Search results

1

Przystosowanie i opór żeńskich zgromadzeń zakonnych wobec władz komunistycznych w Polsce. Zarys problemu

100%

Mirek A.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2012

|

vol. 15

217-233

EN

From 1944 when Poland was under the communism rule two kind of attitudes existed in polish society – adaptation and resistance. Affirmation, adjustment, resistance and opposition – those attitudes were appearing at the same time and were related to each other. Anti-communist resistance in People’s Republic of Poland applied to every class and group of society. The resistance was especially directed into a restrict feature limiting a freedom to profess religion, damaging a value of national tradition or limiting a freedom to speech and beliefs. In August 1949 “ A decree of protection of freedom of conscience and denomination” was issued. Technically this document, was meant to create a lawful guarantee of freedom of denominations in Poland. In reality some of the regulations were used by the different authorities to both make Church’s life more difficult and to repress clergy and secular people. The Catholics in Poland were treated as a second category citizens ( limited with their capability to get promotion, even if they kept a loyal attitudes) but nuns were treated even worst as a third category citizens, being continuously pushing to the dregs of social live, without not only any chance to get promotion but also without the fundamental rights and freedom guarantee to every Poles by the Constitution. In further perspective the communist government planned to gradually limited congregations work, created closed enclaves and aimed to completely liquidate nuns work. The right person for the Church happened to be a cardinal Stefan Wyszyński a Primate of Poland. Thanks to an inflexible attitudes of cardinal Wyszyński and his Non possumus the authorities were unable to fulfill the program of “loyality” in Catholic Church in Poland. The Primate tried to show nuns a new perspective of work and was looking for methods to defend and kept monastic life in Poland. The Episcopal was protecting monastic live. It was aware that battle with religious orders was a part of a main repertoire among most of the regime which at any time undertake a battle with Church. The history of People’s Republic of Poland might be describe as a process of struggle between the authorities and society where both sides were changing under influence of this struggle.

PL

W okresie reżimu komunistycznego w Polsce we wszystkich praktycznie obszarach życia istniały dwie postawy społeczne: przystosowanie i opór. Zewnętrznym przejawom przystosowania, towarzyszyło zachowanie suwerenności wewnętrznej i zdolności do stawiania oporu, przynajmniej wobec niektórych cech systemu czy kierunku działania władz. Antykomunistyczny opór dotyczył wszystkich warstw i grup społecznych. Podejmowany był nie tylko przez zbrojne podziemie ale także przez znaczną część polskiego społeczeństwa. Był ukierunkowany przede wszystkim na kwestie wolności wyznawania religii, naruszania wartości tradycji narodowej, czy wobec ograniczania wolności przekonań i wypowiedzi. Walka z zakonami należała do głównych celów większości reżimów, które kiedykolwiek walczyły z Kościołem. Katolicy byli traktowani jako obywatele drugiej kategorii, zakonnice natomiast jak obywatele trzeciej kategorii, nieustannie spychane na margines życia społecznego, pozbawiane nie tylko możliwości awansu społecznego, ale przede wszystkim podstawowych praw i swobód obywatelskich gwarantowanych przez Konstytucję. Systematycznie pozbawiano siostry prowadzenia działalności apostolskiej i swobodnego podejmowania pracy zawodowej, odmawiano możliwości zdobycia wykształcenia, korzystania z świadczeń socjalnych takich jak ochrona zdrowia, ubezpieczenia społeczne czy świadczenia emerytalne, instrumentalnie wykorzystywano przepisy podatkowe. Planowa ateizacja dotknęła wszystkie obszary działalności wspólnot zakonnych. Przyjmowała ona charakter rozwiązań instytucjonalno-prawnych. Walka z działalnością zakonów dokonywana była „w majestacie prawa”. W okresie od 1949 do 1967 zlikwidowano ponad 80 szkół zakonnych, 263 domy dziecka, 680 przedszkoli, 73 świetlice, 46 żłobków. Z 276 szpitali, w których siostry pracowały do roku 1967 zostały tylko w 93. Szpitale zakonne upaństwowiono. W celu skutecznej obrony zakonów, z inicjatywy Prymasa Wyszyńskiego zapoczątkowano instytucjonalne formy współpracy zgromadzeń zakonnych. Narzędziem represyjnej polityki państwa, prowadzonej w stosunku do zgromadzeń zakonnych była Ustawa o przejęciu „dóbr martwej ręki” z 20 marca 1950 r. mająca na celu ograniczenie bazy materialnej zakonów, wprowadziła stan prawny, w którym zgromadzenia zakonne traciły własne ziemie i gospodarstwa, będące podstawą utrzymania wielu wspólnot zakonnych, a zwłaszcza nowicjatów i domów formacyjnych. Afirmacja, przystosowanie, opór, opozycyjność – wszystkie te postawy występowały jednocześnie i we wzajemnym powiązaniu. Zakonnice, tak jak całe społeczeństwo, zmuszone do milczenia i respektowania narzuconych reguł, przystosowały się do nich, jednocześnie broniły pewnego zakresu autonomii i próbowały ją poszerzać. Dzieje PRL można przedstawić jako proces zmagania się między aparatem władzy a społeczeństwem, w którym to zmaganiu zmieniają się obie strony.

2

Synodal Acts of Female Religious Communities Based on the Example of the Congregation of the Daughters of Mary Immaculate. One of the Forms of Preparation for the Millennial Baptism in Poland 1957–1966

100%

Mirek A.

Wrocławski Przegląd Teologiczny

|

2019

|

vol. 25

|

issue 1

PL

In the years 1962–1965, the Second Vatican Council deliberated in Rome, convened by Pope John XXIII in order to modernize and renovate the Catholic Church. Polish communist government wanted to use the Council for its own use. Church in Poland, especially monastic orders, undertook many joint initiatives aimed to provide spiritual assistance of proceedings of Council’s fathers. In Poland, the council action was linked to the Great Novena programme before the millennial anniversary of the baptism of Poland celebrated throughout 1966. The Primate noticed the coincidence of the work and aims of the Council with the work and aims of the Great Novena. The objective of the Council was to renew the spirit in the Church accordingly to the needs of contemporary people, meanwhile the goal of the Great Novena was to renew and to reborn morally the nation on the verge of the second millennium of Christianity. The final outcome of the works was brave and enthusiastic undertaking of conciliar rebirth by the orders, as preparation for the celebration of millennium of the Christening of Poland, celebrated in 1966.

3

Obecność sióstr zakonnych w życiu Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego w latach 1945-1989

100%

Mirek A.

Roczniki Humanistyczne

|

2018

|

vol. 66

|

issue 2: Historia. Zeszyt specjalny

355-381

PL

W historię Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego i w jego misję od samego początku była wpisana obecność sióstr zakonnych, które tworząc środowisko akademickie, były: studentkami, nauczycielami akademickimi, pracownikami naukowymi, bibliotekarkami, pracownikami administracji różnych agend uniwersytetu, między innymi: rektoratu, domu księży studentów, żeńskiego domu akademickiego, a także Towarzystwa Naukowego KUL oraz Towarzystwa Przyjaciół KUL. Władze PRL od początku lat 50. zamknęły siostrom zakonnym możliwość kształcenia się w szkołach państwowych. Dotyczyło to zarówno szkół średnich, jak i wyższych. Z tego względu przez długie lata Katolicki Uniwersytet Lubelski obok Akademii Teologii Katolickiej był jedyną wyższą uczelnią, gdzie zakonnice mogły studiować. Obecność sióstr zakonnych na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim miała swoje przełożenie na kształtowanie się elity zakonnej, gdyż wiele sióstr absolwentek KUL-u podejmowało obowiązki przełożonych generalnych i prowincjalnych. Uniwersytet ten był dla żeńskich wspólnot zakonnych ważnym ośrodkiem naukowym, gdzie zakonnice mogły zdobywać wykształcenie i uzyskiwać stopnie i tytuły naukowe. Zakonnice na stałe wpisały się w historię społeczności akademickiej KUL-u, który z kolei kształtował historię życia nie tylko swoich absolwentek w habitach, ale także całych wspólnot zakonnych.

EN

The presence of nuns in the Catholic University of Lublin (KUL) and its mission was written into its history since the very beginning, who while creating academic environment were students, academic teachers, research workers, librarians as well as university administration employees and its various agendas, including the rector’s office, priests’ dormitory, female dormitory as well as the Scientific Society of KUL and Society of KUL Friends. Since the beginning of the 1950s, authorities of the Polish People’s Republic prevented the nuns’ possibility to study in state schools, and this concerned both secondary schools and colleges. For this reason, the Catholic University of Lublin, apart from the Academy of Catholic Theology, for many years became the only institution of higher education where nuns could study. The presence of nuns at the Catholic University of Lublin translated into a formation of the conventual elite, since many nuns who graduated from KUL assumed the duties of general and provincial superiors. The Catholic University of Lublin was an important scientific centre for sisterhood communities, where nuns not only could acquire education but also academic degrees and titles. The nuns have become the history and academic community of KUL for good, shaping the history of life not only of its graduates in habits, but also of entire religious communities.

Refine search results

1 Roczniki Humanistyczne

1 Studia z Prawa Wyznaniowego

1 Wrocławski Przegląd Teologiczny

3 Mirek A.

1 2019

1 2018

1 2012

Przystosowanie i opór żeńskich zgromadzeń zakonnych wobec władz komunistycznych w Polsce. Zarys problemu

Synodal Acts of Female Religious Communities Based on the Example of the Congregation of the Daughters of Mary Immaculate. One of the Forms of Preparation for the Millennial Baptism in Poland 1957–1966

Obecność sióstr zakonnych w życiu Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego w latach 1945-1989