Results found: 2

Search results

Sort By:

Limit search:

Dianoia w Etykach Arystotelesa

100%

Gródek W. K.

Logos i Ethos

2019

vol. 49

issue 1

The article attempts to shed light on the meaning of the term dianoia in Aristotle’s Ethics. The analysis of Aristotle’s texts leads to the conclusion that dianoia is the application of thinking (to noein) of being (to einai). Therefore dianoia is the act of affirmation (kataphasis), “that it is,” or negation (apophasis), “that it is not.” Considering the fact that dianoia is the property of the soul containing logos, Aristotle wonders what is his [her] meaning for human action (praxis). The term dianoia plays an important role in Aristotle’s account of purposive choice (prohairesis) and voluntary action (hekousion). In case of purposive choice, which is the cause of action, the dianoia grants reason (logos), if it affirms the proposition, and denies reason, if it negates. The action, whether good or bad, has to be voluntary. The action is voluntary, if it is action through oneself (eph’ heauton). This is possible through thinking (dianoian). Voluntary action can be good through practical wisdom (phronesis), which is intellectual virtue. Such action is therefore in accordance with the correct reason (kata ton orthon logon).

Artykuł jest próbą wyjaśnienia znaczenia terminu dianoia w Etykach Arystotelesa. Z analiz tekstów Arystotelesa wynika, że dianoia jest stosowaniem myślenia (to noein), które dotyczy bycia (to einai). Dlatego dianoia jest czynnością potwierdzenia (kataphasis), „że jest”, lub zaprzeczenia (apophasis), „że nie jest”. Mając na uwadze fakt, że dianoia jest własnością duszy mającej logos, Arystoteles zastanawia się jakie jest jej znaczenie w postępowaniu (praxis) człowieka. Termin dianoia odgrywa ważną rolę w Arystotelesowskim oposie postanowienia (prohairesis) i dobrowolności (hekousion). W przypadku postanowienia, które jest przyczyną postępowania, dianoia, jeżeli potwierdza propozycję, przyznaje rację (logos) a jeżeli zaprzecza, odmawia racji. Natomiast postępowanie dobre lub złe musi być dobrowolne. Postępowanie jest dobrowolne, jeśli jest postępowaniem z siebie (eph’ heauton). To natomiast jest możliwe dzięki myśleniu (dianoian). Dobrowolne postępowanie może być dobre dzięki rozsądkowi (phronesis), który jest doskonałością dianoetyczną. Takie postępowanie jest więc według prawidłowej racji (kata ton orthon logon).

Przyjemność i dobro w dialogu Protagoras Platona

100%

Gródek W. K.

Logos i Ethos

2021

vol. 56

issue 1

7-28

The article attempts to explain why Plato in his Protagoras promotes the idea – expressed in this dialogue by Socrates – that pleasure (hedone) is good (agathon). The scholars are not unanimous in their assessment of the thesis and its justification by Socrates. Furthermore, it seems to be in conflict with what Plato expresses in other dialogues. Some commentators maintain that it is the actual view of Socrates or of Plato from the time when the dialogue was written. Other say that this thesis is actually the premise for another thesis, namely that virtue is knowledge. An opinion was also voiced that only a cursory reading of Protagoras might lead one to the opinion that Socrates treats the relationship between pleasure and good seriously. However, if he doesn’t, then why does he attempt to convince his interlocutors to believe it? Taking all that into concern, an attempt was made to analyze the text in order to determine whether specific characteristics of good that lead to its relationship with pleasure are mentioned there. An important point in Socrates’ justification of that relationship is his explanation of what should direct one’s actions if one want to feel pleasure throughout one’s life and to avoid illusions that might lead to the belief that pleasure is bad. Such analyses lead to the conclusion that self-control plays the key role in achieving the state of pleasure throughout the whole of one’s life.

Artykuł jest próbą wyjaśnienia, dlaczego w dialogu Protagoras Platon ustami Sokratesa uznaje przyjemność (hedone) za dobro (agathon). Interpretatorzy nie są zgodni co do oceny samej tezy i jej uzasadnienia przez Sokratesa. Wydaje się być ona sprzeczna z poglądami Platona w innych dialogach. Część interpretatorów twierdzi, że jest to prawdziwe spojrzenie samego Sokratesa lub wczesnego Platona z okresu, kiedy pisał dialog. Inni twierdzą, że teza ta jest przesłanką służącą do udowodnienia twierdzenia, iż cnota jest wiedzą. Pojawił się również pogląd, że jedynie pobieżne czytanie tekstu może skłaniać czytelnika do uznania, iż Sokrates poważnie traktuje tezę o związku przyjemności z dobrem. Jeżeli jednak nie traktuje tej tezy poważnie, to dlaczego próbuje przekonać do niej swoich rozmówców? Mając na uwadze te wątpliwości, podjęto analizę tekstu dialogu w celu rozpoznania, czy pojawia się w nim wzmianka o cechach właściwych dobru, które decydują o przyjemności. Ważnym punktem w uzasadnianiu związku przyjemności z dobrem jest wskazanie przez Sokratesa, czym należy się kierować w postępowaniu, aby odczuwać przyjemność w całym życiu i uniknąć złudzeń, dzięki którym pojawia się mniemanie, że przyjemność jest zła. W wyniku przeprowadzonych analiz można postawić wniosek, że decydującą rolę w uzyskaniu stanu gwarantującego przyjemność w całym życiu odgrywa panowanie nad sobą samym.

Refine search results

2 Logos i Ethos

2 Gródek W. K.

1 2021

1 2019

Search results

Dianoia w Etykach Arystotelesa

Przyjemność i dobro w dialogu Protagoras Platona