Search results

1

Dominicans and Franciscans in Warka. The religious and social context of monastic foundations

100%

Marszalska J. M.

Saeculum Christianum. Pismo Historyczne

|

2023

|

vol. 30

|

issue 1

PL

Zakony mendykanckie, dominikanie i franciszkanie odegrali znaczącą rolę religijną, gospodarczą i kulturową na przestrzeni minionych wieków w Warce na Mazowszu. Fundacja klasztoru dominikanów historycznie związana była z osobą księcia Siemowita I. Klasztor dominikanów w Warce, fundowany w połowie XIII stulecia, obok klasztorów pw. św. Dominika w Płocku i św. Mikołaja w Sochaczewie należących do kontraty mazowieckiej, zaliczany jest do najstarszych fundacji tego zakonu na ziemiach polskich. W połowie XVII w. do Warki zostali sprowadzeni franciszkanie. Fundatorką klasztoru była Katarzyna z Boglewic Trzebińska. Swoją obecnością franciszkanie przyczynili się do ożywienia religijnego miasta.

EN

The mendican Orders, Dominicans and Franciscans, played a significant religious, economic, and cultural role over the past centuries at Warka in Mazovia. The foundation of the Dominican monastery was historically linked to the person of Duke Siemowit I. The Warka Dominican monastery, founded in the middle of the 13th century, next to the monasteries of St Dominic in Płock and of St Nicholas at Sochaczew belonging to the Mazovian contrat, is considered one of the oldest foundations of this order in Poland. In the mid-17th century, the Franciscans were brought to Warka. The foundress of the monastery was Katarzyna of Boglewice Trzebińska. With their presence, the Franciscans contributed to the religious revival of the town.

2

Der Streit um die Kolbuszower Transaktion im Lichte der polemischen Abhandlungen „Uwagi w sprawie ordynacji ostrogskiej” von Tomasz Dłuski aus dem Jahr 1754 und „Prawda objaśniona” von Piotr Hadziewicz aus dem Jahr 1756

100%

Marszalska J. M.

Saeculum Christianum. Pismo Historyczne

|

2022

|

vol. 29

|

issue 1

207-220

FR

The Ostrog entail was established in 1609. It included 23 towns and about 400 villages. The conflict over the Ostrog ordinance, related to bequests, the death of the successors indicated in the statute, and debts led to its disolution based on the so-called Kolbuszowa transaction (settlement) concluded in 1753. In the treatise issued in 1754, Tomasz Dłuski argued that Janusz Aleksander Sanguszka was not bound by the fee tail law, so he could dispose of it at his own will and discretion. Piotr Hadziewicz, a lawyer and 18th-century journalist, undertook the difficult task of defending the entail, probably at the persuasion of Jan Klemens Branicki.

EN

Ordynacja ostrogska powstała w 1609 roku. Obejmowała 23 miasta i ok. 400 wsi. Konflikt o ordynację ostrogską, związany z zapisami oraz wskutek śmierci wskazanych w statucie następców i zadłużenia doprowadził do jej rozwiązania na podstawie tzw. transakcji (ugody) kolbuszowskiej zawartej 1753 roku. W wydanym w 1754 roku traktacie Tomasz Dłuski dowodził, iż Janusza Aleksandra Sanguszkę nie obowiązywało prawo ordynackie, toteż mógł nimi rozporządzać według własnej woli i uznania. Trudnego zadania obrony ordynacji, prawdopodobnie za namową Jana Klemensa Branickiego podjął się Piotr Hadziewicz, prawnik i XVIII-wieczny publicysta.

3

Grenzstreiten der Zisterzienser von Zyrich (Szczyrzyc) mit kleinpolnischen Klöstern verschiedener Ordensobservanz (Chorherren vom Heiligen Geist, Dominikaner, Unbeschuhte Karmeliten) vom 15. bis zum Ende des 18. Jhs.

100%

Marszalska J. M.

Saeculum Christianum. Pismo Historyczne

|

2021

|

vol. 28

|

issue 2

95-112

FR

The preserved archival sources, old chronicles, and documents of the Cistercian monastery in Szczyrzyc reveal, apart from many aspects of religious and economic activity, also the issues of disputes. The invasions on the monastery property, destruction of property (arson of farm buildings or collections) were not only carried out by dissatisfied and demanding neighbours, whose property bordered on the Szczyrzyc Cistercians' property, but also by orders of various observances. As evidenced by surviving documents, any way of defending their own properties or their borders was acceptable to the disputing clerics, which many a time was a violation of the ethical, fraternal attitude. The right to property granted by the founder was sacred and inviolable there. This cannot be said in the context of the moral attitude of the monks themselves, who defended their property in a ruthless manner, often using force (Br. Baltazar of St. Agnes, a Discalced Carmelite), lies or concealment of facts (Abbot Mikołaj Romiszowski), as well as a morbid overzealous guardianship of the property rights of their monastery (Mateusz Regiomontanus, a provost of the Krakow clergy), not to mention notorious violations of judicial decisions in almost every pending case. This was true of all the convents in question. Dislike between convents of different observances on the material level also translated into difficult relations between their subjects, who inflicted harm on each other. These were not edifying examples of a sometimes-difficult neighbourhood in past centuries, where cunning and often physical violence in asserting one's right to property was the order of the day.

EN

Zachowane źródła archiwalne, stare kroniki i dokumenty klasztoru cystersów w Szczyrzycu, ujawniają oprócz wielu aspektów działalności religijno-gospodarczej również kwestie sporów. Najazdy na dobra klasztorne, niszczenie mienia (podpalenia zabudowań folwarcznych czy zbiorów) były dokonywane nie tylko za sprawą niezadowolonych i roszczeniowych sąsiadów, których dobra graniczyły z dobrami cystersów szczyrzyckich, ale też za sprawą zakonów różnych obserwancji. Jak poświadczają zachowane dokumenty, każdy sposób na obronę własnych dóbr czy ich granic był dla konwentów toczących spory do przyjęcia, co wielokrotnie było naruszeniem etycznej, braterskiej postawy. Prawo własności z nadania fundatora było tutaj święte i nietykalne. Nie można już tego powiedzieć w kontekście postawy moralnej samych zakonników broniących swych dóbr w sposób bezwzględny, często przy użyciu siły (br. Baltazar od św. Agnieszki, karmelita bosy) czy posługując się kłamstwem, bądź zatajeniem faktów (opat Mikołaj Romiszowski) a także chorobliwą nadgorliwością strzegąc prawa własności swego klasztoru (prepozyt duchaków krakowskich Mateusz Regiomontanus) nie wspominając notorycznego łamania wydawanych postanowień sędziowskich niemal w każdym toczącym się procesie. Dotyczy to wszystkich omawianych konwentów. Niechęć między konwentami zakonnymi na płaszczyźnie materialnej różnych obserwancji przekładała się również na trudne relacje między ich poddanymi, którzy wyrządzali sobie wzajemnie krzywdy. Nie były to budujące przykłady wzajemnego, nieraz trudnego sąsiedztwa w ciągu minionych wieków, gdzie przebiegłość a często również fizyczna przemoc w dochodzeniu swojego prawa własności była na porządku dziennym.

4

Cysterskie szkoły w Szczyrzycu od 1780 roku do lat trzydziestych XX wieku

100%

Marszalska J. M.

Biuletyn Historii Wychowania

|

2013

|

issue 30

7-23

EN

The goal of this article is to present a school operating as part of the Cistercian abbey in Szczyrzyc. In the 18th century, some Cistercian abbeys assumed the responsibility of establishing and managing elementary schools. It was also the case in Poland provided that the legislation of the respective empire (Russia, Prussia or Austria) allowed for such arrangements. The abbey in Szczyrzyc was in charge of the school facilities and competent teachers. While some of them were the local monks, a respective state authority supervised adherence to the curriculum. The first existing source of information about the school at the Cistercian abbey in Szczyrzyc comes from 1780. Despite numerous obstacles related to the political situation in the partitioned Poland, the abbey educated the local children continuously albeit more or less successfully until the middle of the 20th century, involving the monks in the education process.

PL

The goal of this article is to present a school operating as part of the Cistercian abbey in Szczyrzyc. In the 18th century, some Cistercian abbeys assumed the responsibility of establishing and managing elementary schools. It was also the case in Poland provided that the legislation of the respective empire (Russia, Prussia or Austria) allowed for such arrangements. The abbey in Szczyrzyc was in charge of the school facilities and competent teachers. While some of them were the local monks, a respective state authority supervised adherence to the curriculum. The first existing source of information about the school at the Cistercian abbey in Szczyrzyc comes from 1780. Despite numerous obstacles related to the political situation in the partitioned Poland, the abbey educated the local children continuously albeit more or less successfully until the middle of the 20th century, involving the monks in the education process. Keywords: education, cistercians, Szczyrzyc, religious school

5

Dramatyczne losy księgozbiorów kościelnych w południowych guberniach Królestwa Polskiego w XIX wieku w świetle obecnego zasobu starych druków Biblioteki WSD w Płocku

100%

Marszalska J. M.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2009

|

vol. 91

41-46

6

Pierwszy inwentarz ksiąg klasztoru Cystersów w Szczyrzycu sporządzony za rządów profesa pelplińskiego a następnie opata w Szczyrzycu Floriana Andrzeja Gotartowskiego (1753-1766)

100%

Marszalska J. M.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2008

|

vol. 90

91-97

DE

Am 4. Mai 1753 wählte das Szczyrzycer Kapitel auf seiner vom Generalvikar der Polnischen Provinz und Abt von Pelplin Hieronim Turno geleiteten Sitzung den Pelpliner Profess Florian Andrzej Gotartowski, Wappen Leliwa, zum neuen Abt von Szczyrzyc. Nach dem Vorbild seiner Vorgänger im Amt des Abtes von Szczyrzyc erwies er sich als würdiger Fortführer der noch unter dem Abt Franciszek de Hirtenberg Pastoriusz begonnenen Renovierungs- und Bauarbeiten. Ein Ausdruck seiner Sorge für die Klosterbibliothek war, dass Abt Gotartowski die Anweisung erteilte, die Bücherbestände zu notieren. Schade, dass bis in unsere Zeit nur ein Fragment des damals erstellten „Cathalogus librorum Monasterii Ciricensis iuxta alphabetum authorum mense Augusto Anno Domini 1755” erhalten geblieben ist. Es muss hervorgehoben werden, dass die erhaltenen zwei Blätter des in der Amtszeit von Abt Gotartowski erstellten Bücherverzeichnisses im Rahmen des Buchstabens „A” die Werke hervorragender Theologen und Philosophen enthalten, die die Gestaltung des christlichen Bewusstseins der vergangenen Jahrhunderte unauslöschlich geprägt haben.

7

Inwentarze ksiąg biblioteki karmelitów bosych w Czernej, jako przejaw systematyzacji zbiorów klasztornych w XVIII i XIX wieku

100%

Marszalska J. M.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2008

|

vol. 89

263-274

DE

Folgende Inventarverzeichnisse der Bibliothek von Czerna aus dem 18. und 19. Jahrhundert sind erhalten: Cathalogus Librorum Bibliothecae Conventus Eremitici Sancti Eliae Prophetae Carmelitarum Discalceatorum sub A.R.P.N. Gaudentio a Spiritu Sancto protunc Priore. Anno Increatae Sapientiae, in Libro Naturae Humanae Inscriptae 1718, 26 gbris, Cathalogus Librorum qui Reperiuntur In Bibliotheca Carmelitarum Discalceatorum Conventus Czernensis sub titulo S.P.N. Eliae Prophetae, : Catalogus Librorum qui Reperiuntur In Bibliotheca Carmelitarum Discalceatorum Conventus Czernensis sub Titulo S.P.N. Eliae Prophetae, beigefügt zum Inventarverzeichnis des Klosters und der Besitztümer der Barfüßigen Karmeliter in Czerna von 1810 (poln.); Catalogus Librorum qui Reperiuntur In Bibliotheca Carmelitarum Discalceatorum Conventus Czernensis sub Titulo S.P.N. Eliae Prophetae von 1816; Inventarverzeichnis des Klosters der Barfüßigen Karmeliten in Czerna zusammen mit den zu diesem Kloster gehörenden Besitztümern aus dem Jahre 1865 (poln.); Verzeichnis der deutschen Bücher in der Bibliothek zu Czerna von 1975 sowie das Verzeichnis der von dem Hochwürdigen Herrn Prälat Dr. Wincenty Smoczyński, Pfarrer in Tęczynek, [durch P. Romuald od św. Eliasza Kućka] gespendeten Bücher von der Wende des 19./20. Jahrhunderts. Diese Bücherverzeichnisse zeugen von den Bemühungen des Klosters, die Bücher zu registrieren und zu ordnen. Das beste und handwerklich am fachmännischsten gestaltete Inventarverzeichnis ist zweifellos das von 1718. Darin wurden die Wissensgebiete übersichtlich voneinander abgegrenzt und auch eine verlegerische Beschreibung der jeweiligen Bücher beigefügt. Solche Informationen enthalten die Verzeichnisse von 1810, 1816 oder 1865 nicht mehr. Hinsichtlich der Technik der Anordnung und Einteilung der Büchersammlung in Themengebiete ähnelt in sejner Konstruktion dem Katalog von 1718 das Verzeichnis der dem Kloster zu Czerna an der Wende des 19./20. Jahrhunderts von P. Wincenty Smoczyński gespendeten Bücher (Spis ksiąg...).

8

Kilka uwag o potrzebie pragmatycznej piśmienności w średniowiecznych klasztorach monastycznych

100%

Marszalska J. M.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2012

|

vol. 98

285-290

EN

Copying the basic religious texts, apart from reading and meditating theological works, constituted the content of literate culture of the Middle Ages, as in the popular medieval culture there was a deep-rooted belief that writing a code is a good deed that can bring salvation to copyists. Developed in the early Middle Ages, intensive literate culture affected, above all, the sacred and religious sphere. The vital change, commonly known as a great breakthrough in the literate culture of Latin Europe, occurred at the turn of the twelfth and thirteenth centuries. Then the pragmatic literacy came into being. Apart from religious literacy, still popular especially in monastic and cathedral scriptoria, practical literacy began to develop, which contributed to the improvement of daily life, mainly, political and economic life in Europe at that time. This process happened in the broad context of important institutional and intellectual transformations occurring in the European society and culture for nearly three centuries.

9

Religious foundations of Princes Lubartowicz-Sanguszko of Kowelski lineage. in the turn of the 17th and 18th century in Wołyń

100%

Marszalska J. M.

The Person and the Challenges. The Journal of Theology, Education, Canon Law and Social Studies Inspired by Pope John Paul II

|

2013

|

vol. 3

|

issue 1

PL

The foundation activity of the Princes of the House of Sanguszko in the turn of the 17th and 18th centurypresented in this paper does not depict the whole religious experience and people’s faith who passed away. Among many outstanding personages the greatest were Szymon Samuel Sanguszko and his heirs, especially Paweł Karol Sanguszko, who played an important role in founding churches and convents. Such an expansive foundation activity of the Sanguszkos in their ancestral possessions, especially the borderlands, had its powerbase. The sources of which were, among others, the financial status, the positions held and indeed it was characteristic of the fall of the baroque epoch, according to which one ought to take care of their eternal life by being helpful. This helpfulness boiled down to numerous foundations and philanthropic activity for the deprived. What is more, the founders secured for themselves, often after stormy lives, prayers for their souls in the convents and churches they donated, which also usually became the places of their burials. It is worth emphasizing that many of the Sanguszko family chose religious vocations as priests, monks or nuns. Undoubtedly, it was a manifestation of living faith and deep religious devotion of one of the most important families in the Republic of Poland and Latvia in the 17th and 18th century.

10

Darowizny, legaty testamentowe i inne sposoby nabywania ksiąg do biblioteki cystersów w Szczyrzycu w okresie staropolskim

100%

Marszalska J. M.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2015

|

vol. 103

179-197

EN

Legacies from the donors of the monastery, testamentary depositions and gifts were the main form of supply of books to the library of Szczyrzyc, both in the early days of the monastery as well as over several hundred years of its existence and operation. It was a quite common phenomenon for the vast majority of monastic libraries in the past centuries. In the light of the preserved archival material, and above all the books from the library of Szczyrzyc, it can be concluded that it was one of the most important sources of enlargement of the monastic library. This statement applies to the entire period of the functioning of this library, but especially to the beginning of its formation when the collections mainly included manuscripts and liturgical codes.On the basis of the information about provenance, it is possible to identify three groups of donors to the library of Szczyrzyc: monks (abbots and priors) from Szczyrzyc, secular clergy, representatives of other religious orders and lay people. Among the donated books are primarily theological and liturgical works as well as the collections of sermons necessary for the effective pastoral care of the parish.

11

Polonica w księgozbiorze senatora i biskupa płockiego Piotra Dunin - Wolskiego (1531-1590)

100%

Marszalska J. M.

Saeculum Christianum. Pismo Historyczne

|

2020

|

vol. 27

|

issue Nr Spec.

17-29

PL

Biskup Piotr Dunin-Wolski był bibliofilem, miłośnikiem i znawcą literatury hiszpańskiej, doskonale zorientowanym w prądach kulturowych epoki i utrzymujący kontakty naukowe i dyplomatyczne. Zgromadzony pokaźny księgozbiór (ponad 1000 tomów) przekazał do biblioteki Collegium Maius Akademii Krakowskiej oraz do biblioteki kapituł katedralnej płockiej. Wśród zgromadzonych ksiąg na uwagę zasługują dzieła profesorów padewskich oraz ich polskich uczniów, humanisty i teologa Jakuba Górskiego, oraz prawnika Wawrzyńca Goślickiego, autora dzieła De optimo senatore. Zakupione księgi sygnował superexlibrisem z herbem Łabędź i napisem w otoku: Petrus Dunin Wolsky D[ei] G[ratia] Episcopus Plocensi.

EN

Bishop Piotr Dunin-Wolski was a bibliophile, lover and expert on Spanish literature, perfectly familiar with the cultural currents of the epoch and maintaining scientific and diplomatic contacts. He donated a large collection of books (over 1000 volumes) to the Collegium Maius library of the Krakow Academy and to the library of the cathedral chapter in Płock. Among the collected books, noteworthy are the works of Padua professors and their Polish students; of the humanist and theologian Jakub Górski; and of the lawyer Wawrzyniec Goślicki, author of De optimo senatore. He signed the purchased books with a superexlibris with the Swan coat of arms and the inscription in the rim: Petrus Dunin Wolsky D[ei] G[ratia] Episcopus Plocensis,

12

A polemical handwritten manuscript in the milieu of the Płock cathedral at the time of the Hussite disputes

100%

Marszalska J. M.

Saeculum Christianum. Pismo Historyczne

|

2019

|

vol. 26

|

issue 2

50-60

EN

In the 15th-century ecclesiastical milieu of Płock, there were discussions on the issues of conciliarism, reform of the Church and on Hussitism, which at that time became a serious threat to religious unity in Poland. The fact that Hussite affairs were of concern is evidenced by the numerous glosses in the margins of the cards related to treatises (speeches) and sermons from that period of on-going dispute between the supporters of Hussitism and its opponents.The codices contained polemical treaties and anti-Hussite speeches directed against the four articles of Prague written by Hus' followers: John of Ragusa (Ioannis de Ragusio), with the treatises: De communione sub utraque specie and Septem regulae ad habendum verum sensum sacrarum scripturarum; Jerome of Prague (Hieronymi Pragensis), with the sermon treatise: Sermo; Gilles Charlier (Aegidus Carlerii), with the treatise: De punitione peccatorum publicorum; Henryk Kalteis, (Henrici Kalteisen), with the treatise: Oratio de libera predicatione verbi Dei; John of Palomar, (Ioannis de Palomar), with the treatise: De civili domino clericorum. Moreover, the following writings were included: Excerpta ex Summa Benedicti abbatis Massiliae contra errores haereticorum; Responsiones ad obiectiones et pictura Ioannis Hus, Cardinal Julian Cesarini’s treatise: Oratio ad convertendos Bohemos, and John de Bachenstein’s treatise: decretorum doctoris, Sermo in concilio Basiliensi. The fact that Hussitism as an intellectual current, with a religious and social orientation, reached Mazovia is clearly evidenced by the books mentioned above and by marginal and provenience entries preserved on them, made out by Adam Vetulani before 1939. Admittedly, these are not treatises that deal with the doctrine of the Church in the Hussite vision, but rather take issue with this movement. Thus, a manuscript in the ecclesiastical (cathedral) milieu of Płock in the 14th century, through its subject matter, was also used to defend the existing Catholic doctrine, rather than to conduct polemics with it. At the same time, through the mentioned books, one can see the interest of Płock, a city far away from the academic centre of Krakow, and of its clergy associated with the cathedral chapter, in the new religious current.

PL

W XV - wiecznym kościelnym środowisku płockim obecne były dyskusje dotyczące spraw koncyliaryzmu, reformy Kościoła i husytyzmu, który w tym czasie stał się poważnym zagrożeniem jedności religijnej w Polsce. To, że interesowano się w Płocku sprawami husyckimi świadczą pozostawione na marginesach kart liczne glosy związane z zamieszczonymi w kodeksach traktatami (mowami) i kazaniami. Przechowywane kodeksy zawierały traktaty polemiczne i mowy antyhusyckie skierowane przeciw czterem artykułom praskim, których autorami byli zwolennicy Husa: Jan z Raguzy (Ioannis de Ragusio), z traktatem: De communione sub utraque specie oraz Septem regulae ad habendum verum sensum sacrarum scripturarum, Hieronim z Pragi zwany Mniszek, (Hieronymi Pragensis) z traktatem kazanodziejskim: Sermo, Gilles Charlier (Aegidus Carlerii), z traktatem: De punitione peccatorum publicorum, Henryk Kalteis, (Henrici Kalteisen), z traktatem: Oratio de libera predicatione verbi Dei, Jan de Palomar,(Ioannis de Palomar), z traktatem: De civili domino clericorum, nadto zamieszczono pisma: Excerpta ex Summa Benedicti abbatis Massiliae contra errores haereticorum; Responsiones ad obiectiones et pictura Ioannis Hus, traktat kardynała Juliana Cesarini, Oratio ad convertendos Bohemos oraz traktat Jana de Bachenstein decretorum doctoris, Sermo in concilio Basiliensi. O tym że husytyzm jako prąd myślowy z ukierunkowaniem religijno-społecznym dotarł na Mazowsze, dobitnie świadczą przechowywane księgi i zachowane na nich wpisy marginalne i proweniencyjne, rozczytane przez Adama Vetulaniego jeszcze przed 1939 rokiem. Wprawdzie nie są to traktaty, które zajmują się doktryną Kościoła w ujęciu husyckim, co raczej polemiczne w stosunku do tego ruchu. Zatem książka rękopiśmienna w kręgu kościelnym (katedralnym) płockim w XIV stuleciu, poprzez swoją tematykę służyła również w obronie obowiązującej doktryny katolickiej, niż z nią prowadzonej polemiki. Jednocześnie poprzez wspomniane księgi widoczny jest fakt zainteresowania nowym prądem religijnym w znacznie odległym od ośrodka akademickiego krakowskiego - Płocka i jego duchowieństwa związanego z kapitułą katedralną.

13

Inkunabuły tynieckie w zbiorach Biblioteki Wyższego Seminarium Duchownego w Tarnowie

100%

Marszalska J. M.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

1995

|

vol. 64

565-577

EN

-

14

Zarys dziejów Biblioteki Parafialnej w Czchowie

100%

Marszalska J. M.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

1998

|

vol. 69

399-406

DE

Die Anfänge der Pfarrbibliothek von Czchów reichen bis ins 15. Jahrhundert zurück. Ihre Blütezeit erlebte diese Bibliothek jedoch viel später, an der Wende vom 17. zum 18. Jahrhundert. Anläßlich der Visitationen, die den Besitzstand der Pfarrei zur Geburt Unserer Lieben Frau registrieren sollten, wurden immer auch die in der Pfarrbibliothek befindlichen Bücher mitberücksichtigt. Ein typisches Inventarverzeichnis, das die Bücherbestände der über Jahre hinweg angewachsenen Bibliothek registriert, ist z.B. der für die Zwecke der Dekanatsvisitation von 1781 angefertigte Index documentorum ecclesiae parochalis Czchoviensis. Von den vielen erhaltengebliebenen Werken, die gegenwärtig in der Bibliothek des Höheren Priesterseminars in Tarnów aufbewahrt werden, stellen das Repertorium morale von Bercharius Petrus (1489) sowie die Epistolae von Bernardinus Claravalensis (1494) die beiden ältesten und wertvollsten Inkunabeln dar; beide Werke sind mit einem Eigentumsvermerk der Bibliothek versehen: ,,Ex Bibliotheca Parochialis Czchoviensis".

PL

-

15

Piętnastowieczny księgozbiór Biblioteki Wyższego Seminarium Duchownego w Tarnowie

100%

Marszalska J. M.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2003

|

vol. 80

179-202

DE

Das Thema dieses Artikels knüft an den 1997 herausgegebenen Katalog der Inkunabeln der Bibliothek des Höheren Priesterseminars in Tarnów an und entfaltet dessen Text weiter. Die Besprechung des Inhalts der ältesten Sammlung dieser Bibliothek in Tarnów setzt eine Einteilung der Sammlungen in einzelne geschlossene und thematisch einheitliche Abteilungen voraus. Neben der Bibel und ihren Kommentaren, Konkordanzen und Bibelle-xika sowie den Schriften der Kirchenväter wurde je eine Abteilung theologischer, systematisch-spekulativer, asketisch-mystischer, homiletischer, kirchengeschichtlicher, philosophischer, rechtswissenschaftlicher und kirchenrechtlicher sowie kunstgeschichtlicher Literatur unterschieden. So ist die Bibelexegese des 15. Jahrhunderts in der Sammlung der Inkunabeln der Seminarbibliothek u.a. durch Pelbartus de Themeswar sowie den Pariser Bischof Wilhelm vertreten. Unter den patristischen Werken finden wir unter anderem Schriften des hl. Ambrosius und des hl. Augustinus, Homilien des hl. Gregors des Großen oder die 1483 in Straßburg herausgegebenen und dem hl. Hieronymus zugeschriebenen Väterviten. Die Bibliothek besitzt in ihrem Bestand auch die berühmteste scholastische Sentenzensammlung von Petrus Lombardus: Libri IV Sententiarum sowie auf dem Gebiet der kirchlichen Liturgie das Werk von Wilhelm Durand Rationale divinorum officiorum, wobei das älteste von mehreren Exemplaren aus dem Jahre 1477 stammt. Unter den zahlreichen Werken mit homiletischer Thematik stellt das etwa 1477 entstandene Werk des Papstes Lco I. Sermones eine besondere bibliologische Seltenheit dar, das in einer „geheimnisvollen" Offizin der Brüder vom Gemeinsamen Leben gedruckt wurde, wahrscheinlich in Schlesien oder in Culm an der Weichsel, wo diese Brüder eine Druckerei besaßen. Die überwältigende Mehrheit der Bücher aus dem 15. Jahrhundert trägt Spuren von Eintragungen, die sie als Eigentum der Benediktinerpatres in Tyniec ausweisen. Viele Inkunabeln besitzen die wohlbekannte Eintragung: Pro Bibliotheca Tineciana oder Inscriptus Cathalogo Bibliothecae Monasterii Tynecensis Ordinis Sancti Benedicti. Diese Bücher wurden nach der Kassation der Abtei Tyniec (1816/1817) vom Prior der Abtei Gregor Thomas Ziegler nach Tarnów gebracht, der zugleich der Ortsbischof dieser Stadt war, die mit der Zeit den Grundstock und den historisch wertvollsten Teil der Bibliothek des Höheren Priesterseminars in Tarnów bildete. Die aus dem 15. Jahrhundert stammende Büchersammlung dieses Seminars widerspiegelt trotz ihrer nicht einheitlichen Herkunft die religiöse und intellektuelle Kultur der Ordens- und etwas später auch der Weltgeistlichkeit in ihrer Epoche.

16

[Recenzja]: "Drukarnia Karmelu Fortecy Najświętszej Maryi Panny w Berdyczowie : działalnośc wydawnicza i poligraficzna Karmelitów Bosych w Berdyczowie na Ukrainie", Benignus Józef Wanat, Kraków 2002

100%

Marszalska J. M.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2003

|

vol. 80

409-410

17

[Recenzja]: "Biblioteka panien benedyktynek łacińskich we Lwowie (XVI-XVIII wiek)", Jolanta Gwioździk, Katowice 2001

100%

Marszalska J. M.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2003

|

vol. 80

407-408

18

"Kult Matki Bożej w klasztorze oo. Karmelitów na Piasku jako element charyzmatu karmelitańskiego", Benignus Józef Wanat, Łańcut 2004

100%

Marszalska J. M.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2004

|

vol. 82

467-469

19

[Recenzja]: Krzysztofa Morajka, Początki fundacji klasztoru Cystersów w Szczyrzycu, Kraków 2008, ss. 101

63%

Graczyk W., Marszalska J. M.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2008

|

vol. 89

413-417

Refine search results

Dominicans and Franciscans in Warka. The religious and social context of monastic foundations

Der Streit um die Kolbuszower Transaktion im Lichte der polemischen Abhandlungen „Uwagi w sprawie ordynacji ostrogskiej” von Tomasz Dłuski aus dem Jahr 1754 und „Prawda objaśniona” von Piotr Hadziewicz aus dem Jahr 1756

Grenzstreiten der Zisterzienser von Zyrich (Szczyrzyc) mit kleinpolnischen Klöstern verschiedener Ordensobservanz (Chorherren vom Heiligen Geist, Dominikaner, Unbeschuhte Karmeliten) vom 15. bis zum Ende des 18. Jhs.

Cysterskie szkoły w Szczyrzycu od 1780 roku do lat trzydziestych XX wieku

Dramatyczne losy księgozbiorów kościelnych w południowych guberniach Królestwa Polskiego w XIX wieku w świetle obecnego zasobu starych druków Biblioteki WSD w Płocku

Pierwszy inwentarz ksiąg klasztoru Cystersów w Szczyrzycu sporządzony za rządów profesa pelplińskiego a następnie opata w Szczyrzycu Floriana Andrzeja Gotartowskiego (1753-1766)

Inwentarze ksiąg biblioteki karmelitów bosych w Czernej, jako przejaw systematyzacji zbiorów klasztornych w XVIII i XIX wieku

Kilka uwag o potrzebie pragmatycznej piśmienności w średniowiecznych klasztorach monastycznych

Religious foundations of Princes Lubartowicz-Sanguszko of Kowelski lineage. in the turn of the 17th and 18th century in Wołyń

Darowizny, legaty testamentowe i inne sposoby nabywania ksiąg do biblioteki cystersów w Szczyrzycu w okresie staropolskim

Polonica w księgozbiorze senatora i biskupa płockiego Piotra Dunin - Wolskiego (1531-1590)

A polemical handwritten manuscript in the milieu of the Płock cathedral at the time of the Hussite disputes

Inkunabuły tynieckie w zbiorach Biblioteki Wyższego Seminarium Duchownego w Tarnowie

Zarys dziejów Biblioteki Parafialnej w Czchowie

Piętnastowieczny księgozbiór Biblioteki Wyższego Seminarium Duchownego w Tarnowie

[Recenzja]: "Drukarnia Karmelu Fortecy Najświętszej Maryi Panny w Berdyczowie : działalnośc wydawnicza i poligraficzna Karmelitów Bosych w Berdyczowie na Ukrainie", Benignus Józef Wanat, Kraków 2002

[Recenzja]: "Biblioteka panien benedyktynek łacińskich we Lwowie (XVI-XVIII wiek)", Jolanta Gwioździk, Katowice 2001

"Kult Matki Bożej w klasztorze oo. Karmelitów na Piasku jako element charyzmatu karmelitańskiego", Benignus Józef Wanat, Łańcut 2004

[Recenzja]: Krzysztofa Morajka, Początki fundacji klasztoru Cystersów w Szczyrzycu, Kraków 2008, ss. 101