Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 5

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Głos w sprawie publiczności teatralnej. Siostrzana dusza. Z pamiętników dramaturga Władysława Sabowskiego

100%
Narolska A.
Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego
|
2018
|
vol. 4
53-65
EN
Published in the fourth issue of “The Music and Theatre Echoes” [„Echa Muzyczne i Teatralne”] (1886) text entitled Soulmate. Of the playwrighter’s memories by Władysław Sabowski concerns artistic themes. The text refers to the polemics held in the magazine about the role and tasks of the theatre audience i.a. articles Our audience by Stanisław Koźmian or Yet about “Our audience” by Edward Lubowski. The work’s message speaks of the nonexistence of ideal recipients of art, deciphering the senses and symbolic meanings hidden in the work. To formulate them the author evokes Aleksander Fredro’s comedy Recluses and a poet [Odludki i poeta] and the story by Tomasz Teodor Jeż Soulmates [Siostrzane dusze].
PL
Opublikowany w czwartym numerze „Echa Muzycznego i Teatralnego” z roku 1884 utwór Siostrzana dusza. Z pamiętników dramaturga Władysława Sabowskiego porusza problematykę artystyczną. Tekst nawiązuje do prowadzonej na łamach pisma polemiki o roli i zadaniach publiczności teatralnej, w tym między innymi do artykułów Stanisława Koźmiana Nasza publiczność oraz Edwarda Lubowskiego Jeszcze o „Naszej publiczności”. Przesłanie utworu mówi o nieistnieniu idealnych odbiorców sztuki, dokonujących deszyfracji ukrytych w dziele sensów i znaczeń symbolicznych. By je sformułować, autor odwołuje się do komedii Aleksandra Fredry Odludki i poeta oraz powieści Tomasza Teodora Jeża Siostrzane dusze.
2
Publication available in full text mode
Content available

„Nie ma terminu, który by nie nadszedł, ani długu, którego nie trzeba by spłacić”. Jeszcze o Don Juanie w Dziadach

100%
Narolska A.
Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego
|
2016
|
vol. 2
125-141
EN
The aim of the study is an interpretation of Scene VIII of Mickiewicz’s Dresden Forefathers’ Eve (Part Three) [Dziady] in the context of two Don Juan dramas: Tirso de Molina’s The Trickster of Seville and the Stone Guest [Zwodziciel z Sewilli i Kamienny Gość] and Molière’s Don Juan, or the Stone Guest [Don Juan, czyli Kamienny Gość]. Mozart’s opera Don Giovanni, or the Rake Punished [Don Giovanni albo Rozpustnik ukarany], being a synthesis of earlier versions of the Don Juan story, is treated here as the surface layer under which there are a number of relationships between Mickiewicz’s text and works drawing on the Spanish legend. The composition of Scene VIII, the construction of the character (Senator), and humour are the elements that link Mickiewicz’s text with Molière’s drama. What link Forefathers’ Eve with Spanish drama are its moralityplay nature and the message about damnation for unbelief in the existence of Divine reality and justice. Therefore, the scene of the Ball at the Senator’s not only attests to a link between Mickiewicz’s drama and the Molièrean tradition but may also point to an indirect link with Golden Age Spanish drama.
PL
Celem pracy jest interpretacja sceny VIII Dziadów drezdeńskich Mickiewicza w kontekście dwóch dramatów o Don Juanie: Zwodziciela z Sewilli i Kamiennego Gościa Tirsa de Moliny oraz Don Juana, czyli Kamiennego Gościa Moliera. Opera Mozarta Don Giovanni albo Rozpustnik ukarany, będąca syntezą wcześniejszych wersji historii o Don Juanie, jest tu traktowana jako warstwa powierzchniowa, pod którą zachodzi wiele relacji pomiędzy dziełem Mickiewicza a utworami wykorzystującymi hiszpańską legendę. Kompozycja sceny VIII, konstrukcja bohatera (Senatora) oraz komizm to elementy łączące tekst Mickiewicza z dramatem Moliera. Z religijnym dramatem hiszpańskim natomiast łączy Dziady ich moralitetowy charakter oraz przesłanie mówiące o potępieniu za niewiarę w istnienie Boskiej rzeczywistości i sprawiedliwości. Scena Balu u Senatora dowodzi zatem nie tylko związku dramatu Mickiewicza z tradycją Molierowską, ale może także wskazywać na niebezpośredni związek z dramatem hiszpańskim Złotego Wieku.
3
Publication available in full text mode
Content available

"Samobójca. Powieść karpacka" Władysława Sabowskiego: popularna powieść regionalna

100%
Narolska A.
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
|
2018
|
vol. 50
|
issue 4
29-48
EN
Suicide. Carpathian novel by Władysław Sabowski is considered to be the first mod­ern Polish crime fiction. It focuses on crime, but there is no riddle or a way leading to the solution of the mystery. The suspense intertwines with the author’s ethnographic ambitions. The motif of mountains is used not only to present the murder, and “Carpathianity”, as suggested by the subtitle, is realised on a few levels: space, mate­rial culture, the bandit myth and allusions to the literature on mountains. Suicide may be considered to be a popular regional novel.
PL
Samobójca. Powieść karpacka Władysława Sabowskiego uznana została za pierwszą nowoczesną polską powieść kryminalną. Centralnym zagadnieniem jest w niej zbrodnia, brak tu jednak zagadki i drogi wiodącej do jej rozwiązania. Wątek sensacyjny łączy się w utworze ambicjami etnograficznymi. Motyw gór nie służy jedynie realizacji tematu zabójstwa, zaś wskazana w podtytule powieści kategoria „karpackości” realizowana jest na kilku poziomach: przestrzeni, kultury materialnej, mitu zbójnickiego oraz nawiązań do górskiej literatury. Opisy etnograficzne są tu włączone w sensacyjną fabułę, stąd Samobójcę można uznać za popularną powieść sensacyjno-etnograficzną, z akcją osadzoną w realiach regionu Podhala.
4
Publication available in full text mode
Content available

Z żywotów świętych Bolesława Prusa jako legenda o niezbadanych wyrokach Boskich

100%
Narolska A.
Literatura Ludowa
|
2018
|
vol. 62
|
issue 6
PL
Pochodząca z roku 1891 nowela Prusa pt. Z żywotów świętych zawiera wspólny dla hagiografii i folkloru motyw „dziwnych sądów Bożych”. Motyw jest obecny w utworze Lwa Tołstoja Czym żyją ludzie (1881), tłumaczonym przez Stanisława Witkiewicza w roku 1892, a także w Sabałowej bajce Henryka Sienkiewicza z roku 1889. Legenda Prusa nie jest nieznacznie zmienionym zapisem opowiadana ludowego, ale wykorzystaniem znanego z opowieści ludowych motywu jako podstawy oryginalnego utworu. Autor uwydatnił tu – podobnie jak wcześniej Tołstoj, a później Witkiewicz – ideę miłości bliźniego oraz wzbogacił przesłanie o pozytywistyczną ideę użyteczności społecznej.
EN
Prus’s 1891 novella Lives of Saints (Z żywotów świętych) contains the motif of “God’s mysterious ways,” common to hagiography and folklore. The motif is present in Leo Tolstoy’s What Men Live By (1881), translated into Polish in 1892 by Stanisław Witkiewicz, and in Henryk Sienkiewicz’s 1889 Sabała’s Tale (Sabałowa bajka). Prus’s legend is not a slight reworking of a folk tale but a case of a motif known from folk tales being used as the basis of an original work. Like Tolstoy and Witkiewicz later, Prus highlights the idea of the love of one’s neighbour and extends the message to include the positivist idea of social utility.
5
Publication available in full text mode
Content available

Wspomnienie młodości. O znaczeniu przysłowia „Przypomniała baba dziewic wieczór” w utworach Elizy Orzeszkowej

63%
Kaczor M., Narolska A.
Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego
|
2015
|
vol. 1
173-185
EN
The subject of the article is a linguistic and literary historical analysis of the proverb ‘The old woman recalled the evening of the virgins’ included in Eliza Orzeszkowa’s writings. The first part of the work is devoted to linguistic analysis of the abovementioned proverb. The analysis confirms that its main goal is an expression of emotions associated with awareness of passing of life. Lexis and phraseology connected with youth, passing away of the time and the old age become the exponent of general truth on the essence of human existence, and the proverb itself should be treated as the expression of passing away experience that reflects eternal and infinite human longing for happiness. In the second part of the paper the analysis undertakes features and functions of the proverb in Eliza Orzeszkowa’s selected works: Lowlands [Niziny], By the Niemen [Nad Niemnem] and Mary Rose [Panna Róża]. On their basis one may infer the process of universalisation of the studied proverb within the works of the authoress. The writer draws the proverb from Belarusian folk, and as the time went by, separated its meaning from the original context, giving the saying universal meaning.
PL
Przedmiotem artykułu jest językowo-historycznoliteracka analiza przysłowia „Przypomniała sobie baba dziewic wieczór”, zawartego w utworach Elizy Orzeszkowej. Część pierwsza pracy poświęcona jest językowej analizie przysłowia. Analiza potwierdza, iż służy ono wyrażaniu emocji związanych z upływem życia. Leksyka i frazeologia związana z młodością, przemijaniem i starością staje się wykładnikiem ogólnej prawdy o istocie ludzkiej egzystencji, samo zaś przysłowie traktować należy jako wyraz doświadczenia przemijania, odbijającego odwieczną i nieskończoną ludzką tęsknotę za szczęściem. W części drugiej pracy analizie poddane zostały funkcje przysłowia w wybranych utworach Elizy Orzeszkowej: Nizinach, Nad Niemnem i Pannie Róży. Na ich podstawie można wnioskować o dokonującym się w twórczości pisarki procesie uniwersalizacji wyrażenia. Czerpiąc przysłowie z białoruskiego folkloru, autorka z biegiem czasu odrywa je od pierwotnego kontekstu, nadając uogólnione znaczenie.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.