Search results

1

Polacy w secesji Katangi i wojnie w Kongu w latach 1960-1967

100%

Olejniczak A.

Pamięć i Sprawiedliwość

|

2022

|

vol. 40

|

issue 2

409-431

PL

Secesja Katangi, jednej z prowincji w Kongu i udział polskich najemników w walkach z siłami ONZ (ONUC) i rebelią ludu Baluba są w Polsce mało znane. Nieco światła na ten zapomniany okres rzucają opublikowane wspomnienia Jana Zumbacha i Rafała Gana-Ganowicza. Istnieją jednak materiały archiwalne, które pozwalają zdecydowanie szczegółowiej zapoznać się z liczbą Polaków uczestniczących w wydarzeniach w Kongu. Takimi źródłami do okresu rebelii Simbow już nie dysponujemy, informacje na ten temat można zaczerpnąć tylko z pamiętników wspomnianych polskich najemników. Ciekawostką jest, że pierwszy z nich, Jan Zumbach, postarał się o pewną dezinformację co do personaliów swoich polskich kolegów uczestniczących w wydarzeniach. Mimo trudności w badaniach udział byłych żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie w walkach w Katandze i później w Kongu z komunistyczną rebelią zasługuje na uwagę historyków.

2

Napoleoński 3 Pułk Cudzoziemski (Irlandzki) na Dolnym Śląsku w 1813 roku

100%

Olejniczak A.

Przegląd Historyczno-Wojskowy

|

2022

|

vol. XXIII (LXXIV)

|

issue 2 (280)

44-59

EN

The existence of a unit in the Napoleonic army formed by Irish citizens is a curiosity. The assumption that the unit would be composed entirely of Irish nationals was not realized due to the lack of more recruits coming from the emerald island. Initially, the Legion, and then the Irish Regiment, was divided into battalions that served during operations in Spain and on the coast of the Netherlands. During the first period of its existence, the regiment contained many Poles, who were prisoners of war from the Prussian army. In the following years, Poles continued to flow into the unit, albeit in reduced numbers. The Irish Regiment was then sent to Germany in 1813, where it participated in the spring campaign and later entered Lower Silesia with the rest of the Great Army. The unit stayed in Silesia during the truce and then took part in the autumn battles with the coalition troops. Whilst fighting together with the 17th Infantry Division of General Jacques-Pierre Puthod near Płakowice on 29 August 1813, the regiment was decimated and disbanded shortly after.

DE

Die Existenz einer Einheit in der napoleonischen Armee, die als nationale Formation mit irischem Charakter gebildet wurde, ist äußerst interessant. Das Vorhaben eine ausschließlich irische Formation zu bilden wurde nicht realisiert, da nur wenige Rekruten von der grünen Insel gewonnen werden konnten. Zunächst wurde die Legion und später das irische Regiment in Bataillone unterteilt, die bei Operationen in Spanien und an der niederländischen Küste eingesetzt wurden. In der ersten Zeit seines Bestehens hatte das Regiment viele Polen in seinen Reihen, die ursprünglich zu Kriegsgefangenen der preußischen Armee gehörten. In den folgenden Jahren strömten weiterhin Polen in das Regiment, doch ihre Zahl war wesentlich geringer. Im Jahr 1813 das irische Regiment nahm am Frühjahrsfeldzug in Deutschland teil und rückte später mit der Großen Armee in Niederschlesien ein. Sie blieb dort während des Waffenstillstands und nahm an den Herbstkämpfen mit den Armeen der Koalition teil. Sie wurde mit der 17. Infanteriedivision von General Jacques-Pierre Puthod am 29. August 1813 in der Nähe von Plakwitz aufgelöst und hörte auf zu existieren.

PL

Istnienie w armii napoleońskiej jednostki utworzonej jako formacja narodowa o irlandzkim charakterze jest ciekawostką. Założenia, że będzie to formacja złożona wyłącznie z Irlandczyków, nie zostały zrealizowane z powodu braku większej liczby rekrutów pochodzących z zielonej wyspy. Początkowo Legion, a następnie Pułk Irlandzki podzielono na bataliony, które służyły podczas działań w Hiszpanii i na wybrzeżu Holandii. W pierwszym okresie istnienia pułk miał w swoich szeregach wielu Polaków, jeńców z armii pruskiej. W dalszych latach Polacy nadal napływali do pułku, lecz ich liczba była już zdecydowanie mniejsza. W 1813 r. Pułk Cudzoziemski brał udział w kampanii wiosennej na terenie Niemiec i później wkroczył wraz z Wielką Armią na Dolny Śląsk. Pozostał tam podczas rozejmu i wziął udział w walkach jesiennych z wojskami koalicji. Rozbity wraz z 17 Dywizją Piechoty gen. Jacquesa-Pierre’a Puthoda pod Płakowicami 29 sierpnia 1813 r. przestał istnieć.

3

Oficerowie – Polacy w Pułku Irlandzkim armii napoleońskiej w latach 1806–1815

100%

Olejniczak A.

Przegląd Historyczno-Wojskowy

|

2020

|

vol. XXI (LXXII)

|

issue 2 (272)

126-146

EN

Several scientific and popular publications have been devoted to the Polish military effort in the Napoleonic era. However, there is too little information about Poles who participated in Napoleonic wars under non-national banners, but also fought alongside Napoleon. Large units composed of Poles have their monographs, but there are no similar studies on the service in the French army of at least hundreds of Poles, scattered over many regiments. Indirectly, Poles from other than Polish formations of the Napoleonic army were mentioned by Stanisław Kirkor in his study of the fates of Poles in British captivity, but these are very short extracts from English sources. Thanks to a preliminary query in French materials, it was possible to determine that many citizens from the pre-partition Polish territory joined the ranks of the French army without serving in the army of the Duchy of Warsaw or in units composed primarily of Poles. Among them were volunteers, deserters from the armies of the partitioning powers, prisoners of war, and seemingly also conscripts. One of the most interesting units among the many different regiments of the Napoleonic army was the Irish Regiment, also known as the Irish Legion. It was in this regiment that many Poles served. They were mainly privates and non-commissioned officers, but there were also cases of Polish officers serving in this formation. During the investigation, at least 11 officers of Polish origin or from the territory of the Polish-Lithuanian Commonwealth were identified and their service in the Irish Regiment was described. There were also individual cases of formal assignment of Polish officers to the Irish formation, but in practice these officers often did not take up service and were transferred to Polish units. This paper is an attempt to draw attention to the problem of the service of Poles in the units of the Great Army.

RU

О польских военных действиях в наполеоновскую эпоху написан целый ряд научных и популярных исследований. Тем не менее, имеется слишком мало информации о поляках, участниках наполеоновских войн, которые служили под чужими знаменами, а также о тех, кто сражался вместе с Наполеоном. Крупные подразделения, состояще из поляков, уже имеются монографии, но о службе как минимум сотен поляков во французской армии, разбросанных по многим полкам, пока нет подобных исследований. Косвенно поляки из непольских формирований наполеоновской армии были упомянуты Станиславом Киркором при описании судьбы поляков в британском плену, но это лишь очень короткие выдержки из английских источников. Благодаря предварительному знакомству с французскими материалами было установлено, что многие граждане с земель дораздельной Речи Посполитой вступили в ряды французской армии, не служа в армии Варшавского герцогства или подразделениях сформированных из поляков. Среди них были добровольцы, дезертиры из захватнических армий, военнопленные, а также, по-видимому, призывники. Среди множества различных полков наполеоновской армии одним из наиболее интересных подразделений был ирландский полк, называемый также ирландским легионом. Именно в этом полку служили многие поляки – в основном, в должности рядовых или унтер-офицеров, но есть также и случаи службы в этом формировании офицеров из польских земель. В ходе исследования были определены как минимум 11 офицеров польского происхождения или тех, кто был родом с земель Речи Посполитой, и был описан ход их службы в ирландском полку. Отмечались также отдельные случаи формального назначения польских офицеров в ирландское формирование, но на практике эти офицеры часто не принимали службу и переходили в польские войска. Текст данной статьи является попыткой обозначить проблемы службы поляков в подразделениях Великой армии.

PL

Polski wysiłek zbrojny w epoce napoleońskiej doczekał się szeregu opracowań naukowych i popularnych. Zbyt mało jest jednak informacji na temat Polaków, uczestników wojen napoleońskich służących pod innymi niż narodowe sztandarami, ale także walczących u boku Napoleona. Duże oddziały, złożone z naszych rodaków, mają już swoje monografie, lecz służba w armii francuskiej rozrzuconych po wielu pułkach co najmniej setek Polaków już podobnych opracowań nie posiada. Pośrednio o Polakach z innych niż polskie formacje armii napoleońskiej wspominał Stanisław Kirkor w opracowaniu losów Polaków w niewoli brytyjskiej, lecz są to bardzo krótkie wypisy ze źródeł angielskich. Dzięki wstępnej kwerendzie w materiałach francuskich udało się stwierdzić, że wielu obywateli z terenów przedrozbiorowej Rzeczpospolitej trafiło w szeregi armii francuskiej, nie służąc w armii Księstwa Warszawskiego czy też oddziałach złożonych z Polaków. Byli wśród nich ochotnicy, dezerterzy z armii zaborczych, jeńcy wojenni, oraz, jak się wydaje, także poborowi. Pośród wielu różnych pułków napoleońskiej armii jednym z ciekawszych oddziałów był pułk irlandzki, zwany także Legionem Irlandzkim. Właśnie w tym pułku służyło bardzo wielu Polaków. Dotyczy to głównie szeregowych żołnierzy i podoficerów, ale są także przypadki służby w tej formacji oficerów pochodzących z ziem polskich. Podczas badań zidentyfikowano co najmniej 11 oficerów pochodzenia polskiego bądź z ziem Rzeczypospolitej i opisano przebieg ich służby w Pułku Irlandzkim. Były także pojedyncze przypadki formalnego przydziału polskich oficerów do formacji irlandzkiej, lecz w praktyce oficerowie ci często nie podejmowali służby uzyskując przeniesienie do oddziałów polskich. Próbą zasygnalizowania problemu służby Polaków w jednostkach Wielkiej Armii jest powyższy tekst.

4

„Mężni wojownicy... gromadźcie się pod sztandarami Napoleona Wielkiego...” Pułk Pruski w służbie napoleońskiej i Polacy

100%

Olejniczak A.

Przegląd Historyczno-Wojskowy

|

2024

|

vol. XXV(LXXVI)

|

issue 3(289)

36-52

EN

The creation of the Prussian Regiment in the Napoleonic army was a consequence of the capture of a huge number of prisoners by the French after the Prussian army lost the battles of Jena and Auerstedt. These Prussian prisoners included many Poles, who were former residents of the Polish-Lithuanian Commonwealth that became subjects of the Prussian king after the partitions. The fate of a prisoner at that time was very difficult, the alternative was to volunteer to serve in Napoleon’s army. Many Poles took advantage of this opportunity by joining the Irish Regiment and the Prussian Regiment. Most of these conscripts were enlisted as non-commissioned officers and privates, including several former officers of the Prussian army. The Prussian regiment fought bravely during the campaigns of the Napoleonic Wars, distinguishing themselves on the island of Walcheren in 1809 and in a number of battles in Spain. Some of the officers permanently associated themselves with France, taking up further service in a different France, the royal one.

DE

Die Bildung des preußischen Regiments in Napoleons Armee war eine Folge der Aufnahme einer großen Anzahl von Kriegsgefangenen in französische Gefangenschaft, nachdem die preußische Armee die Schlachten von Jena und Auerstedt verloren hatte. Unter den gefangenen preußischen Soldaten befanden sich auch viele Polen, ehemalige Bewohner der polnisch-litauischen Gemeinschaft und nach den Teilungen Untertanen des preußischen Königs. Das Schicksal eines Kriegsgefangenen war damals sehr hart; die Alternative bestand darin, sich freiwillig zum Dienst in Napoleons Armee zu melden. Viele Polen nutzten diese Möglichkeit und schlossen sich dem irischen und dem Preußischen Regiment an. Die meisten Wehrpflichtigen waren Unteroffiziere und Gefreite. Unter ihnen befanden sich auch mehrere ehemalige Offiziere der preußischen Armee. Alle hatten in den napoleonischen Kriegen aufopferungsvoll gekämpft und sich bei Walcheren 1809 und in mehreren Schlachten in Spanien ausgezeichnet. Einige der Offiziere verbanden sich dauerhaft mit Frankreich und leisteten bereits während der Monarchie in diesem Land weitere Dienste.

PL

Powstanie Pułku Pruskiego w armii napoleońskiej było konsekwencją wzięcia do niewoli francuskiej ogromnej liczby jeńców po przegranych przez armię pruską bitwach pod Jeną i Auerstedt. Wśród jeńców, żołnierzy pruskich, było wielu Polaków, dawnych mieszkańców Rzeczypospolitej, a po rozbiorach poddanych króla pruskiego. Los jeńca w tamtym czasie był bardzo ciężki, alternatywą było ochotnicze podjęcie służby w armii Napoleona. Wielu Polaków skorzystało z tej możliwości, wstępując do Pułku Irlandzkiego i do Pułku Pruskiego. Największą liczbę wcielonych stanowili podoficerowie i szeregowcy, było wśród nich także kilku byłych oficerów armii pruskiej. Wszyscy walczyli ofiarnie w kampaniach doby wojen napoleońskich, wyróżniając się na wyspie Walcheren w 1809 r., i w wielu bitwach na terenie Hiszpanii. Niektórzy z oficerów związali się na stałe z Francją, podejmując dalszą służbę już w innej Francji, królewskiej.

5

Where does Łódź leak?

63%

Staniszewska D., Olejniczak A.

Prace Etnograficzne

|

2013

|

vol. 41

|

issue 4

271–279

EN

The text concerns the potential area of cooperation between anthropologists, architects and local community, who lives in space that is to be projected. The city of Łódź faces several urban, economic and political obstacles and problems. The article presents the project, the aim of which was to show that the architecture as a discipline should care about the users of space and ask them about their needs and make them the members of a revitalization project. Therefore, cultural anthropology with its fieldwork methodology is a chance to hear what the people say about the place where they live or would like to live. The authors plan to conduct action research among the inhabitants of Łódź’s backyards and to create a participatory design, which is also aiming at improving civil attitudes.

Refine search results

3 Przegląd Historyczno-Wojskowy

1 Pamięć i Sprawiedliwość

1 Prace Etnograficzne

5 Olejniczak A.

1 Staniszewska D.

1 2024

2 2022

1 2020

1 2013

Polacy w secesji Katangi i wojnie w Kongu w latach 1960-1967

Napoleoński 3 Pułk Cudzoziemski (Irlandzki) na Dolnym Śląsku w 1813 roku

Oficerowie – Polacy w Pułku Irlandzkim armii napoleońskiej w latach 1806–1815

„Mężni wojownicy... gromadźcie się pod sztandarami Napoleona Wielkiego...” Pułk Pruski w służbie napoleońskiej i Polacy

Where does Łódź leak?