Search results

1

Mała Utopia Awangardy. „Kolekcja Studio” i „Kolekcja Osiecka” Jako Lokalne Zawiązki Muzeów Sztuki Współczesnej

100%

Jarecka D.

Sztuka i Dokumentacja

|

2018

|

issue 18

95-109

PL

Artykuł przeprowadza porównanie między dwiema instytucjami w odniesieniu do problemu kolekcjonowania dzieł sztuki współczesnej oraz muzeum sztuki współczesnej jako składnika awangardowej utopii. Galeria Studio powstała w 1972 roku i działa do dzisiaj przy Teatrze Studio w Warszawie, od początku zajmuje się też gromadzeniem dzieł sztuki najnowszej. Dział sztuki współczesnej w Muzeum Koszalinie powstał w 1976 roku i funkcjonuje w tym samym miejscu do dzisiaj, jednak historia kolekcjonowania sztuki współczesnej przez muzeum w Koszalinie, sięga 1956 kiedy do Muzeum Archeologiczno-Historycznego w Koszalinie nabyto pierwsze prace współczesnych artystów. Muzeum w Koszalinie w 1963 roku otrzymało dar w postaci trzynastu obrazów od Mariana Bogusza, pochodzących ze zbiorów Galerii Krzywego Koła w Warszawie, zaś w sąsiednich Osiekach z jego inicjatywy zaczęły się odbywać plenery gromadzące awangardowych artystów z całej Polski. Organizatorzy plenerów mieli nadzieję, że uda się na bazie lokalnego muzeum zbudować instytucję, która z czasem zamieni się w muzeum sztuki nowoczesnej. Taki plan się nie powiódł. Ostatecznie z marzeń o muzeum w Koszalinie pozostał jedynie zbiór dzieł, zwany dzisiaj „kolekcją osiecką”. W Galerii Studio zbiory sztuki także nie przerodziły się w muzeum, choć chciał tego założyciel galerii Józef Szajna. Autorka rozważa historyczne implikacje oraz możliwe scenariusze przyszłości dwóch zmarginalizowanych w polityce lokalnych władz i macierzystych instytucji, wybitnych zbiorów polskiej sztuki współczesnej.

2

Intermedialny język protestu i Marzec ‘68 w Polsce na przykładzie poznańskiej galerii odNOWA

100%

Jarecka D.

pl.it / rassegna italiana di argomenti polacchi

|

2018

|

issue 9

127-143

EN

Language of Protest in the Visual Arts and March ‘68 in Poland. The example of the OdNOWA Gallery in Poznań. The events of March 1968 in Poland have been widely studied from the point of view of political and social history. Recently, it has also become the subject of cultural studies. Yet, the research in the area of the visual arts has been neglected. In the text on the performance art in Poland around 1968 I pay special attention to the connection of art and political tensions of the era with the odNOWA Gallery in Poznań as a case study. The gallery was closed down after the happening by Andrzej Matuszewski entitled Proceeding on May 1969 and the event marked the break of the artists community with the cultural policy of the socialist state. It was too early to call their position ‘dissident’. Yet, I propose a notion of ‘distrust’, taken from Stanisław Barańczak’s writings, to define the peculiar stand of the avant-garde artists in Poland by the end of the 1960s that eventually led to dissidence in the 1980s.

3

Modernizm – modernizacja – komunizm

100%

Jarecka D.

Pamiętnik Literacki

|

2024

|

vol. 115

|

issue 2

91-103

PL

Rozróżnienie na modernizm i modernizację, poczynione przez Jerzego Jedlickiego („Świat zwyrodniały. Lęki i wyroki krytyków nowoczesności”, 2000) w kontekście sporów o kulturę europejską około 1900 roku, sprawdza się także w odniesieniu do polskiej kultury drugiej połowy XX wieku. Pozwala uchwycić różnicę poglądów na problem awangardy artystycznej w obrębie formacji lewicowej czy socjalistycznej lepiej niż perspektywa dwubiegunowa, posługująca się takimi opozycjami jak wolność vs. stalinizm lub awangarda vs. socrealizm. Autorzy ostatnich publikacji poświęconych polskiej kulturze wizualnej w okresie socjalizmu, m.in. Piotr Juszkiewicz („Cień modernizmu”, 2013) czy Anna Markowska („Sztuka i rewolucja. Wieloperspektywiczne ujęcie sztuki polskiej zaraz po wojnie”, 2023), ukazują modernizm i modernizację w negatywnym świetle, wiążąc je z systemem władzy w PRL oraz z implikowaną przezeń hierarchią wartości. W artykule przedstawiona zostaje argumentacja na rzecz odłączenia tych kategorii od schematu określanego jako paradygmat antykomunistyczny i potraktowania ich jako dwóch splecionych ze sobą nurtów aporetycznej nowoczesności.

EN

The distinction between modernism and modernisation, drawn by Jerzy Jedlicki (“Świat zwyrodniały. Lęki i wyroki krytyków nowoczesności” <”A Degenerate World”>, 2000) in the contexts of disputes about European culture around 1900, proves correct also in reference to the visual culture in Poland of the first half of the 20th c. It helps to grasp the disparity in views on the issue of leftist or socialist artistic avant-garde in a better way than employing a bipolar perspective that hinges on such oppositions as freedom vs. Stalinism, or avant-garde vs. socialist realism. Some authors of recent publications on the visual culture in socialist Poland, e.g. Piotr Juszkiewicz’s “Cień modernizmu” (“The Shadow of Modernism, 2013) or Anna Markowska’s “Sztuka i rewolucja. Wieloperspektywiczne ujęcie sztuki polskiej zaraz po wojnie” („Art and Revolution. A Multi-Perspective Overview of Polish Art after the World War II,” 2023), depict modernism and modernisation in a negative light, linking them with the political system of the Polish People’s Republic and the hierarchy of values that it implied. The paper delivers arguments to support separation of those categories from the scheme defined as anti-communist paradigm and to view them as two intermingling trends of aporetic modernity.

Refine search results

1 Pamiętnik Literacki

1 Sztuka i Dokumentacja

1 pl.it / rassegna italiana di argomenti polacchi

3 Jarecka D.

1 2024

2 2018

Mała Utopia Awangardy. „Kolekcja Studio” i „Kolekcja Osiecka” Jako Lokalne Zawiązki Muzeów Sztuki Współczesnej

Intermedialny język protestu i Marzec ‘68 w Polsce na przykładzie poznańskiej galerii odNOWA

Modernizm – modernizacja – komunizm