Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 4

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Content available remote

Feliks Młynarski – indywidualizm i interakcjonizm po polsku

100%
Ambrożewicz Z.
Diametros
|
2010
|
issue 23
124-144
PL
W artykule omawiam rzadko analizowaną twórczość polskiego filozofa, socjologa i ekono­misty Feliksa Młynarskiego. Przedstawiam polskiego myśliciela na tle współczesnych prądów inte­lektualnych i umieszcza Młynarskiego w nurcie socjologii humanistycznej, filozofii życia i pragma­tyzmu. Próbuję również pokazać oryginalne wątki myśli Młynarskiego uwypuklając te, które po­zwalają zidentyfikować je jako indywidualizm i interakcjonizm
EN
In this article I discuss the rarely analyzed work of the Polish philosopher, sociologist, and economist Felix Młynarski. I present him against the background of contemporary intellectual currents and place him in the current of humanistic sociology, philosophy of life, and pragmatism. I also try to point out the original elements of his thought, emphasizing those which can be identified as individualism and interactionism.
2
Publication available in full text mode
Content available

Socjalizm – Apollo w krainie utopii

100%
Ambrożewicz Z.
Principia
|
2012
|
vol. 56
PL
W Narodzinach tragedii Fryderyk Nietzsche dowodził, ze sztuka teatru zawdzięcza swoje istnienie dwóm żywiołom lub raczej – jak to sam Nietzsche określał – popędom, czyli sposobom artystycznego przedstawiania rzeczywistości: dionizyjskiemu i apolińskiemu. Dionizyjskość to dla Nietzschego muzyczność – ekstatyczna amorficzność; apollińskość, z kolei, to plastyczność, pełna form i kształtów ułuda, wyśniona, by w znośnej dla człowieka postaci ukazać trudną do zniesienia dionizyjską prawdę. Prawdę tę ujawnił królowi Midasowi schwytany przezeń Sylen, towarzysz Dionizosa: „Najlepsze jest dla ciebie zupełnie nieosiągalne: nie narodzić się, nie istnieć, być niczym. Najlepsze zaś po tym jest dla ciebie – prędko umrzeć”. Ta dionizyjska prawda dotyczy zatem nie tylko artystycznego przedstawiania, lecz mówi coś również o ludzkiej kondycji. Wyrażenie zaś w dionizyjski sposób strasznej dionizyjskiej prawdy dalekie musi być od wyważonej harmonii i zdystansowanego umiaru. Jedyne na co może liczyć zapamiętały w szaleńczej trwodze dionizyjski „artysta” to zagubienie się w panteistycznej jedności wszystkich ludzi i przyrody Ale wtedy też różnica pomiędzy dziełem sztuki, artystą a odbiorcą zaniknie, pogrążona w ekstatycznym upodobnieniu. By sztuka stała się możliwa, niezbędna staje się apollińska forma i dający chwilę wytchnienia dystans. Chociaż apollińskość i dionizyjskość mają w intencji Niezschego estetyczne znaczenie, ich ogólnokulturowy sens zidentyfikowano dość szybko. Carl Gustav Jung zarzucał Nietzschemu, że zapomniał on o podstawowym dla Greków religijnym sensie tej antynomii: „Estetyzm jest nowoczesnymi okularami, przez które psychologiczne tajemnice kultu Dionizosa widzi się w takim świetle, w jakim starożytni z pewnością nigdy ich nie widzieli ani nie przeżywali”.
3
Content available remote

Lojalność i zbawienie. Josiaha Royce'a droga do utopii

100%
Ambrożewicz Z.
Diametros
|
2011
|
issue 29
1-21
PL
Tematem artykułu jest filozofia społeczna i moralna amerykańskiego idealisty Josiaha Royce'a. Kluczowe pojęcia dla Royce'a, lojalność i wspólnota, objaśniane są i interpretowane w duchu heglizmu, filozofii Schopenhauera, chrześcijaństwa i amerykańskiego pragmatyzmu. Autor artykułu stawia tezę, że społeczne i etyczne poglądy prowadzą Royce'a (wbrew jego zamierzeniom) do pewnego rodzaju koncepcji utopijnego społeczeństwa, zwanego przez niego Wielką Wspólnotą.
EN
In this paper I present the social and moral philosophy of the American idealist Josiah Royce. Royce’s key notions, loyalty and community, are explained and interpreted in the spirit of Hegelianism, the philosophy of Schopenhauer, Christianity, and American pragmatism. I argue that Royce’s social and ethical outlooks lead him (in spite of his intentions) to a kind of conception of Utopian society called by him the Great Community.
4
Publication available in full text mode
Content available

Transcendencja w immanencji: mit zachodniego indywidualizmu

100%
Ambrożewicz Z.
Principia
|
2017
|
vol. 64
109-154
EN
In this article, I show that contemporary individualism is strongly rooted in Christian thinking about the person (divine and human). I endeavour to demonstrate the gradual aspiration to the utmost individualisation and separation of the human subject, beginning with the first definitions of the person. I outline the process of self-authorisation, whereby moral and cognitive powers formerly ascribed to God are transferred to the human subject. That process ultimately leads to (divine) transcendence becoming fixed in (human) immanence, and so to the full individualisation of the subject. In this article, I focus in particular on St Thomas Aquinas, generally seen as a precursor of personalism, and on Søren Kierkegaard, as a thinker in whom one can observe almost first-hand the emergence of self-authorisation and its various consequences. I end by looking at individualism and singularity in terms of mythology and the myth of Western culture, yet grounded on real existential foundations.
PL
W artykule dowodzę, że korzenie współczesnego indywidualizmu tkwią mocno w chrześcijańskim myśleniu o osobie (boskiej i ludzkiej). Staram się zaprezentować stopniowe – począwszy od pierwszych definicji osoby – dążenie do jak największej indywidualizacji i separacji ludzkiego podmiotu. Przedstawiam proces zwany self-authorization, czyli przenoszenie do podmiotu ludzkiego przypisywanych niegdyś Bogu uprawnień moralnych i poznawczych. Proces ten prowadzi ostatecznie do osadzenia (boskiej) transcendencji w (ludzkiej) immanencji, czyli do pełnej indywidualizacji podmiotu. W artykule szczególnie dużo uwagi poświęcam św. Tomaszowi, postrzeganemu na ogół jako prekursor personalizmu, i Kierkegaardowi jako myślicielowi, u którego można zaobserwować niemal naocznie stawanie się self-authorization i jego różnorakie konsekwencje. Na zakończenie podejmuję próbę spojrzenia na indywidualizm i jednostkowość jako na mitologię i mit zachodniej kultury, ugruntowane jednak na realnych podstawach bytowych.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.