Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 11

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Ojciec profesor Józef Ścibor (30 I 1930 – 3 VI 2017) ‒ student, pracownik i świadek historii Instytutu Muzykologii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II

100%
Gładysz A.
Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars
|
2018
|
vol. 51
|
issue 1
EN
The article introduces the figure of Redemptorist, rev. prof. Józef Ścibor, a well-known musicologist, expert in the theory and history of medieval music, a specialist in the field of Gregorian chant, and respected organist – composer of liturgical music. Father Ścibor for almost all his life was associated with the Institute of Musicology of The John Paul II Catholic University of Lublin. A short biography is therefore not only a reminder of J. Ścibor, but also a contribution to the history of his University and the Institute.
PL
Niniejszy artykuł przybliża postać, o. prof. dra hab. Józefa Ścibora ‒ redemptorysty znanego muzykologa, znawcy teorii i historii muzyki średniowiecza, specjalisty w zakresie chorału gregoriańskiego, cenionego organisty i kompozytora muzyki liturgicznej. Zmarły przez niemal całe swoje życie związany był z Instytutem Muzykologii KUL. Krótki biogram stanowi zatem nie tylko wspomnienie o o. Ściborze, ale także przyczynek do historii jego uczelni i Instytutu.
2
Publication available in full text mode
Content available

Wybrane przykłady zwolnień i udziału nieletnich w kampaniach wojennych ostatnich Jagiellonów

100%
Gładysz A.
Wieki Stare i Nowe
|
2023
|
vol. 18
|
issue 23
1-12
EN
The article explores the issue of participation of juvenile representatives of the nobility in conflicts conducted in the 16th century. It reflects on the training of youth in the craft of war at the courts, the first military experiences and practical learning of the art of war implemented through participation in war campaigns and familiarization with the realities of camp life and the hardships of marches. The publication is a summary of analyses of the presence of underlings in popular defense forces and an overview of military normative documents discussing the rules of their presence in a military unit, the tasks assigned to them and regulating responsibility for their safety and training. An important element is also the identification of age as a reason for the exemption from the obligation to participate in military expeditions used by the nobility throughout the 16th century.
PL
W artykule poruszono zagadnienie uczestnictwa nieletnich przedstawicieli szlachty w konfliktach zbrojnych prowadzonych w XVI wieku. Podjęto refleksję na temat kształcenia młodzieńców w rzemiośle wojennym na dworach, a także pierwszych militarnych doświadczeń i praktycznej nauki sztuki wojennej realizowanych poprzez udział w kampaniach wojennych oraz zaznajamianie się z realiami życia obozowego i trudami przemarszów. Publikacja stanowi podsumowanie analiz dotyczących obecności pacholąt w wojskach obrony potocznej oraz analizę wojskowych źródeł normatywnych omawiających zasady ich obecności w zgrupowaniu wojskowym, powierzane im zadania i regulujących odpowiedzialność za ich bezpieczeństwo i przeszkolenie. Istotny element stanowi również wskazanie wieku jako przyczyny zwolnienia od obowiązku udziału w wyprawach wojennych, co wykorzystywała szlachta w XVI wieku.
3
Publication available in full text mode
Content available

Rejestr dworzan konnych Zygmunta I Starego wysłanych do walki z Krzyżakami pustoszącymi Mazowsze na przełomie lipca i sierpnia 1520 roku

100%
Gładysz A.
Przegląd Historyczno-Wojskowy
|
2020
|
vol. XXI (LXXII)
|
issue 4 (274)
172-190
EN
The mounted courtiers of Sigismund I the Old, in addition to their representative function, were a small, trained reserve formation remaining permanently at the side of the king, who could issue them an order at any time. During the so-called Prussian war of 1519–1521, the size of this group reached its peak in the summer of 1520 in Toruń (539 horses in 121 court detachments – pocztach dworskich). During the fights with the Teutonic Knights, the courtiers were constantly responsible for the safety of the monarch in his place of residence, but smaller groups took part in military actions. The analysis of a short fragment of source material included in the manuscript no. 49 (Main Archive of Old Files, Crown Treasury Archive, Section 1: Royal Accounts) allowed to make a detailed description of a small banner, consisting of 69 horses in 15 retinues, taking part in the fight against the Teutonic Knights’ plundering raids to northern Mazovia at the turn of July and August 1520. The composition of the unit and the nature and size of the retinues were discussed, as well as the issue of commanding the group, the costs incurred for its action and, based on Marian Biskup’s research, the battle route was presented. The presented example can be taken as a starting point for a discussion on the military organization of the court. It can be assumed that the king or the marshal, as the court’s superior, would decide which of the individual retinues of mounted courtiers would form one or more court banners that functioned simultaneously and independently. Their number and composition were probably determined by the tasks envisaged for the units.
RU
Конные придворные Сигизмунда I Старого, помимо выполнения своей репрезентативной функции, составляли небольшой обученный резерв, который постоянно оставался на стороне короля, а тот, в свою очередь, мог воспользоваться ими в любой момент. Во время так называемой Польско-тевтонской войны 1519–1521 гг. численность этой группы достигла своего пика летом 1520 г. в Торуни (539 лошадей в 121 придворном отряде). Во время боев с тевтонскими рыцарями придворные постоянно несли ответственность за безопасность монарха в месте его пребывания, при этом меньшие их группы участвовали в военных действиях. Анализ краткого фрагмента источника, включенного в рукопись № 49 (Центральный архив исторических документов, архив Королевского казначейства, раздел 1: королевские данные), позволил подробно описать небольшую хоругвь, состоящую из 69 лошадей в 15 придворных отрядах, которая участвовала в борьбе с тевтонскими рейзами в северную Мазовию на рубеже июля и августа 1520 г. В статье представлен личный состав части, характер и размер этих отрядов, а также поднят вопрос командования группой и затрат на ее функционирование, а на основании исследований Мариана Бискупы был указан маршрут боя. Представленный в статье пример можно использовать как отправную точку для обсуждения военной организации двора. Можно предположить, что король или маршал (как настоятель двора) формировал из отряда конных придворных отдельные подразделения, из которых, в свою очередь, создавалась одна или несколько придворных хоругвей, функционирующих одновременно и независимо друг от друга. Их количество и характеристики, вероятнее всего, были обусловлены поставленными перед этими отрядами задачами.
PL
Dworzanie konni Zygmunta I Starego, obok swojej funkcji reprezentacyjnej, stanowili nieliczny, wyćwiczony odwód, pozostający stale u boku króla, który mógł dysponować nimi w dowolnym momencie. Podczas tzw. wojny pruskiej z lat 1519–1521 liczebność tej grupy osiągnęła swoje apogeum latem 1520 r. w Toruniu (539 koni w 121 pocztach dworskich). W trakcie walk z Krzyżakami dworzanie nieustannie odpowiadali za bezpieczeństwo monarchy w miejscu jego przebywania, ale mniejsze ich grupy uczestniczyły w działaniach zbrojnych. Analiza krótkiego fragment źródłowego, wchodzącego w skład rękopisu o sygnaturze 49 (Archiwum Główne Akt Dawnych, Archiwum Skarbu Koronnego, Oddział 1: Rachunki królewskie), pozwoliła na dokonanie szczegółowej charakterystyki niewielkiej chorągwi, złożonej z 69 koni w 15 pocztach dworzańskich, biorącej udział w walkach z rejzami krzyżackimi na północne Mazowsze na przełomie lipca i sierpnia 1520 r. Omówiono skład osobowy oddziału, charakter i wielkość pocztów, poruszono kwestię dowodzenia grupą, poniesionych na jej akcję kosztów oraz, na podstawie badań Mariana Biskupa, podano szlak bojowy. Przedstawiony przykład można przyjąć jako punkt wyjścia do dyskusji na temat organizacji wojskowej dworu. Można przypuszczać, że z hufca dworzan konnych król lub marszałek – jako przełożony dworu – wydzielał poszczególne poczty, z których formowana była jedna lub więcej funkcjonujących równocześnie i niezależnie chorągwi nadwornych. Ich liczebność i charakterystyka były zapewne warunkowane przewidzianymi dla jednostek zadaniami.
4
Publication available in full text mode
Content available

Wyprawa odwetowa hetmana Mikołaja Kamienieckiego do Mołdawii w 1509 roku

100%
Gładysz A.
Przegląd Historyczno-Wojskowy
|
2023
|
vol. XXIV (LXXV)
|
issue 4(286)
13-37
EN
This article discusses the course of the Polish retaliatory expedition to Moldavia, undertaken after the aggression of the hospodar Bogdan III Orbul towards Poland in the summer of 1509. The events are presented in a broad historiographical context, drawing not only on period sources, but also on 19th century studies and recent research results. The process of forming the military contingent for the campaign and the command structure are briefly presented, taking into account a previously unknown manuscript that detailed the formation of the Polish army that was established in a camp near Buchach. The paper focuses on the course of the campaign, including the recapture of Pokutia, the incursion into the territory of the Principality and the subsequent operations conducted in the region, and the march back to the Polish Kingdom, culminating in the battle of the Dniester crossing at Chocim on 4 October 1509.
DE
Dieser Aufsatz befasst sich mit dem Verlauf der polnischen Vergeltungsexpedition nach Moldawien, die nach dem Angriff des Gospodars Bogdan III. des Einäugigen gegen Polen im Sommer 1509 unternommen wurde. Die Ereignisse werden in einem breiten historiographischen Kontext dargestellt, der sich nicht nur auf zeitgenössische Quellen stützt, sondern auch auf schwer zugängliche Studien des neunzehnten Jahrhunderts und neueste Forschungsergebnisse. In einer knappen Darstellung werden der Prozess der Aufstellung des militärischen Kontingents für den Feldzug sowie die Kommandostruktur nachgezeichnet, wobei ein bisher unbekanntes Manuskript berücksichtigt wird, das die Aufstellung der polnischen Armee im Lager bei Buczacz wiedergibt. Der Schwerpunkt liegt auf dem Verlauf des Feldzuges unter Berücksichtigung der Rückeroberung von Pokucie, des Eindringens in das Gebiet der Hospodakien, der dort durchgeführten Operationen und des Rückmarsches in das polnische Königreich, der in der Schlacht am Dnjestrübergang bei Chocim am 4. Oktober 1509 gipfelte.
PL
W artykule omówiony został przebieg polskiej wyprawy odwetowej do Mołdawii, podjętej po agresji hospodara Bogdana III Jednookiego na Polskę latem 1509 r. Wydarzenia przedstawiono w szerokim kontekście historiograficznym, sięgając nie tylko do źródeł z epoki, ale również trudno dostępnych współcześnie opracowań dziewiętnastowiecznych i najnowszych wyników badań. Pokrótce przedstawiono proces formowania kontyngentu wojskowego na potrzeby kampanii i strukturę dowodzenia, uwzględniając nieznany dotychczas rękopis przedstawiający szyk polskiej armii ustanowiony w obozie pod Buczaczem. Skupiono się na przebiegu kampanii, uwzględniając odzyskanie Pokucia, wtargnięcie na teren hospodarstwa, prowadzone tam działania oraz marsz powrotny do Królestwa Polskiego, zwieńczony bitwą na przeprawie dniestrzańskiej, pod Chocimiem, 4 października 1509 r.
5

Nieistniejące organy firmy Braci Rieger z Karniowa w kościele pw. św. Jakuba Apostoła w Tuchowie. Analiza instrumentoznawcza

100%
Gładysz A.
Roczniki Teologiczne
|
2017
|
vol. 64
|
issue 13: Muzykologia
5-21
EN
In the article is carried out an instrumentological analysis of the Rieger Brothers of Jägerndorf (Krnov) organ dismantled in August 2015. The instrument, built in the Tuchów parish church 100 years ago, is part of the company’s numerous organs in the Tarnow diocese and in Poland in general. The first part of the article outlines the circumstances of assembly and repairs of the organs until they are dismantled. The second part focuses on the description of the instrument: chorus, case, bellow, console, tracker action, windchest, and instrumentation, along with a schematic display of the pipe system inside the cabinet. The third part is an analysis of the sound structure including the discussion of vertical and horizontal scale and the membership of individual voice families.
PL
W artykule przeprowadzono analizę instrumentoznawczą zdemontowanych w sierpniu 2015 roku organów Braci Rieger z Karniowa. Instrument, wybudowany w tuchowskim kościele parafialnym przed 100 laty, wpisuje się w liczne instrumentarium organowe firmy na terenie diecezji tarnowskiej i w ogóle Polski. W pierwszej części artykułu zarysowano okoliczności montażu i remonty organów, aż do chwili ich demontażu. Drugi fragment koncentruje się na opisie instrumentu: chóru, szafy-prospektu, miecha, stołu gry, traktury i wiatrownic oraz dyspozycji instrumentu, wraz ze schematycznym ukazaniem układu piszczałek wewnątrz szafy. Trzecia część stanowi analizę struktury brzmieniowej zawierającą omówienie skali pionowej i poziomej oraz przynależności do poszczególnych rodzin głosowych.
6

Organy w kościołach dekanatu bobowskiego diecezji tarnowskiej w świetle protokołów wizytacji dziekańskich z lat 1856-1869

100%
Gładysz A.
Roczniki Teologiczne
|
2016
|
vol. 63
|
issue 13: Muzykologia
163-172
EN
The article examines the visitation protocols of Bobowa deanery by the dean Stanislaw Baniak. As a result of detailed analysis of the source material has been determined that 14 parish temples and one branch church, in this period had organ or positive. They were small instruments (5–14 voices), of which at least 10 were located at the musical choir. Their condition was rewarding and if the instrument had a serious defect, there were made necessary repairs or replacements, which have also been characterized.
PL
W artykule zostały zanalizowane protokoły wizytacji dekanatu bobowskiego przez dziekana, ks. Stanisława Baniaka. Dzięki szczegółowemu przebadaniu materiału źródłowego udało się ustalić, że 14 świątyń parafialnych oraz kościół filialny w omawianym okresie posiadało organy lub pozytyw. Były to instrumenty niewielkie (5-14 głosów), spośród których co najmniej dziesięć było zlokalizowanych na chórze muzycznym. Stan zachowania był zadowalający, a tam gdzie instrument miał poważniejszy defekt, dokonywano potrzebnych remontów lub wymian, które również zostały scharakteryzowane.
7

50 lat działalności Koła Naukowego Studentów Muzykologii KUL

100%
Gładysz A.
Roczniki Teologiczne
|
2018
|
vol. 65
|
issue 13: Muzykologia
239-247
EN
In the last academic year (2017/2018), the Institute of Musicology of The John Paul II Catholic University of Lublin celebrated an important Jubilee. After the Cecilia celebrations connected with the 60th anniversary of the existence of the unit (November 2016), it was the turn to commemorate the half-century of the students scientific movement. This sketch is a contribution to the analysis on the activity of students of Lublin musicology and their participation in the development of scientific research in various fields of religious music.
PL
W minionym roku akademickim (2017/2018) Instytut Muzykologii KUL świętował ważny Jubileusz. Po uroczystościach cecyliańskich, związanych z 60-leciem istnienia jednostki (listopad 2016 r.), przyszła kolej na upamiętnienie półwiecza studenckiego ruchu naukowego. Niniejsza publikacja stanowi przyczynek do analizy aktywności studentów lubelskiej muzykologii i ich wkładu w rozwój badań naukowych na różnych polach muzyki religijnej.
8
Publication available in full text mode
Content available

Dworzanie konni królowej Bony Sforzy wobec curiensorum króla Zygmunta I Starego (1518–1525)

100%
Gładysz A.
Perspektywy Kultury
|
2022
|
vol. 39
|
issue 4
93-110
EN
The article presents the composition of Bona Sforza’s mounted courtiers, comparing them with the military escort of her royal husband. Based on the signature registers of courtiers and royal accounts, a group of twenty people was identified, who can be associated with the queen’s entourage, analyzing their period of service, the character and size of the fellowships (poczet) which they commanded and their possible changes during their presence in the monarch’s retinue. The most important duties undertaken by this group are also briefly described, especially in the context of the participation of the royal court in the military campaigns against the Tatars and Turks (1519 and 1524) on top of in the Prussian war (1520–1521). Moreover, entries were made about the composition of the queen’s curiensorum during the period of peace. The presented sketch is also a contribution to the preparation of a complete list of the mounted courtiers of the Italian princess on the Polish throne and a thorough analysis of her entourage in Poland in the years 1518–1556, including her role in the process of shaping the modern royal court of the Republic of Poland.
PL
Artykuł przedstawia skład osobowy grupy dworzan konnych Bony Sforzy zestawionych z wojskowym otoczeniem jej królewskiego męża. Na podstawie rejestrów popisowych dworzan i rachunków królewskich zidentyfikowano grupę dwudziestu osób, które można powiązać z otoczeniem królowej, poddając analizie okres ich służby, charakter i wielkość pocztu, z jakim ją podejmowali, oraz ewentualne ich zmiany w trakcie obecności w otoczeniu monarchini. Pokrótce opisano również najważniejsze obowiązki podejmowane przez tę grupę, zwłaszcza w kontekście udziału dworu królewskiego w kampaniach wojennych przeciwko Tatarom i Turkom (1519 i 1524) oraz w wojnie pruskiej (1520–1521). Dokonano także zestawienia wpisów na temat składu curiensorum królowej w okresie pokoju. Przedstawiony szkic stanowi również przyczynek do przygotowania kompletnego zestawienia dworzan konnych włoskiej księżniczki na polskim tronie oraz gruntownej analizy jej świty w Polsce w latach 1518–1556, z uwzględnieniem roli królowej w procesie kształtowania nowożytnego dworu monarszego Rzeczypospolitej.
9
Publication available in full text mode
Content available

Z dziejów organów w kościele parafialnym w Ryglicach (diecezja tarnowska)

63%
Szymanowicz M., Gładysz A.
Tarnowskie Studia Teologiczne
|
2014
|
vol. 33
|
issue 2
EN
The parish in Ryglice was created in 14th century. The currently existing church was built in the years 1928–1940. Basing on the archives it has been discovered that there were four instruments used in the churches of Ryglice:– Organs built before 1647 (14 voices);– Organs from 1721 (12 voices);Organs built by Rudolf Haase from Lwów in 1909 (12 voices), in 1957 extended to 18 voices by Stanisław Czachor from Tuchów;– Organs built by Mieczysław Gwóźdź from Nowy Sącz in 1991 (25 voices). This instrument has been still existing and being used in the parish church in Ryglice as the accompaniment during the devotions.The first and last names of the 9 organists working in Ryglice have also been identified. Kazimierz Zając (father of the Rev. Prof. Andrzej Zając), who had been on this duty for 40 years, is also among them.
10
Publication available in full text mode
Content available

Krakowskie spojrzenie na polską muzykę organową okresu Wielkiego Postu

51%
Gładysz A., Kowalska J.
Pro Musica Sacra
|
2019
|
vol. 17
11
Publication available in full text mode
Content available

Risk of occupational exposure to the HBV infection in non-clinical healthcare personnel

39%
Rymer W., Gładysz A., Filipowski H., Zubkiewicz-Zarębska A., Tumińska A., Knysz B.
Medycyna Pracy
|
2016
|
vol. 67
|
issue 3
301-310
PL
Wstęp Narażenie zawodowe na zakażenia krwiopochodne bada się przede wszystkim u pielęgniarek i lekarzy, rzadko u innych grup zawodowych pracujących w placówkach opieki zdrowotnej. Celem badania była ocena ryzyka zawodowego narażenia na zakażenie wirusem zapalenia wątroby typu B (WZW B) i realizacji szczepień przeciw WZW B u pracowników pomocniczych zatrudnionych w Zespołach Opieki Zdrowotnej (ZOZ). Materiał i metody Retrospektywną analizą objęto 458 osób eksponowanych zawodowo na materiał biologiczny: lekarzy – grupa I (N = 121, 28%), personel pielęgniarski – grupa II (N = 251, 55%) i personel pomocniczy – grupa III (N = 86, 19%). Wyniki W grupie III pacjent będący źródłem zakażenia personelu (pacjent źródłowy) był najczęściej nieznany (grupa: I – 0,83%, II – 11,16%, III – 86,05%, p < 0,001), a odsetek wykonanych szczepień przedekspozycyjnych najniższy (grupa: I – 98,35%, II – 97,19%, III – 77,91%, p < 0,001). Badani z grupy III byli narażeni na zakażenie WZW B najczęściej poprzez skaleczenie/zakłucie ostrym narzędziem znajdującym się w worku ze śmieciami (60%) lub innych miejscach poza pojemnikiem na odpady medyczne (5%). Ryzyko zakażenia WZW B stwierdzono łącznie u 25 osób, jednak istotnie częściej występowało ono w grupie III. Także osoby z tej grupy badanej najczęściej kwalifikowano do profilaktyki poekspozycyjnej zakażenia WZW B. Wnioski Pracownicy pomocniczy zatrudnieni w służbie zdrowia również są zawodowo narażeni na zakażenie WZW B. Stanowią oni jedną z głównych grup pacjentów, u których stosuje się profilaktykę poekspozycyjną zakażenia WZW B. Konieczna jest ocena przyczyn niższego odsetka szczepień przeciw WZW B u pracowników pomocniczych niż u lekarzy i personelu pielęgniarskiego i wprowadzenie obowiązku szczepień w tej grupie w Polsce. Med. Pr. 2016;67(3):301–310
EN
Background Occupational risk of blood-borne infections is investigated mostly among nurses and doctors, studies concerning non-clinical health personnel (nCHP) being rare. The analysis of the occupational exposure to the hepatitis B virus (HBV) infection and the history of vaccination against the HBV in the nCHP group has been the aim of the study. Material and Methods A retrospective analysis of 458 cases of the occupational exposure to biological agents was conducted: group I – doctors (N = 121, 28%), group II – nursing staff (N = 251, 55%), group III – nCHP (N = 86, 19%). Results In the group III the source was usually unknown (group: I – 0.83%, II – 11.16%, III – 86.05%, p < 0.001), and the proportion of individuals vaccinated against hepatitis B before the exposure was the lowest (group: I – 98.35%, II – 97.19%, III – 77.91%, p < 0.001). In this group most exposures resulted from injuries caused by needles/sharps deposited in waste sacks (60%) or anywhere outside of the medical waste container (5%). The possibility of the HBV infection risk during the exposure was found in 25 cases and was significantly more frequent in the group III. The qualification for the HBV post-exposure prophylaxis was also significantly more frequent in the group III. Conclusions The exposure to the occupational risk of the HBV infection also concerns the non-clinical healthcare personnel. The non-clinical healthcare personnel comprises one of the main groups of the HBV post-exposure recipients. It is essential to determine the causes of the low hepatitis B vaccination coverage in the nCHP and consider introduction of mandatory vaccination in this group in Poland. Med Pr 2016;67(3):301–310
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.