Search results

1

„Czucie i uczucie człowieka”. Uwagi o Assuncie Norwida w świetle młodopolskiej recepcji

100%

Ratuszna H.

Studia Norwidiana

|

2022

|

vol. 40

73-97

EN

Assunta is a digressive poem showing Norwid’s views on art, philosophy and religion. According to the aesthetic assumptions of Romanticism, art has its source in internal experience, religious experience, and is of a metaphysical nature. Modernist interpretations of Norwid’s works, to which the article was devoted, reveal its metaphysical aspects. Determining the direction and significance of influences becomes an extremely important task. The author of Assunta was perceived at the end of the nineteenth century as a patron of modernism, his name was mentioned together with that of Baudelaire, comments about him appeared in the context of discussions on modern literature, theater and the art of acting. Norwid’s work was in line with the „paradigm of sight-centricism”, the poet did not avoid optical metaphors, he used the poetics of chiaroscuro and space framing, which in Assunt’s poem gained a vertical character. The motives of improvement and growth played an important role in the piece. Reflecting on their meaning allowed to establish the rank of the metapoetic remarks contained in Assunta. The works of Norwid, recalled in the era of modernism, have received many interpretations, including critical ones, based on „troublesome” concealments. Zenon Przesmycki believed that this work was not fully understood, although attempts were made to include it in the aesthetics of modernism. However, it was recognized that it was the missing link in the development of Polish symbolist poetry (it is also worth emphasizing its links with „colorists” – as the Impressionists were called). In Assunta, referring to the Divine Comedy by Dante and Shakespeare’s Hamlet, the contemplative path of knowledge is shown. „Looking to heaven” is therefore a cognitive act in which reason coexists with faith.

PL

Assunta jest poematem dygresyjnym, ujawniającym poglądy Norwida na sztukę, filozofię i religię. Zgodnie z założeniami estetycznymi romantyzmu sztuka ma swoje źródła w doświadczeniu wewnętrznym, przeżyciu religijnym, ma charakter metafizyczny. Modernistyczne interpretacje twórczości Norwida, którym został poświęcony artykuł, odsłaniająjejmetafizyczne aspekty. Ustalenie kierunku i znaczenia wpływów staje się niezwykle ważnym zadaniem. Autor Assunty był postrzegany u schyłku wieku dziewiętnastego jako patron modernizmu, jego imię wymieniano wraz z imieniem Baudelaire’a, uwagi o nim pojawiały się w kontekście dyskusji na temat nowoczesnej literatury, teatru, sztuki aktorskiej. Twórczość Norwida wpisywała się w „paradygmat wzrokocentryzmu”, poeta nie stronił od optycznych metafor, stosował poetykę światłocienia, kadrowania przestrzeni, która w poemacie Assunta zyskała wertykalny charakter. Motywy doskonalenia, wzrastania pełniły w utworze istotną rolę. Refleksja nad ich znaczeniem pozwoliła ustalić rangę metapoetyckich uwag zawartych wAssuncie. Przypomniana w epoce modernizmu twórczość Norwida doczekała się wielu interpretacji, także krytycznych, opierających się na „kłopotliwych” przemilczeniach. Zenon Przesmycki sądził, że twórczość ta nie została w pełni zrozumiana, choć podjęto próby wpisania jej w estetykę modernizmu. Uznano jednak, że stanowi ona brakujące ogniwo w rozwoju polskiej poezji symbolistycznej (warto także podkreślić jej związki z „kolorystami” – jak nazywano impresjonistów). W Assuncie nawiązującej do Boskiej Komedii Dantego i Hamleta Szekspira zostaje ukazana kontemplacyjna ścieżka poznania. „Spojrzenie w niebo” jest więc aktem poznawczym, w którym rozum współistnieje z wiarą.

2

O (dez)iluzji oraz drogach i bezdrożach przeznaczenia w "Ofierze królewny" Jana Lemańskiego

100%

Ratuszna H.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica

|

2016

|

vol. 33

|

issue 3

197-206

EN

The article analyses the phenomenon of identity crisis in a “modern man” (“at the threshold of modernity”). Lemański employs a fairy-tale convention, the result, however, is an anti-fairy-tale (to use Anna Czabanowska – Wróbel’s term). Irony, laughter or grotesque elements suggest that the literary intention of the author of Bajki was an interesting commentary on reality (critics, including Zenon Przesmycki, pointed the renaissance of fairy tales found in modernist literature). Lemański’s work is characterised by a somewhat careless approach to the form, which becomes the principle describing the world represented. The theme of destiny, the topos of wandering as well as initiation themes match the fairy-tale convention, albeit processed in an interesting way.

3

"Harfa Orfeusza" - uwagi na marginesie twórczości Marii Komornickiej

100%

Ratuszna H.

Jednak Książki. Gdańskie Czasopismo Humanistyczne

|

2015

|

issue 4/2015 O Młodej Polsce mniej znanej

35-47

EN

Maria Komornicka is the author who evokes the figure of Orpheus. In those of her works which were created towards the end of her life, the motif of journey, of search and that of collapse occur. Komornicka also announces the need for resurgence (the return);still, her biography and her corpus become the evidence of her loneliness and her being rejected. The figure of a singer, Orpheus, symbolizes poetry, dilemmas, the misgivings of the artist performing at the beginning of the XX century. One of the most significant problems is the loss of identity, which in turn leads to emptiness and melancholy. Komornicka’s corpus belongs to the current of existentialism.

4

„Duch nowoczesności” – w kręgu bajek Józefa Jankowskiego

100%

Ratuszna H.

Język - Szkoła - Religia

|

2021

|

vol. 16

140-155

EN

The article presents the variety of fairy tales by Józef Jankowski, which gives this genre a modern meaning. Therefore, fairy tales are stories about a dream, infinity, they organize the chaos of the world, they interpret difficult reality. Analysis and interpretation of works allows us to ask a question about the definition of modernity. Jankowski understood it as an essential element of the aesthetic discourse. Modernity was an important challenge for modernists. They saw it as the basis of the worldview, and art marked the stages of its development.

PL

Artykuł prezentuje różnorodność bajek Józefa Jankowskiego, który nadaje temu gatunkowi nowoczesne znaczenie. Bajki są bowiem opowieściami o marzeniu, nieskończoności, porządkują chaos świata, interpretują trudną rzeczywistość. Analiza i interpretacja utworów pozwala zadać pytanie o definicję nowoczesności. Jankowski pojmował ją jako istotny element dyskursu estetycznego. Nowoczesność była dla modernistów ważnym wyzwaniem. Postrzegali ją oni jako podstawę światopoglądu, którego etapy rozwoju wyznaczała zaś sztuka.

5

Bolesław Leśmian i Zenon Przesmycki „Miriam” – w kręgu artystycznych spotkań: Kijów i Paryż

100%

Ratuszna H.

Język - Szkoła - Religia

|

2022

|

vol. 17

93-105

EN

The article presents comments on the role of two cities in the life and work of Bolesław Leśmian. An important point of reference are the poet’s letters to Zenon Przesmycki. Their analysis allows us to understand how the atmosphere of the city, space and cultural activities influenced the life and artistic choices of the author of Sad Rozstajny. Kyiv – with its specificity and history, was a kind of locus coeruleus for Leśmian. The poet could not accept the atmosphere of stagnation, so he looked for alternatives, he wanted changes. Contrary to appearances, the city played an important, creative role. Colorful Ukraine and spirituality found an interesting reference in e.g. in poetry cycles (Distants, Angels). A different role was played by Paris, which dazzled the poet with its modernity, movement, bustle and mystery. Leśmian, who published most of his volumes of poetry in the interwar period, was a symbolist as perfect as the French poets (e.g. Stefan Mallarmé, Oskar Miłosz).

PL

Artykuł prezentuje uwagi na temat roli dwóch miast w życiu i twórczości Bolesława Leśmiana. Istotnym punktem odniesienia są listy poety, pisane do Zenona Przesmyckiego. Ich analiza pozwala zrozumieć, jak atmosfera miasta, przestrzeń, kulturowa działalność wpłynęły na życiowe i artystyczne wybory autora Sadu rozstajnego. Kijów – ze swoją specyfiką, historią – był dla Leśmiana swoistym locus coeruleus. Poeta nie mógł zaakceptować atmosfery stagnacji, szukał więc alternatyw, pragnął zmian. Wbrew pozorom miasto to odegrało jednak istotną twórczą rolę. Barwna Ukraina, duchowość znalazły interesujące odniesienie m.in. w cyklach poezji (Oddaleńcy, Aniołowie). Inną rolę odegrał Paryż, który olśnił poetę nowoczesnością, ruchem, gwarem, tajemnicą. Leśmian, który większość tomów poetyckich opublikował w dwudziestoleciu międzywojennym, był symbolistą równie doskonałym jak francuscy poeci (np. Stefan Mallarmé, Oskar Miłosz).

Refine search results

2 Język - Szkoła - Religia

1 Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica

1 Jednak Książki. Gdańskie Czasopismo Humanistyczne

1 Studia Norwidiana

5 Ratuszna H.

2 2022

1 2021

1 2016

1 2015

„Czucie i uczucie człowieka”. Uwagi o Assuncie Norwida w świetle młodopolskiej recepcji

O (dez)iluzji oraz drogach i bezdrożach przeznaczenia w "Ofierze królewny" Jana Lemańskiego

"Harfa Orfeusza" - uwagi na marginesie twórczości Marii Komornickiej

„Duch nowoczesności” – w kręgu bajek Józefa Jankowskiego

Bolesław Leśmian i Zenon Przesmycki „Miriam” – w kręgu artystycznych spotkań: Kijów i Paryż