuję, że jego uzasadnienie tej tezy zakłada lub zawiera fałszywe przesłanki. W szczególności formułuję cztery zastrzeżenia (lub zarzuty) wobec jego argumentu: (i) punktem wyjścia filozofii modlitwy powinny być nie prywatne przekonania filozofa, lecz (w przypadku braku empirycznej wiedzy o modlących się ludziach) ortodoksja lub ortopraksja określonej religii (zastrzeżenie metodologiczne); (ii) modląca się osoba (zwłaszcza w trudnej sytuacji życiowej) nie rozważa konsekwencji wysłuchania swej modlitwy (zastrzeżenie psychologiczne); (iii) zgodnie z modelem biblijnym każda modlitwa prośby zawiera warunek ‘jeśli Bóg chce’ (zastrzeżenie teologiczne); (iv) pomimo (reprezentowanej przez Smilansky’ego) powszechnej opinii, modlitwa prośby nie jest działaniem w zwykłym znaczeniu tego słowa (zastrzeżenie ontologiczne). Tej ostatniej tezy bronię, posługując się rozróżnieniem Charlesa Taliaferro na Świat Omodlony i Świat Nieomodlony. Poza tym próbuję podać własne kryterium moralności modlitwy prośby: modlitwa taka jest moralnie dobra, jeśli buduje pozytywną relację z Bogiem lub innymi ludźmi oraz jest wypowiadana wraz z uzupełnieniem ‘Boże, bądź wola Twoja!’
EN
The article is a polemic with Saul Smilansky’s essay “A Problem about the Morality of Some Common Forms of Prayer.” According to Smilansky some petitionary prayers, especially prayers for one’s own good at the expense of someone else, are immoral. I agree that not every prayer is morally acceptable but at the same time I argue that Smilanksy’s justification of this thesis presupposes or includes some false premises. In particular I give four reservations about (or objections to) his argument: (i) philosophy of prayer should start not with the private beliefs of the philosopher but (if one does not have empirical knowledge about praying people) with a given religious orthodoxy or orthopraxis (the methodological reservation); (ii) a praying person (especially in a difficult life situation) does not consider the consequences of his or her prayer’s being answered (the psychological reservation); (iii) according to the Biblical model every petitionary prayer involves the conditional clause ‘if God wills’ (the theological reservation); (iv) in spite of a common opinion (represented by Smilansky) petitionary prayer is not action in the ordinary meaning of this word (the ontological reservation). I defend the last thesis using Charles Taliaferro’s distinction between the Petitionary World and the Non-Petitionary World. I also try to introduce my own criterion of the morality of petitionary prayer: such a prayer is morally good if it builds a positive relationship between a petitioner and God or other people and if it is spoken together with the supplement ‘God, your will be done!’
2
Publication available in full text mode
Content available

, Future Contingents, Ockhamism (Retroactivism) and Thomism (Eternalism)

100%
Wojtysiak J.
Roczniki Filozoficzne
|
2018
|
vol. 66
|
issue 4
152-182
EN
In the current paper, I enter into debate with Marcin Tkaczyk and the chosen Anglo-Saxon ana¬lytic philosophers of religion to discuss the theological version of the problem of future contin¬gents. I take into consideration some varieties of Ockhamism (retroactivism)—the position denying the temporal necessity (non-determination) of all past events and allowing some form of retroactivity. Strong Ockhamism postulates real retroactive causation, moderate Ockhamism lim-its it to the meanings of physical and psychical events, and weak Ockhamism replaces the notion of retroactive causation with that of retroactive dependence. I compare different forms of retroactiv¬ism with eternalism (of Boethius, St. Anselm of Canterbury, and St. Thomas Aquinas) to show that the latter has significant advantage. At the same time, I point out that eternalism in its presentist and relativist version (proposed by Brian Leftow) avoids the objections put forward against it, and that, within such eternalism, the problem of future contingents does not arise.
PL
W niniejszym tekście, dyskutując z Marcinem Tkaczykiem oraz wybranymi anglosaskimi ana¬¬litycznymi filozofami religii, rozpatruję teologiczną wersję problemu futura contingentia. Biorę pod uwagę kilka odmian ockhamizmu (retroaktywizmu) — stanowiska negującego tempo¬ralną konieczność (zdeterminowanie) wszystkich zdarzeń przeszłych oraz dopuszczającego jakąś postać działania wstecznego. Ockhamizm mocny postuluje realną przyczynowość retroaktywną, ockhamizm umiarkowany ogranicza ją do sensów zdarzeń fizycznych i psychicznych, a ockha¬mizm słaby zastępuje pojęcie przyczynowości retroaktywnej pojęciem wstecznej zależności. Po¬rów¬nując różne odmiany retroaktywizmu z eternalizmem (Boecjusza, św. Anzelma z Canterbury i św. Tomasza z Akwinu), wykazuję przewagę tego drugiego. Zaznaczam przy tym, że eternalizm w (zaproponowanej m.in. przez B. Leftowa) wersji prezentystycznej i relatywistycznej unika stawianych mu zarzutów, a w jego kontekście problem futura contingentia w ogóle nie powstaje.
3
Publication available in full text mode
Content available

Jeszcze o istnieniu — próba rekapitulacji

100%
Wojtysiak J.
Roczniki Filozoficzne
|
2017
|
vol. 65
|
issue 4
93-114
PL
W niniejszym artykule przedstawiam moje poglądy dotyczące tematyki istnienia. Moją prezentację organizuję wokół trzech rozróżnień: między statycznymi a dynamicznymi koncep­cjami istnienia, między istnieniem czegoś jako faktem a istnieniem jako zasadą (czynnikiem wewnątrzbytowym) czegoś, między (przygodnym) istnieniem czegoś a (Boskim) istnieniem samym (czystym). Staram się przy tym bronić poznawczej wartości drugich członów tych dys­tynkcji w kontekstach ontologicznych i teologicznych. Za pomocą kilku eksperymentów myślo­wych pokazuję, że istnienie jako zasada jest czynnikiem różnicującym przedmioty realne wzglę­dem intencjonalnych oraz realne (aktualne) stany świata względem potencjalnych. Istnienie jest także koniecznym warunkiem swoistych aktywności poszczególnych bytów. W końcowych częś­ciach artykułu podejmuję dyskusję z trudnościami postawionymi przez Marka Piwowarczyka w jego artykule Trudności analizy faktu istnienia. Wykorzystuję przy tym koncepcję Barry’ego Millera, która — moim zdaniem — dostarcza narzędzi rozwiązujących większość tych (lub podobnych) trudności.
EN
In the paper, I put forward my views on the topic of existence. I do it by focusing on three distinctions: between static conceptions of existence and dynamic ones; between existence (of something) as a fact and as a principle of being; and between the limited existence of contingent beings and the Divine existence itself. I try to defend the cognitive value of the second parts of these distinctions in ontological and theological contexts. In my opinion, existence as a dynamic factor of being makes the difference between real and intentional objects, as well as between real (actual) and potential states of the world. Existence is also a necessary condition of proper acti­vities of beings. In the final parts of the article I discuss some objections stated by Marek Piwo­warczyk in his essay “Troubles with an Analysis of Facts of Existence.” I maintain that most of these (or similar) difficulties can be resolved by means of tools present in Barry Miller’s con­ception of existence.
4
Publication available in full text mode
Content available

Post-tomizm w kontekście kognitywistyki? (rec.: Piotr DUCHLIŃSKI, Odsłony doświadczenia istnienia świata realnego. Rozważania wstępne)

100%
Wojtysiak J.
Roczniki Filozoficzne
|
2018
|
vol. 66
|
issue 1
215-219
5
Publication available in full text mode
Content available

Existence And God: On Aquinas–Kerr’s Metaphysical Argument

100%
Wojtysiak J.
Roczniki Filozoficzne
|
2019
|
vol. 67
|
issue 4
89-103
EN
In this paper, I discuss, as carried out by Gaven Kerr, a reconstruction of Aquinas’s argument for the existence of God from his work De Ente et Essentia. My analysis leads to complementing Kerr’s proposal with the following elements: (i) a summarization of the presented argument in a more formal manner; (ii) a specification of the main presuppositions of the Thomistic conception of existence; (iii) a drawing of attention to the fact that the essence–esse composition is a borderline case of the array of potency–act compositions; (iv) a distinguishing of the empirical (connected with the problem of the regress) and speculative (deprived of such a problem) interpretations or versions of Aquinas’s argument; (v) a clarification of what is the Divine exception from the essence–esse composition; (vi) a distinguishing of the three models of participation and a defence of the moderate model. I regard the following two issues to be of key importance for the argument under discussion: the relation between the Aristotelian compositional model and the Platonic model of participation as well as the defence of the Thomistic conception of the essence–esse composition.
PL
W niniejszym tekście dyskutuję, dokonaną przez Gavena Kerra, rekonstrukcję Akwinaty argumentu za istnieniem Boga z dzieła De ente et essentia. Moja analiza prowadzi do uzupełnienia propozycji Kerra o następujące elementy: (i) bardziej formalne streszczenie rozpatrywanego argumentu; (ii) wyszczególnienie głównych założeń Tomistycznej koncepcji istnienia; (iii) zwrócenie uwagi na to, że kompozycja istota–esse jest granicznym przypadkiem ciągu kompozycji możność–akt; (iv) odróżnienie empirycznej (związanej z problemem regressu) oraz spekulatywnej (pozbawionej tego problemu) interpretacji argumentu; (v) precyzacja, na czym polega wyjątek od kompozycji istota–esse; (vi) odróżnienie trzech modeli relacji esse stworzonego do esse tantum. Za kluczowe dla dyskutowanego argumentu uznaję dwie kwestie: relacji między Arystotelesowskim modelem kompozycyjnym a Platońskim modelem partycypacyjnym oraz obrony Tomistycznej koncepcji kompozycji istota–esse.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.