Search results

1

A military order in an order state. Pomeranian Hospitallers and the Teutonic Knights, 1308–1370

100%

Smoliński M.

Studia z Dziejów Średniowiecza

|

2023

|

issue 26

191-232

PL

W polskiej literaturze przedmiotu od lat funkcjonuje pogląd o niezbyt dobrych stosunkach panujących między zakonem krzyżackim w Prusach a joannitami na Pomorzu w latach 1308–1370. Głównego powodu wzajmnej niechęci obu zakonów dopatrywano się w konkurencji ekonomicznej. Po opanowaniu Pomorza Gdańskiego Krzyżacy mieli blokować rozwój gospodarczy dóbr joannickich na Pomorzu. Ze względu na to joannici mieli w końcu nie wytrzymać konkurencji gospodarczej z Krzyżakami i do 1370 r., poniekąd do tego zmuszeni, sprzedali swe dobra Krzyżakom. Zaprezentowanego powyżej poglądu polskich badaczy, w obliczu zachowanych źródeł, nie da się jednak utrzymać. W latach 1308–1309 Krzyżacy zajęli Gdańsk, a potem opanowali resztę byłego Księstwa Pomorskiego (Gdańskiego) ze szkodą dla Władysława Łokietka. Dużą rolę w tych wydarzeniach, oprócz Henryka von Plotzke, odegrali Günther i Sieghard von Schwarzburgowie. Pierwszy z ich był m.in. komturem grudziądzkim, a potem komturem ziemi chełmińskiej. Wziął udział w zajęciu Gdańska przez Krzyżaków i w późniejszych walkach zakonu niemieckiego z Polską. Sieghard sprawował w zakonie niemieckim wiele urzędów, m.in. mistrza krajowego pruskiego. Był też uznanym dyplomatą, często delegowanym przez Krzyżaków do rozmów ze stroną polską. Wedle niektórych źródeł Krzyżacy znaleźli się w Gdańsku po zaangażowaniu ich przez Władysława Łokietka do obrony grodu przed najazdem brandenburskim. Namówił ich do tego brat Łokietka, książę dobrzyński Siemowit – jednocześnie krewniak Günthera i Siegharda von Schwarzburgów. Po wydarzeniach z lat 1308/1309 polski książę musiał więc czuć się zdradzony nie tylko przez zakon niemiecki, ale też pośrednio przez wspomnianych Krzyżaków – braci Schwarzburgów. Nie oznaczało to jednak zerwania z nimi kontaktów. Wedle kroniki pruskiej autorstwa Wiganda z Marburga Władysław Łokietek pewną dozą sympatii darzył przynajmniej Siegharda von Schwarzburga. We wspomnianym okresie przedstawiciele spokrewnionych ze sobą niemieckich rodów von Schwarzburg i von Henneberg odgrywali dużą rolę w strukturze zakonu joannickiego. Albrecht von Schwarzburg był uznanym joannickim dyplomatą oraz zdolnym dowódcą wojskowym. Wsławił się operacjami wojskowymi w basenie Morza Śródziemnego. Jego siostrzeniec Berthold VI von Henneberg odznaczył się w dziejach polskiej prowincji zakonu joannickiego oraz joannitów z Czech, Moraw i Austrii, których został przeorem. Karierę zakończył na urzędzie przeora niemieckiego. Miał duży wpływ na sposób przejęcia dóbr przez joannitów po skasowanym oficjalnie w 1312 r. zakonie templariuszy. W polityce wewnętrznej i zagranicznej władców Rzeszy Schwarzburgowie i przede wszystkim Hennebergowie angażowali się w konflikcie na liniach: Wittelsbachowie – papiestwo – Luksemburgowie. Ze względu na politykę zagraniczną Władysława Łokietka wobec Marchii Brandenburskiej i zakonu krzyżackiego oba wspomniane wyżej rody niemieckie należały do przeciwni ków polskiego władcy. Stosunki między Władysławem Łokietkiem i joannitami nie układały się poprawnie z pewnością dlatego, że joannici pomorscy podlegali wówczas szpitalnikom z Meklemburgii i Brandenburgii. W interesującym nas okresie, a zwłaszcza po stopniowym przejęciu dóbr po skasowanych templariuszach, w grupie szpitalników z północnych Niemiec i Pomorza zaczął kształtować się pomysł utworzenia osobnego baliwatu joannickiego, który później określano jako brandenburski. Powodzenie tego pomysłu było uzależnione od stosunków szpitalników z władcami terytorialnymi Brandenburgii i Meklemburgii. Do przeciwników Władysława Łokietka można zaliczyć tak Askańczyków, jak i później Wittelsbachów. Od 1317 r. należy również odnotować pogorszenie się relacji Władysława Łokietka z joannitami polskimi. W konsekwencji powyższego splotu wydarzeń joannici pomorscy nie pozostali bierni wobec procesu uwolnienia Pomorza Gdańskiego spod polskiej władzy. Najprawdopodobniej już w pierwszej dekadzie XIV w. wzięli aktywny udział w walkach Krzyżaków z Polską. Wsławili się zwłaszcza wystąpieniami zbrojnymi przeciwko ludziom stronnika polskiego władcy, a więc biskupa kujawskiego Gerwarda z Ostrowa. Zostali za to ukarani i na mocy wyroku sądowego, który zapadł pod czas procesu między Polską a Krzyżakami w 1321 r. – odebrano joannitom dobra kujawskie i małopolskie. O wykonanie tego wyroku miał zadbać Władysław Łokietek. Próbując odzyskać utracone dobra, joannici w kolejnych latach dalej występowali przeciwko biskupom kujawskim. Tym razem robili to już na drodze sądowej. Usiłowania te nie zakończyły się dla nich szczęśliwie – na zawsze utracili dobra kujawskie (Zbląg i Niemojewko) oraz małopolskie (Zagość). W latach 30. i 40. XIV w. joannici na Pomorzu Wschodnim utrzymywali dość dobre relacje z Krzyżakami, w których uznawali swego feudalnego zwierzchnika. Dzięki temu udało im się zakończyć długo trwały spór sądowy z cystersami z Pelplina. Niewykluczone, że pewną rolę odegrało w tym orzeczenie wydane przez wielkiego mistrza krzyżackiego Luthera z Brunszwiku. Należy przypomnieć, że ród książąt brunszwickich, z których wywodził się Luther, zgodził się przekazać joannitom dobra po templariuszach w swych rodowych dobrach. Weszły one w skład formującego się Baliwatu Brandenburskiego. Jeden z rodzonych braci Luthera, Konrad, był też joannitą. W zachowanych źródłach widzimy, że w dobie procesu sądowego między joannitami pomorskimi (z Lubiszewa) i cystersami z Pelplina pojawił się przedstawiciel szpitalników wschodniopomorskich – Henning von Wartenberg, dawny templariusz z Chwarszczan. Po rozwiązaniu swego macierzystego zakonu wstąpił na służbę do joannitów. Jego działaniom joannici pomorscy zawdzięczali próbę przeprowadzenia reform gospodarczych, które głównie polegały na lokacjach dóbr zakonu joannickiego na prawie niemieckim. Krzyżacy tym działaniom nie przeszkadzali. Z zachowanych źródeł wynika, że niekiedy przeprowadzali z joannitami wschodniopomorskimi transakcje handlowe, które przynosiły korzyści obu stronom. Pozycja i znaczenie joannitów na Pomorzu Wschodnim zaczęły słabnąć w latach 60. XIII w. Nie wiązało się to jednak z niechęcią do nich Krzyżaków, lecz było wynikiem zaangażowania środków finansowych zakonu joannickiego w umocnienie obrony ich głównej siedziby – wyspy Rodos. Nałożył się na to spadek zainteresowania społeczeństw europejskich udzielaniem wsparcia joannitom. Przejawiało się to w sferze finansowej oraz w dopływie nowych członków do zakonu. Zjawiska te dotknęły mocno siedziby joannitów na Pomorzu Wschodnim. Wobec koncentracji dóbr joannickich z Baliwatu Brandenburskiego w Brandenburgii, Meklemburgii, Saksonii, Pomorzu Zachodnim i Nowej Marchii, siedziby joannitów wschodniopomorskich stały się dla zakonu peryferyjnymi. W latach 60. XIV w. rozpoczęła się więc wyprzedaż dóbr joannitów. Naturalnym kupcem byli oczywiście Krzyżacy sprawujący zwierzchnictwo feudalne nad Pomorzem Wschodnim i zapewne ofiarowujący największą możliwą sumę wykupu. Między 1366 r. a 1370 r. joannici sfinalizowali kompletną wyprzedaż swych włości wschodniopomorskich Krzyżakom. Zakon niemiecki zapłacił za nie ponad 10 tys. grzywien, co na ówczesne warunki było chyba dobrą ceną.

2

West Pomerania’s part in the war for the throne of the Archbishop of Magdeburg in 1277–1283

100%

Smoliński M.

Studia Maritima

|

2021

|

vol. 34

5-32

EN

Between 1277 and 1283, a dispute arose followed by an open war for the appointment of the Archbishop of Magdeburg. Margraves of Brandenburg of the Johannine confronted Günther von Schwalenberg, who was elected first, and then Bernhard von Wölpe. The Margraves at- tempted to promote the election of their brother Eric to the office in question. On the other side of the dispute were the Margraves of the Ottonian line. This situation potentially lead to the outbreak of a civil war in the March of Brandenburg. The plans of the Margraves of the Johannine line were initially supported by Western Po- merania. On their side was both the Bishop of Cammin, Hermann, and Duke Barnim I. The Pomeranian court, not only because of the feudal duties towards Margraves, but also due to family ties linking Barnim I and his son Bogislaw IV with both lines of the Margraves, could not remain indifferent to these events. It cannot be ruled out that in 1278 the Margraves of the Johannine line managed to persuade into cooperation the Dukes of Greater Poland as well as Mestvin (Mściwoj) II of East Pomerania. At the end of 1278, Barnim I died, which affected the efforts of representatives of both lines of Margraves of Brandenburg to ensure the cooperation of his successor, Bogislaw IV. The Duke, however, did not seem to intend to support either side. Moreover, in view of the inter- nal problems of the Brandenburg Ascanians, he began to think about political independence. However, these plans came to naught. Already in 1280, the Bishop of Cammin, Hermann von Gleichen, actually announced his neutrality in the dispute between the Margraves. Bo- gislaw IV tried to defend his independence by entering into an alliance with Lübeck and participating in the anti-Brandenburg Landfriede of Rostock (1283). In 1284, however, he found himself among the defeated belligerents and, apart from making other concessions to the Margraves, he had to pay homage to them.

PL

Między 1277 a 1283 r. doszło do sporu, a następnie wojny o urząd arcybiskupa magdeburskie- go. Przeciwko wybranemu najpierw Güntherowi von Schwalenberg, a potem Bernhardowi von Wölpe wystąpili margrabiowie brandenburscy z linii joannickiej. Forsowali oni wybór ich brata Eryka na wspomniany urząd. Po drugiej stronie sporu znaleźli się margrabiowie z linii ottońskiej. Sytuacja ta groziła wybuchem wojny domowej w Marchii Brandenburskiej. Plany margrabiów linii joannickiej poparło pierwotnie Pomorze Zachodnie. Po ich stronie znalazł się tak biskup kamieński Herman, jak i książę Barnim I. Dwór pomorski, nie tylko. ze względu na obowiązki lenne względem margrabiów, ale też i związki rodzinne łączące Barnima I i jego syna Bogusława IV z obiema liniami margrabiów, nie mógł pozostać w stosunku do tych wydarzeń obojętny. Nie można wykluczyć też możliwości, że margrabiom joannickim udało się w 1278 r. namówić do współdziałania książąt wielkopolskich i Mści- woja II wschodniopomorskiego. Pod koniec 1278 r. umarł Barnim I, co wpłynęło na zabiegi przedstawicieli obu linii margrabiów brandenburskich, by zapewnić sobie współpracę jego następcy, Bogusława IV. Książę jednak nie zamierzał chyba wspierać żadnej ze stron. Co więcej wobec problemów wewnętrznych Askańczyków brandenburskich, zaczął myśleć o samodzielności politycznej. Plany te jednak się nie powiodły. Jeszcze w 1280 r. swą neutralność w sporze między margrabiami ogłosił faktycznie biskup kamieński Herman von Gleichen. Bogusław IV próbował bronić swej niezależności wchodząc w sojusz z Lubeką i uczestnicząc w antybrandenburskim lantfrydzie Rostockim (1283). W 1284 r. znalazł się jednak w szeregu przegranych i oprócz innych ustępstw na rzecz margrabiów, musiał złożyć im hołd.

3

Pommern und Pommerellen in der Zeit Swantopolks Von Danzig (bis 1266)

100%

Smoliński M.

Studia Maritima

|

2019

|

vol. 32

89-125

EN

In the 13th century, Pomerania was divided between two princely houses. The western part of the region was ruled by princes from the Griffin dynasty. In the most recent source litera- ture, a claim has been made that members of this house also ruled the Land of Sławno from the second half of the thirties or until the early forties of the thirteenth century. It is therefore difficult to prove that their power also stretched as far as the Land of Słupsk. The Land of Sławno was also under ecclesial, and later feudal jurisdiction of the bishops of Kamień. In Eastern Pomerania, the Samborides (Polish: Sobiesławice), as they are called in source lit- erature, were the ruling house. For a long time they held the office of Pomeranian governors on behalf of the Piast dynasty. This situation was changed by Swietopelk II – the Duke of Gdansk, who in 1227 secured the region’s independence from Poland. Initially, the duke and the rulers of West Pomerania had good relations. Mutual good will was guaranteed by the marriage of Swietopelk’s sister Miroslawa and Prince Bogislaw II of West Pomerania. Out of this matrimony, Barnim I was born, who in the described period, together with his cousin Wartislaw III, shaped the policy of the West Pomeranian principalities. Both Griffins had to hold ground against Swietopelk’s aggressive eastbound expansion and respond to his occupation of the Land of Słupsk (taken from the Danes between 1225 and 1227), and then to the occupation of the Land of Sławno (before 1240). The House of Griffin was supported by the bishops of Kamień, of whom Herman von Gleichen was the most prominent. Howev- er, after many lost battles against Swietopelk, in the sixties of the 13th century, the Bishop of Kamień had to reach an agreement with the Gdańsk ruler. Little is known whether he made peace with Barnim I (ruling all Western Pomerania after the death of Wartislaw III) while Swietopelk was still alive. It is significant in this regard that Barnim I held talks with Swietopelk’s son Mestwin II in 1264, during the rebellion of the eldest sons of the Gdańsk ruler.

DE

Im 13. Jahrhundert teilten sich zwei Herzogsgeschlechter die Herrschaft über die pommer- schen Gebiete. Im Westen (Pommern) herrschten die sogenannten Greifenherzöge. Die neu- este Forschungsliteratur ist davon überzeugt, dass Vertreter dieses Geschlechts ab Mitte der 1230er Jahre oder bis zum Beginn der 1240er Jahre auch im Schlawer Land herrschten. Es ist dabei schwer nachzuweisen, ob sich ihr Herrschaftsgebiet bis ins Stolper Land erstreckte. Das Schlawer Land unterstand zudem der kirchenrechtlichen und später landesherrlichen Hoheit der Bischöfe von Cammin. Im Osten (Pommerellen) herrschte das Geschlecht der Samboriden, lange Zeit als Statthalter der Piastenherrscher. Swantopolk von Danzig änderte dies, indem er 1227 die Unabhängig- keit von Polen erlangte. Swantopolk pflegte anfangs gute Beziehungen zu den Greifenherr- schern, die durch die Ehe zwischen seiner Schwester Miroslawa und dem Pommernherzog Bogislaw II. gefestigt wurden. Aus dieser Verbindung ging Herzog Barnim I. hervor, der in dem hier behandelten Zeitabschnitt gemeinsam mit seinem Cousin Wartislaw III. die Politik in Pommern gestaltete. Beide Greifenherrscher mussten auf die nach Westen gerich- tete Expansionspolitik Swantopolks reagieren und sich zu seiner Landnahme zunächst im Stolper Land (von den Dänen zwischen 1225 und 1227) sowie später im Schlawer Land (vor 1240) positionieren. Vor diesem Hintergrund kam es ab 1253 regelmäßig zu Kämpfen zwi- schen den Herrschern in Pommern und Pommerellen. Die Camminer Bischöfe, insbeson- dere Hermann von Gleichen, unterstützten die Greifenherzöge. Die Niederlagen im Kampf gegen Swantopolk von Danzig veranlassten den Camminer Bischof jedoch bereits in den 1260er Jahren dazu, mit diesem ein Abkommen zu schließen. Wir wissen allerdings nicht, ob Swantopolk von Danzig noch zu Lebzeiten Frieden schloss mit Barnim I., der nach dem Tod Wartislaws III. über ganz Pommern herrschte. In diesem Zusammenhang scheint es von Bedeutung, dass 1264, als Swantopolks ältester Sohn Mestwin II. sich gegen seinen Vater erhoben hatte, Gespräche zwischen Mestwin II. und Barnim I. stattfanden.

PL

W XIII w. obszar Pomorza był podzielony pomiędzy dwie dynastie książęce. Zachodnią częścią regionu władali książęta z dynastii określanej jako gryficka. W najnowszej litera- turze przedmiotu istnieje przekonanie, że członkowie tej dynastii rządzili także od drugiej połowy lat trzydziestych XIII w. albo do początku lat czterdziestych tegoż wieku w ziemi sławieńskiej. Trudno przy tym wykazać, że ich władza sięgała też ziemi słupskiej. Ziemi sła- wieńskiej sięgała też kościelna, a potem również feudalna obediencja biskupów kamieńskich. We wschodniej części Pomorza rządy sprawowali dynaści nazywani w literaturze przedmiotu Sobiesławicami. Przez długi czas sprawowali oni urzędy namiestników pomorskich z ramienia piastowskiego. Sytuację tę zmienił Świętopełk gdański, zdobywając w 1227 r. niezależność od Polski. Księcia gdańskiego z władcami Pomorza Zachodniego początkowo łączyły dobre relacje. Ich gwarantem było małżeństwo siostry Świętopełka Mirosławy z księ- ciem zachodniopomorskim Bogusławem II. Owocem tego związku był książę Barnim I, który w interesującym nas okresie, wraz ze swoim kuzynem Warcisławem III, kształtowali politykę księstw zachodniopomorskich. Obaj Gryfici musieli odpowiedzieć na zaborczość w polityce zachodniej Świętopełka i ustosunkować się najpierw do zajęcia przez niego ziemi słupskiej (na Duńczykach między 1225 a 1227 r.), a potem do opanowania ziemi sławieńskiej (przed 1240 r.). Na tym tle cyklicznie od 1253 r. dochodziło do walk pomiędzy władcami obu części Pomorza. Gryfici w swych dążeniach byli wspierani przez biskupów kamień- skich, zwłaszcza Hermana von Gleichena. Jednak niepowodzenia w walkach ze Świętopeł- kiem skłoniły już w latach sześćdziesiątych XIII w. biskupa kamieńskiego do porozumienia z władcą gdańskim. Nie wiadomo przy tym, czy do końca życia Świętopełka gdańskiego zawarł on pokój z Barnimem I (rządzącym całym Pomorzem Zachodnim po śmierci War- cisława III). Znamiennym w tym względzie zdaje się być fakt rozmów prowadzonych przez Barnima I z synem Świętopełka Mściwojem II w 1264 r., w dobie buntu najstarszego z synów władcy gdańskiego.

4

Kilka marginalnych uwag w sprawie statusu prawnego Sobiesławiców przed 1227 r.

100%

Smoliński M.

Studia z Dziejów Średniowiecza

|

2019

|

issue 23

245-261

EN

Research into the feudal status of the rulers of Pomerelia from the Samboride dynasty and the terminology describing it has been engaging scholars already since the 19th century. In 1227 Leszek the White was assassinated and the duke of Gdańsk‑Pomerelia Świętopełk declared himself independent from the state of the Piasts. There is no agreement among researchers on whether before 1227 Świętopełk’s dynasty should be considered governors coming from the Polish knights and promoted by the Piasts during the time of Bolasław III Wrymouth’s conquest of Pomerania, or whether they should be perceived as local Pomeranian dukes coerced into submission. In the hitherto debate for both sides an important role has been played by the term princeps (equivalent of the German Fürst). In this paper the author attempts to reveal the interpretation error consisting in the assumption that this term was used in Poland and Pomerania interchangeably with the term dux, duke. Meanwhile, it seems that, like in the states of the German Reich, the term princeps meant a civil servant who was granted his office along with the state land he was to manage by a higher ruler. Taking such an office was not always related to noble birth and social position, which in the feudal society was guaranteed by the hereditary ducal title. Among the German princeps there were both archbishops and bishops as well as laymen: dukes, margraves, landgraves, and even counts. Other evidence, also discussed in the paper, points to the origin of the Samborides from the ducal dynasty. This includes the use of the ducal title by Mestwin I. Forgeries of documents from before 1227 also suggest that the title was used by Mestwin’s sons: Sambor II and Racibor.

5

Remarks on the treaty of 20 March 1289 between the Brandenburg Margraves of the Johannine line and Prince Vitslav II of Rügen, and the place of this agreement in the plans to seize Gdańsk Pomerania after the death of Mestwin II

100%

Smoliński M.

Studia Maritima

|

2020

|

vol. 33

53-84

EN

On 20 March 1289 in Prenzlau, the Rugian Prince Vitslav II concluded a treaty with the Brandenburg Margraves from the Johannine line: Otto IV “with the Arrow” and Conrad. The agreement concerned an equal division of Gdańsk Pomerania, which was intended to be seized after the death of Mestwin II. It also contained clauses regarding the possibility of acquiring the Sławno land by peaceful means or by force. Its takeover was to be handled by Vitslav II. The Brandenburg Margraves, Otto IV and Conrad, committed themselves to military and financial support of Vitslav II in this undertaking. After seizing the Sławno land, Vitslav II agreed to pay the Margraves 3,050 silver marks. The Treaty of Prenzlau has been discussed several times in the literature of the subject. However, for some reason the development of research on the relationship between Brandenburg and Pomerania has not broadened the knowledge of its content in the literature on the subject. With regard to some items, one can even speak of a re- gression in the knowledge of the provisions of the Treaty of Prenzlau. For this reason, this study attempts to indicate the simplifications that contributed to the ever-rudi- mentary knowledge of the agreement in the works of contemporary researchers. It seems that the Prenzlau Treaty should be considered in the light of the fief law functioning in the German Reich. It was concluded by the parties that recognized and respected this law. This fact possibly explains why it was necessary for Vitslav II to pay the Brandenburg Margraves a fee after the seizure of the Sławno land.

PL

20 marca 1289 r. w Prenzalu princeps rugijski Wisław II zawarł układ z margrabiami brandenburskimi wywodzącymi się z linii joannickiej: Ottonem IV ze Strzałą i Konradem. Umowa dotyczyła równego podziału Pomorza Gdańskiego, które zamierzano opanować po śmierci Mściwoja II. Zawierała też klauzule dotyczące możliwości pozyskania na drodze pokojowej lub militarnej ziemi sławieńskiej. Operację jej przejęcia przeprowadzić miał Wi- sław II. Margrabiowie brandenburscy Otton IV i Konrad zobowiązali się do militarnego i finansowego wspomożenia Wisława II w tym przedsięwzięciu. Po zajęciu ziemi sławieńskiej Wisław II zgodził się zapłacić margrabiom 3050 grzywien srebra. Układ prenzlawski kilkakrotnie był już omawiany w literaturze przedmiotu. Z jakiegoś jednak powodu rozwój badań nad relacjami między Brandenburgią i Pomorzem nie pogłębił znajomości jego treści w literaturze przedmiotu. W niektórych punktach można wręcz mówić o regresie w znajomości postanowień umowy prenzlawskiej. Z tego powodu w niniejszym artykule starano się wskazać uproszczenia, które przyczyniły się do coraz słabszej recepcji układu w świadomości współczesnych badaczy. Wydaje się, że układ prenzalawski powinien być rozpatrywany na tle prawa lennego funkcjonującego w Rzeszy Niemieckiej. Zawarły go strony, które owe prawo uznawały i je respektowały. Dzięki temu być może daje się wyjaśnić konieczność zapłaty margrabiom brandenburskim przez Wisława II, po zajęciu przez niego ziemi sławieńskiej.

6

Uwagi o kierunkach badań nad pochodzeniem Zwinisławy, żony Mściwoja I

100%

Smoliński M.

Studia z Dziejów Średniowiecza

|

2016

|

issue 20

203-237

EN

The origins of Zwinisława, a wife of Gdańsk’s princeps Mściwój I, attracted the interest of chroniclers as early as in the Middle Ages and early modern period. A desire to find her family was shared also by historians. Thus, she was recognized either as a daughter of Polish Duke Mieszko III the Old or a member of another dynasty ruling in Schlawe Pomerania at the end of the twelfth and in the first half of the thirteenth century. Some historians see her as a daughter of Grzymisław, the princeps ruling at Starogard (Stargord) and Świecie (Schwetz), others think she descended from the family of nobles ruling in the lands of Oksywie (Oxhöft) in tribal Pomerania. Some others, considering the originality of her first name - which betrays Slavonic/Ruthenian influences - look for her origins in the family of Silesian Duke Bolesław I the Tall and his wife, also Zwinisława. She was a daughter of Ruthenian Duke Vsevolod Olegovitch. Thus, Mściwój I’s wife was supposed to be a daughter of the Silesian couple. Yet some other researchers, taking into considerations ties between Pomeranian Zwinisława and the Norbertines, and at the same time the name of the wife of Duke Bolesław I the Tall, proposed to see in our Zwinisława a daughter of another Silesian Duke Mieszko I Tanglefoot and his wife Ludmiła. The problems of Zwinisława’s descend are caused mainly by the lack of preserved sources which could clearly indicate the family of her origin. The present study attempts to collect all the references to her descent that have not been deprecated during a discussion on the subject. They include: the title of duchess, her relationship with the Premonstratensians, the repetition of the first names of some daughters and granddaughters of Mściwój I and Zwinisława (Eufemia, Salomea, Zwinisława) and political contacts of the Pomeranian dynasts with the Piast dukes and members of other ducal lines. Finally, a hypothesis has been put forward that we should look for Pomeranian Zwinisława’s origin in the Moravian line of the Přemyslid dynasty, related to the Ruthenian princes (also to the line of Duke Bolesław I the Tall’s wife), which descended from Emperor Otto I and Euphemia of Hungary. In this hypothesis, Pomeranian Zwinisława could have been a daughter of Otto III Dethleb and Ruthenian Princes Durantia (Durancia).

7

Latyfundium klasztoru żukowskiego w średniowieczu.

88%

Smoliński M.

Res Gestae. Czasopismo Historyczne

|

2007

|

vol. 5

84-97

8

Wstęp

32%

Możejko B., Smoliński M., Szybkowski S.

Studia z Dziejów Średniowiecza

|

2016

|

issue 20

9-10

Refine search results

4 Studia z Dziejów Średniowiecza

3 Studia Maritima

1 Res Gestae. Czasopismo Historyczne

8 Smoliński M.

1 Możejko B.

1 Szybkowski S.

1 2023

1 2021

1 2020

2 2019

2 2016

1 2007

A military order in an order state. Pomeranian Hospitallers and the Teutonic Knights, 1308–1370

West Pomerania’s part in the war for the throne of the Archbishop of Magdeburg in 1277–1283

Pommern und Pommerellen in der Zeit Swantopolks Von Danzig (bis 1266)

Kilka marginalnych uwag w sprawie statusu prawnego Sobiesławiców przed 1227 r.

Remarks on the treaty of 20 March 1289 between the Brandenburg Margraves of the Johannine line and Prince Vitslav II of Rügen, and the place of this agreement in the plans to seize Gdańsk Pomerania after the death of Mestwin II

Uwagi o kierunkach badań nad pochodzeniem Zwinisławy, żony Mściwoja I

Latyfundium klasztoru żukowskiego w średniowieczu.

Wstęp