Carl Lüdecke was one of the most versatile architects of the 19th century Wrocław. He designed buildings of public services, country seats of aristocracy, he also carried out preservation works of the most important monuments in the Silesian capital. This article is an attempt at replenishing the gap in hitherto existing works related to the creation of the artist and shows the so far not described group of Lüdecke’s projects – the urban residential houses. The architect designed several tenament houses, most often of the service-tenament function, two villas, he also carried out reconstructions of existing houses, and created plans of facade decorations. In propositions of urban tenament houses Lüdecke employed the principle of style pluralism – to house elevations he gave classic form enriched with motives derived from various periods of Italian Renaissance. His standpoint related to styles in architecture the artist presented during his lectures which he gave in the Silesian Association of Native Culture. The architect realized only commissions of private investors, so that each design was the result of conditions of localization, the needs of the customer, legal requirements and artistic beliefs of the designer which were under a high influence of the Berlin school of architecture.
PL
Carl Lüdecke był jednym z najbardziej wszechstronnych architektów XIX-wiecznego Wrocławia, projektował budynki użyteczności publicznej, wiejskie siedziby arystokracji, prowadził także prace konserwatorskie najważniejszych zabytków stolicy Śląska. Niniejszy artykuł jest próbą uzupełnienia luki w dotychczasowych opracowaniach na temat twórczości artysty i pokazuje nieopisaną dotąd grupę projektów Lüdeckego – miejskie domy mieszkalne. We Wrocławiu architekt zaprojektował kilka kamienic najczęściej o funkcji usługowo-mieszkalnej, dwie wille, prowadził także przebudowy domów istniejących, tworzył projekty dekoracji elewacji. W propozycjach miejskich budynków mieszkalnych Lüdecke stosował zasadę pluralizmu stylowego – elewacjom domów nadawał formy klasycyzujące wzbogacone motywami zaczerpniętymi z różnych okresów włoskiego renesansu. Swoje stanowisko dotyczące stylów w architekturze artysta zaprezentował w czasie wykładów, które wygłosił na forum Śląskiego Towarzystwa Kultury Ojczystej. Architekt realizował wyłącznie zamówienia prywatnych inwestorów, każdy projekt był zatem wypadkową uwarunkowań lokalizacyjnych, potrzeb zleceniodawcy, wymogów prawnych oraz przekonań artystycznych projektanta, które pozostawały pod dużym wpływem berlińskiej szkoły architektury.
Aleja Profesorów has been conceived as the main representative urban interior of the campus of the Wrocław University of Technology. Its building began in the after-the-war period, between Grunwaldzki Square and the bank of the Oder River. The compositional frames of the avenue were defined in the first plan of creating a fragm ent of the Wrocław town centre which was worked out in 1949; it was to compose one of the transverse axes laid out perpendicularly to Grunwaldzki Square – the most important communication route of this district. The process of forming Aleja Profesorów began with the erection of buildings of the Faculties of Electrical Engineering and Aviation (buildings D1 and D2) in the years 1950–1955. The identical buildings designed by Professors Zbigniew Kupiec and Tadeusz Brzoza raised along Grunwaldzki Square defined the width of the avenue and its north-east and north-west boundary. In the 50s and 60s of the 20th century several concepts of forming the frontage of Aleja Profesorów came into being, of which none, however, were realized. The overall plan of the new campus of the University of Technology came into being as a result of a contest in 1964. The authors of the winning work, Krystyna and Marian Barscy, presented a vision of creating Aleja Profesorów whose fundamental part they solved in the form of a square bordered with two rows of trees. However, due to very difficult conditions of accommodations at the university, the interior of the avenue was successively filled with temporary pavilions, trying, at the same time, to realize quarters for consecutive faculties provided in the project of Barscy. Acceleration of works bound with building of the Technological University’s campus followed only after Poland joined the European Union. New potentialities of financing investments bound with science allowed constructing buildings of the Integrated Student Centre and the Library of Science and Technology which closed off Aleja Profesorów from the south and the north. In succeeding years building was completed along the east and west boundaries of the avenue, the temporary pavilions were pulled down and a plan of composing the avenue’s interior was presented. In the conception worked out by Bogusław Wowrzeczka, the original plan of creating a representative urban interior perceived as a meeting-place of students and staff of the university was preserved.
PL
Aleja Profesorów została pomyślana jako główne reprezentacyjne wnętrze urbanistyczne kampusu Politechniki Wrocławskiej, który w okresie powojennym zaczęto budować między pl. Grunwaldzkim i nabrzeżem Odry. Ramy kompozycyjne alei zostały nakreślone w pierwszym planie zagospodarowania fragmentu śródmieścia Wrocławia, opracowanym w 1949 r.; miała ona stanowić jedną z poprzecznych osi wytyczonych prostopadle do pl. Grunwaldzkiego – najważniejszej trasy komunikacyjnej dzielnicy. Proces kształtowania Alei Profesorów rozpoczęto od wzniesienia w latach 1950–1955 siedzib Wydziałów: Elektrycznego i Lotniczego (budynki D1 i D2). Bliźniacze gmachy zaprojektowane przez profesorów Zbigniewa Kupca i Tadeusza Brzozę, ustawione wzdłuż pl. Grunwaldzkiego, zdefi niowały szerokość alei oraz jej północno-wschodnią i północno- -zachodnią granicę. W latach 50. i 60. XX w. powstało kilka koncepcji ukształtowania pierzei Alei Profesorów, z których żadna nie została zrealizowana. Całościowy plan nowego kampusu Politechniki Wrocławskiej wyłoniono w drodze konkursu w 1964 r. Autorzy zwycięskiej pracy, Krystyna i Marian Barscy, przedstawili w niej także wizję zagospodarowania Alei Profesorów, której zasadniczą część rozwiązali w formie skweru obsadzonego dwoma rzędami drzew. Ze względu jednak na bardzo trudne warunki lokalowe uczelni, wnętrze alei zaczęto wypełniać tymczasowymi pawilonami, próbując równocześnie realizować siedziby kolejnych wydziałów przewidziane w projekcie Barskich. Przyspieszenie prac związanych z budową kampusu Politechniki Wrocławskiej nastąpiło dopiero po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej. Nowe możliwości fi nansowania inwestycji związanych z nauką pozwoliły wybudować gmachy Zintegrowanego Centrum Studenckiego oraz Biblioteki Nauk Ścisłych i Technicznych, które zamknęły Aleję Profesorów od strony południowej i północnej. W kolejnych latach uzupełniono zabudowę wzdłuż wschodniej i zachodniej granicy alei, wyburzono tymczasowe pawilony oraz przedstawiono projekt zagospodarowania jej wnętrza. W koncepcji opracowanej przez Bogusława Wowrzeczkę utrzymano pierwotny zamysł stworzenia reprezentacyjnego wnętrza urbanistycznego postrzeganego jako miejsce spotkań studentów i pracowników uczelni.
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.