Search results

1

Rzecznik Praw Oby watelskich a organy władzy sądowniczej

100%

Zięba-Załucka H.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2021

|

issue 3 (61)

127-146

PL

Autorka pokazuje, iż w celu ochrony praw i wolności Rzecznik Praw Obywatelskich przy pomocy zróżnicowanych instrumentów i w zależności od stwierdzonych uchy-bień podejmuje działania z organami władzy sądowniczej, na które nałożone zosta-ły obowiązki z zakresu ochrony praw człowieka i innych podmiotów. W artykule znajdziemy przegląd form relacji Rzecznika Praw Obywatelskich z Sądem Najwyż-szym, Naczelnym Sądem Administracyjnym, Trybunałem Konstytucyjnym czy są-dami powszechnymi. Mają one za zadanie podnieść poziom przestrzegania praw człowieka i obywatela.W tym kontekście teza artykułu brzmi następująco: wobec wad strukturalnych, praw-nych i organizacyjnych państwa Rzecznik zauważa, że pojawiają się nowe zagrożenia dla praw człowieka i obywatela,a wolności lub prawa im przyznane, odbierane są często niezgodnie ze standardami konstytucyjnymi zaś władza publiczna wykracza w sposób ekscesywny poza sferę przynależnych jej uprawnień. Zarzuty kierowane w skargach pod adresem organów władz publicznych, są często zweryfikowane przez Rzecznika w toku prowadzonych postępowań z jego udziałem. Rzecznik zachowuje dystans wobec tych organów, a to umożliwia mu oddziaływanie na te organy w zakresie ochrony praw czło-wieka, a przede wszystkim na podległe im jednostki.

EN

The author shows that, in order to protect rights and freedoms, the Ombudsman, with the help of various instruments and depending on the infringements found, undertakes actions with organs of the judiciary, on which obligations concerning the protection of human rights and other subjects have been imposed. This article reviews the forms of the Ombudsman’s relations with the Supreme Court, the Supreme Administrative Court, the Constitutional Tribunal, and common courts. Their aim is to raise the level of re-spect for human and civil rights.In this context the thesis of the article is as follows: in view of structural, legal and or-ganisational defects of the state, the Ombudsman notes that new threats to human and civil rights appear, freedoms or rights granted to them are often taken away in a man-ner inconsistent with constitutional standards, and public authorities exceed the sphere of their powers in an expcessive manner. Allegations made in complaints against public authorities are often verified by the Ombudsman in the course of inquiries with his par-ticipation. The Ombudsman keeps his distance from these bodies, which enables him to influence them in the field of human rights protection, and above all to influence the individuals subordinate to them.

2

Media a demokracja w Polsce

100%

Zięba-Załucka H.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2018

|

issue 3 (43)

59-76

PL

Współcześnie coraz częściej zdarza się że decyzje jednostek są kształtowane przez media, a dla stałego dialogu władzy i obywateli konieczne staje się zastosowanie nowych technik informacyjno- telekomunikacyjnych, w tym Internetu. Aby społeczeństwo mogło być w pełni nazwane obywatelskim: obywatele powinni być dobrze poinformowani, powinni interesować się polityką, powinni mieć równe prawa wypowiadania się i udziału w podejmowaniu decyzji, wszelkie decyzje powinny być poddawane publicznej debacie. Już na pierwszy rzut oka widać, że praktycznie żaden z punktów nie jest realizowany w praktyce, a raczej są marginalizowane. Zaś media stały się wiodącym forum dyskusyjnym na tematy publiczne i państwowe. Autorka zastanawia się nad wpływem demokracji i mediów masowych na przebieg kampanii wyborczej i na wizerunek kandydata w wyborach. Media przedstawiane są również jako tzw. czwarta władza (po trzech władzach: wykonawczej, ustawodawczej i sądowniczej), która kontroluje inne władze i informuje społeczeństwo o ewentualnych uchybieniach. Przypisana im rola czwartej władzy zdaje się mediom nie wystarczać, coraz częściej obserwujemy wiele przypadków, w których media ingerują w ład konstytucyjny. Autorka zauważa, iż zdarza się często, że działania mediów masowych nie służą dobru społeczeństwa i systemowi demokratycznemu. Zamiast więc korzystnie wpływać na rozwój demokracji i świadomości społecznej, ograniczają ją i deformują.

EN

Nowadays, it is more and more often that the decisions of individuals are shaped by the media, and for the permanent dialogue of power and citizens it becomes necessary to apply new information and telecommunications techniques, including the Internet. For a society to be fully called civil society: citizens should be well informed, should be interested in politics, should have equal rights of expression and participation in decision making, all decisions should be subject to public debate. At first glance, it can be seen that virtually none of the points is implemented in practice, but rather are marginalized. And the media has become the leading discussion forum on public and state issues. The author reflects on the influence of democracy and mass media on the course of the election campaign and on the image of the candidate in the election. The media are also presented as so-called the fourth authority (after three forms of power: executive, legislative and judiciary), which controls other authorities and informs the public about possible failures. The role of the fourth power assigned to them seems to be insufficient for the media, more and more often we observe many cases in which the media interfere in the constitutional order. The author notes that it often happens that mass media activities do not serve the good of society and the democratic system. So instead of favorably influencing the development of democracy and social awareness, they limit and deform it.

3

Monitoring a prawo do pry watności

100%

Zięba-Załucka H.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2019

|

issue 2(48)

205-221

PL

Autorka porusza w artykule kwestie dyskusyjne dotyczące odnalezienia równowagi między monitoringiem funkcjonującym zarówno w przestrzeni publicznej jak i prywatnej jako ele-ment zapewnienia bezpieczeństwa obywateli, a naruszaniem ich prawa do prywatności za-gwarantowanego w konstytucji. Jest to kwestia na tyle dyskusyjna, że nieustannie w wielu środowiskach trwają spory na ile wykorzystanie monitoringu jest zgodne z normami praw-nymi i etycznymi i służy zapewnieniu bezpieczeństwa obywateli. Ważna jest też granica po-między ochroną bezpieczeństwa a prawem do prywatności. Wskazuje, że ciągle nie ma usta-wy o monitoringu wizyjnym, mimo prac nad jej treścią od ponad 5 lat. Pokazuje jak szeroko stosowany jest monitoring i jak wpływa na prawo do prywatności. Jako główną tezę przyjęto założenie, iż dostęp do nowoczesnych technologii i technik informacyjnych w znaczący spo-sób zmienił postrzeganie praw człowieka i korzystanie z monitoringu w kontekście zwłaszcza prawa do prywatności – znacząco je ograniczając. Autorka dostrzega, iż prywatność jako do-bro o szczególnym znaczeniu dla człowieka ale i w określonym zakresie osoby prawnej przyj-muje postać wartości konstytucyjnej wynikającej z kilku przepisów obowiązującej ustawy zasadniczej w tym najważniejszego art. 47 oraz innych tj. art. 48–51, 53.

EN

The author discusses the issue of finding a balance between monitoring that works both in public and private space as an element of ensuring the security of citizens, and violat-ing their right to privacy guaranteed in the constitution. It is a matter of dispute enough that disputes persist in many environments, to the extent that the use of monitoring com-plies with legal and ethical standards and serves to ensure the security of citizens. The boundary between security protection and the right to privacy is also important. The author points out that there is still no law on video monitoring, despite work on its con-tent for over 5 years. It shows how widely used monitoring is and how it affects the right to privacy. The main thesis was assumption that access to modern technologies and in-formation techniques significantly changed the perception of human rights and the use of monitoring in the context of, in particular, the right to privacy – significantly limit-ing them. The author notices that privacy as a good of special significance for a man but also in a specific scope of a legal person takes the form of constitutional value resulting from several provisions of the binding constitution, including the most important arti-cle 47 and others, ie article 48–51, 53.

4

Społeczeństwo a Konstytucja (uwagi na marginesie ustawy Prawo o zgromadzeniach)

100%

Zięba-Załucka H.

Zeszyty Naukowe Uczelni Jana Wyżykowskiego. Studia z Nauk Społecznych

|

2018

|

issue 11

rb.ujw.pl/social

PL

W artykule wskazuje się, jak ważną rolę w demokracji odgrywa udział obywateli w sprawowaniu władzy. Dlatego też tradycyjne rozumienie sprawowania władzy zwierzchniej przez naród, przejawiające się w twierdzeniu, że „przez usta parlamentarzystów przemawia naród”, nie może być współcześnie bezkrytycznie akceptowane, zwłaszcza wobec wielości form angażowania się obywateli w proces decyzyjny oraz narzędzi umożliwiających artykulację ich żądań i potrzeb. Za trafne wydaje się rozumienie zasady suwerenności narodu jako związanie wszystkich organów władzy publicznej działających w RP wolą wyrażaną przez ogół obywateli. Wola ta jest prezentowana nie tylko w postaci preferencji wyborczych, ale także za pośrednictwem instytucji demokracji bezpośredniej, gdyż pośrednia forma sprawowania władzy w ramach społeczeństwa obywatelskiego nie może zostać uznana za wystarczającą i satysfakcjonującą. Jedną z form aktywności obywatelskiej jest prawo do zgromadzania się. Autorka wskazuje na kontrowersje wokół tej ustawy i dowodzi, że być może wynikają one z negatywnej praktyki konsultacji społecznych.

EN

The author indicates how important the role of citizens is in the exercise of power in democracy. Therefore, the traditional understanding of the exercise of supreme power by the nation, manifested in the statement that “the nation speaks through the mouths of parliaments” can not be uncritically accepted today, especially in the relation to the multiple forms of citizens’ involvement in the decision-making process and tools enabling the articulation of their demands and needs. It seems appropriate to understand the principle of national sovereignty as binding all public authorities operating in the Republic of Poland in the will expressed by all citizens. This will is presented by indicating certain views of preferences during elections, and also through the institution of direct democracy, because the indirect form of exercising power within civil society can not be considered sufficient and satisfying. One of the forms of civic activity is the right to gather. The authoress points to the controversy surrounding this bill and proves that it may be due to the negative practice of social consultations.

5

Prokuratura w nowej ustawie z 2016 roku Eksperyment z podległością władzy wykonawczej

100%

Zięba-Załucka H.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2016

|

issue 5 (33)

111-124

PL

Artykuł pokazuje, iż prokuratura jako organ pozakonstytucyjny podlega wpływom politycznym. Autorka prezentuje, jak wygląda podporządkowanie prokuratury w Polsce i innych krajach Unii Europejskiej. Wskazuje, iż zapoczątkowana w 2010 r. reforma prokuratury i rozłączenie funkcji prokuratora generalnego i ministra sprawiedliwości nie przyniosło oczekiwanych rezultatów, ponieważ reforma Prokuratury nie została zakończona. Również nie wzmocniła pozycji procesowej proukratora generalnego, ale ją osłabiła. Ustawa przyniosła bowiem wiele przepisów, które z jednej strony były przyczynkiem do niezależności prokuratury, a z drugiej strony narzędziem kontroli nad prokuraturą (art. 10e i 10f), czyniąc tę niezależność iluzoryczną. Dlatego zdaniem autorki, należy dać szanse nowej regulacji, mimo zastrzeżeń. Realizacja w praktyce ustawy z 2016 r. ma doprowadzić do odzyskania przez proukratora generalnego silnej pozycji zarówno wobec podległych prokuratorów, jak i organów zewnętrznych.

EN

An experiment with the subjection of the prosecution to the executive. The article proves that the prosecution as an non-constitutional authority is subjected to political influences. The author presents the subordination of the prosecution in Poland and other European Union countries. The author indicates that the 2010 reform of the prosecution as well as the disengagement of the Attorney General and Minister of Justice offices has not produced the expected results, since the reform of the prosecution has not been completed. The reform not only failed to strengthened the position of the Attorney General but it has weakened one’s prerogatives. The aforementioned Act of Parliament brought many of the provisions, which on one hand are a contribution to the independence of the prosecutor’s office, and on the other hand, are a tool of control over the prosecution (article 10e and 10f), making the prosecution’s independence illusory. Therefore, according to the author, the new regulations should be given a chance, despite concerns. The aim of the implementation the 2016 Act of Parliament is to provide recovery of strong position by the Attorney General against both the subordinate prosecutors, as well as external bodies.

6

Wolność przemieszczania się w ustawodawstwie międzynarodowym i polskim

100%

Zięba-Załucka H.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2013

|

issue 2 (14)

33-49

PL

Artykuł przedstawia zagadnienie wolności przemieszczania się w oparciu o art. 52 konstytucji. Autorka prezentuje rozwiązania prawne wolności przemieszczania się w dokumentach międzynarodowych a następnie w prawie polskim. Wskazuje na ważny dla tej kwestii układ z Schengen dotyczący zniesienia kontroli na granicach wewnętrznych UE i jego oddziaływanie na Polskę. Opisuje przesłanki ograniczenia wolności przemieszczania się, podnosząc , że ETPC podkreśla niedopuszczalność arbitralności stosowania wielu przesłanek związanych z przemieszczaniem się i swobodą przepływu osób w UE. Autorka zauważa, że TUE i TFUE przyznają każdemu obywatelowi Unii prawo do swobodnego przemieszczania się.

EN

This article presents the question of freedom of movement under Article 52 of the Constitution. The author presents the legal solutions of freedom of movement in international documents and then in Polish law. She also points to an important issue for the Schengen Agreement on the abolition of controls at internal EU borders and its impact on Poland. She describes the reasons for restricting the freedom of movement, arguing that the ECHR emphasizes the inadmissibility of the arbitrariness of many indications of movement and freedom of movement within the EU. She notes that the TEU and TFEU grant every citizen of the Union the right to freedom of movement.

7

Prokuratura a Rada Ministrów (na marginesie oceny sprawozdania prokuratora generalnego przez prezesa Rady Ministrów)

100%

Zięba-Załucka H.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2014

|

issue 3 (19)

195-211

PL

Czas funkcjonowania prokuratury w nowych ramach ustrojowych pozwolił na wskazanie braków w zakresie regulacji prawnej oraz korekty instrumentów prawnych funkcjonowania prokuratury. Obecna regulacja prawna nadaje prokuratorowi generalnemu niezależność, wyrażającą się w braku podległości prokuratury innemu organowi państwa. Umiejscowienie w strukturze organów państwa nie oznacza jednak zerwania więzi instytucjonalnych między prokuratorem generalnym a pozostałymi organami władzy publicznej, zwłaszcza z Radą Ministrów i ministrem sprawiedliwości. Zgodnie bowiem z ideą (trój)podziału władz w demokratycznym państwie prawa poza zasadą rozdziału kompetencji podkreśla się zasadę współdziałania organów władzy publicznej. W kontekście działalności prokuratora generalnego i corocznego sprawozdania, jakie składa on Radzie Ministrów, autorka przedstawia dylematy wynikające z tej sytuacji. Wskazuje, w jakim kierunku powinny pójść zmiany w tym zakresie w nowej, przygotowywanej przez rząd ustawie Prawo o prokuraturze. Głównym celem nowego projektu ustawy jest umożliwienie parlamentarnej, corocznej debaty nad działalnością prokuratury oraz wprowadzenie instytucjonalnych rozwiązań, które umożliwiłyby dobrą współpracę Rady Ministrów z prokuratorem generalnym, co aktualnie nie zawsze ma miejsce. Autorka zauważa, że ustawa nie wyznacza żadnego terminu, w jakim prezes Rady Ministrów musi ocenić sprawozdanie. Taki stan niepewności jest sporym zagrożeniem dla funkcjonowania prokuratury. Może negatywnie wpływać na podejmowanie zmian organizacyjno-funkcjonalnych, usprawniających pracę prokuratury, prokurator generalny zaś z obawy przed decyzją premiera może unikać publicznych wystąpień w ważnych sprawach. Należałoby więc związać szefa rządu konkretnym terminem na wydanie decyzji. Dodatkowo prezes Rady Ministrów może wystąpić do Sejmu z wnioskiem o odwołanie prokuratora generalnego przed upływem okresu, na jaki został on powołany. W artykule wskazano więc, co powinno być zmienione w nowej ustawie, by zapewnić sprawne działanie prokuratury.

EN

The time of the prosecutor’s office functioning within the new political system allowed for determination of deficiencies in terms of legal regulations and correction of the legal instruments of the prosecutor’s office operation. Present legal regulations give the autonomy to the Public Prosecutor General, which is expressed in the fact that the prosecutor’s office is not subordinate to any other state authority. However, placement within the state authorities’ structures does not involve breaking up the institutional bonds between the Public Prosecutor General and other public authorities, especially with the Council of Ministers and the Minister of Justice. Pursuant to the idea of separation of powers in the democratic state of law, apart from the principle of competences distribution, the principle of public authorities’ co-operation is underlined. In the context of the activity of the Public Prosecutor General and yearly report which is submitted by him to the Council of Ministers the author presents the dilemmas which result from the situation. She indicates which direction the changes shall go with reference to it, in the new act on the prosecutor’s office right which is under preparation by the government. The main objective of the new bill is to allow for the parliamentary, yearly debate over the prosecutor’s office activity and introduction of institutional solutions which would allow for good co-operation of the Council of Ministers with the Public Prosecutor General, what does not always happen. The author thinks that the act does not specify any deadline in which the President of the Council of Ministers has to evaluate the report. Such a state of uncertainty is a major threat for the prosecutor’s office functioning. It may have a negative impact on the act of undertaking organizational and functional changes which improve the work of the prosecutor’s office, while the Public Prosecutor General being afraid of the prime minister’s decision may avoid public speaking in important issues. This is why the prime minister shall be bound with the specified deadline for giving the decision. Additionally, the President of the Council of Ministers may apply to the Seym with the motion to recall the Public Prosecutor General before the end of the period which he was appointed for. The article indicates then issues that have to be changed in the new act in order to assure the efficient functioning of the prosecutor’s office.

8

Własność i dziedziczenie w polskiej konstytucji z 1997 r. (na tle uregulowań konstytucji wybranych państw)

100%

Zięba-Załucka H.

Studia Prawnicze: rozprawy i materiały

|

2019

|

issue 1(24)

5-20

EN

Private property and inheritance are legal institutions linked by an inseparable genetic and functional link. This is reflected not only in the content of the legal provisions governing these institutions, but also in the constitutional provisions that govern jointly ownership and succession. The right of inheritance does not exist in any of the provisions of the Constitution of the Republic of Poland of 1997 on its own, but always along with the ownership, which indicates a close relationship and mutual dependence. The Polish Constitution refers to the protection of property and the right to inheritance in two articles, i.e. Articles 21 and 64. According to Article 21, the Republic of Poland “shall protect property and the right to inheritance”, and thus points to the system principle, while Article 64 is included in Chapter II, which is entitled “Freedoms, Rights, and Obligations of Man and Citizen” and thus refers to the status of an individual in the state. The author shows Polish solutions and reviews the regulations in this area in contemporary constitutions in order to present several models of constitutional solutions, however, two of them should be given special attention. In the former the constitution specifies the right of ownership and inheritance, the latter, points out that the right of inheritance must be derived from the right of ownership. A similar situation exists in international law, where some international agreements relate directly to inheritance, while others guarantee only the right to property, while the right to inheritance is derived from it by doctrine and jurisprudence. There is a similar situation in international law, where some international agreements relate directly to inheritance, while others guarantee only the right to property, and the right to inheritance is derived from it by doctrine and jurisprudence. An important issue which, according to the author, is worth considering is the fact that some constitutions treat ownership and inheritance law as a system principle, while others include it in the chapters on the status of an individual in terms of subjective law. Contemporary constitutions consolidate and develop the principles of property protection diff erently from the old constitutions, namely they emphasise the new approach to property relations, which presupposes an obligatory consideration of state interests, on the condition that the rights of individual persons are not opposed to the rights and public interests.

PL

Własność prywatna i dziedziczenie to instytucje prawne połączone nierozerwalnym związkiem genetycznym i funkcjonalnym. Znajduje on wyraz nie tylko w treści regulujących te instytucje przepisach ustawowych, lecz także w przepisach konstytucji, które normują łącznie własność i dziedziczenie. Prawo dziedziczenia nie występuje w żadnym z przepisów Konstytucji RP z 1997 r. samodzielnie, lecz zawsze w zestawieniu z własnością, co wskazuje na ścisły związek, a także wzajemną zależność. Nasza Konstytucja odnosi się do kwestii ochrony własności i prawa dziedziczenia w dwóch artykułach tj. w art. 21 i 64. Zgodnie z art. 21 Rzeczpospolita Polska „chroni własność i prawo dziedziczenia” a więc wskazuje na zasadę ustrojową, zaś art. 64 znajduje się w rozdziale II zatytułowanym „Wolności, prawa obowiązki człowieka i obywatela” a więc odnosi się do statusu jednostki w państwie. Autorka pokazuje polskie rozwiązania i dokonuje przeglądu regulacji w tym zakresie we współczesnych konstytucjach aby zauważyć, że istnieje kilka modeli rozwiązań konstytucyjnych ale na dwa należy zwrócić szczególną uwagę – w jednym z nich ustawy zasadnicze wyszczególniają prawo własności i dziedziczenia, zaś w pozostałych – prawo dziedziczenia musi być wywodzone z prawa własności. Z podobną sytuacją mamy do czynienia w prawie międzynarodowym, gdzie część umów międzynarodowych odnosi się do dziedziczenia bezpośrednio, natomiast inne gwarantują tylko prawo własności, zaś prawo dziedziczenia wywodzone jest z niego przez doktrynę i orzecznictwo. Ważnym wątkiem którym warto zdaniem autorki się zainteresować, jest ten, że niektóre konstytucje traktują własność i prawo dziedziczenia jako zasadę ustrojową, inne zaś ujmują ją w rozdziałach dotyczących statusu jednostki w kategoriach prawa podmiotowego. Współczesne konstytucje utrwalają i rozwijają zasady ochrony własności inaczej niż stare konstytucje, mianowicie podkreślają nowe podejście do stosunków własnościowych, które zakłada obowiązkowe uwzględnienie państwowych interesów, z zachowaniem warunku, aby prawa poszczególnych osób nie były przeciwstawiane prawom i interesom publicznym.

Refine search results

6 Przegląd Prawa Konstytucyjnego

1 Studia Prawnicze: rozprawy i materiały

1 Zeszyty Naukowe Uczelni Jana Wyżykowskiego. Studia z Nauk Społecznych

8 Zięba-Załucka H.

1 2021

2 2019

2 2018

1 2016

1 2014

1 2013

Rzecznik Praw Oby watelskich a organy władzy sądowniczej

Media a demokracja w Polsce

Monitoring a prawo do pry watności

Społeczeństwo a Konstytucja (uwagi na marginesie ustawy Prawo o zgromadzeniach)

Prokuratura w nowej ustawie z 2016 roku Eksperyment z podległością władzy wykonawczej

Wolność przemieszczania się w ustawodawstwie międzynarodowym i polskim

Prokuratura a Rada Ministrów (na marginesie oceny sprawozdania prokuratora generalnego przez prezesa Rady Ministrów)

Własność i dziedziczenie w polskiej konstytucji z 1997 r. (na tle uregulowań konstytucji wybranych państw)