Search results

1

„Ogród pośród płomieni”. Erotyka imperium, eklezjalne ciała i queerowanie małżeństwa

100%

Woszczek M.

Praktyka Teoretyczna

|

2013

|

vol. 8

|

issue 2

163-194

EN

The article is an attempt to map more closely a queer revolutionarypotential of Christian theology, which has two sources: historico-political (anti--imperial roots of Christianity in a colonial situation, generating a permanentopposition against the imperial ideologies of the „eternal order”, virtue and power,as well as some comprehensive parodistic strategies), and religio-imaginative (theologyof Incarnation and Resurrection as revolutionary discourses set against the wholeancient metaphysical tradition working around the concept of „nature” and thepositive, determining orders of being / universe, which stabilize the political imperialorders, homonoia). The Christian projects turned out to be both „deviant” and„reappriopriative”: crypto-political radicalism of Christian theology of Incarnationand Resurrection has produced an enormous tension being relieved by some naturalizationof a higher order, but that tension cannot be erased without destroyingthe very anti-imperial and anti-naturalistic foundations of the theology. Christianerotic eschatology of the „saving failures” as a religio-political utopia has nothingto do with the „natural order” or community of republican / imperial subjects andtheir virtues, which is why the political, ecclesial bodies are the queer bodies, unableto be regular organs within the „perfect body” as an eternal schēma.

PL

Artykuł jest próbą dokładniejszego zmapowania queerowo--rewolucyjnego potencjału teologii chrześcijańskiej, mającegopodwójne źródła: historyczno-polityczne (antyimperialnekorzenie chrześcijaństwa w sytuacji kolonialnej, generującepermanentną opozycję wobec imperialnych ideologii „wiecznegoporządku”, cnoty i władzy, a także rozbudowane strategieparodystyczne) oraz religijno-imaginacyjne (teologiaWcielenia i Zmartwychwstania jako rewolucyjne dyskursyzwrócone przeciw całej antycznej tradycji metafizycznej,pracującej wokół „natury” i pozytywnych, determinującychporządków bytu / kosmosu, stabilizujących polityczneporządki imperialne, homonoia). Projekty chrześcijańskieokazały się zarazem „dewiacyjne” i „reapropriacyjne”: kryptopolitycznyradykalizm chrześcijańskiej teologii Wcieleniai Zmartwychwstania wytworzył niesłychane napięcie, któreprawie natychmiast rozładowywane było w ramach naturalizacjiwyższego rzędu, ale napięcie to nie może zostać usuniętebez zniszczenia samych kontrimperialnych i antynaturalistycznychfundamentów tej teologii. Chrześcijańska erotycznaeschatologia „zbawiennych porażek” jako religijno--polityczna utopia nie ma nic wspólnego z „naturalnymporządkiem” oraz wspólnotą republikańskich / imperialnychpodmiotów i ich cnót – dlatego polityczne ciała eklezjalne tociała queerowe, niezdolne do bycia regularnymi organami„doskonałego ciała” jako wiecznego schēma.

2

Eliasz nauk. Apokaliptyka, paracelsjańska mistyka przyrody i narodziny nowoczesności

100%

Woszczek M.

Praktyka Teoretyczna

|

2016

|

vol. 19

|

issue 1

172-216

EN

The myth of [H]Elias Artista (or ‘Elijah of the Arts’) is one of the most interesting components of the rich 16th-century Paracelsian tradition from the margins of the post-Reformation orthodoxy. It signals a surprising development within the Christian apocalyptic tradition since ‘Helias artium chymicarum’, the messianic Experimentator as a human Christ-like figure and an end-of-time counterpart of the biblical blacksmith Tubal-cain, is an original transformation of the Jewish apocalyptic Elijah in a context of the early modernity on the eve of the Thirty Years War. That figure is an example from the broader domain of the Paracelsian ‘theoalchemy’ (Telle), which may be construed as a typically modern hybrid in the Latourian sense. Furthermore, in order to understand the peculiar post-Reformation phenomenon of the mysticism of nature (Dorn, Khunrath, Gutman, Arndt, Boehme, and others), which is in stark tension with orthodox theologies, it is necessary to take into account that it was a product of the new powerful intellectual formation which can be dubbed the nature (or cosmological) apocalypticism. It is claimed that that ‘vertical’ (non-eschatological) apocalypticism of nature is an early modern form of the ancient Jewish apocalyptic tradition transformed under the new social-cultural conditions into a formula of the ‘learning the secrets of nature’ in a complex process of renegotiating the power relations, and it produced the ample resource of the cognitive motivations for experimental activity, quite independently of the gradually waning millenarian affects. Thus, that transformation is important for understanding the religious early modernity and its immanentist, activist attitudes and getting beyond the one-dimensional discourses of the secularization paradigm, which obliterates or ignores the ‘vertical’ axis of apocalypticism and fixes itself upon the horizontal (millenarian) dimension while (re)constructing the criticized unpicturesque ‘irreligion of progress’ (Löwith). Early modernity could be better understood as a diffused turn (effect) associated with the innovative material (e.g. medical or chemical) practices and their new conceptualisations of matter and knowledge, where philosophy, theology, science of matter and social revolt seem inseparable. The myth of the Elijah of the Arts, contrary to a superficial secularization interpretation, is one of the symptoms of the growing process of ‘de-eschatologization’ through the alternative direction of apocalypticism, i.e., shifting an interest to nature and matter as the religious objects available to exploration, which produced the new power conflicts typical of modernity but also the ‘laboratory’ as a space of unveiling that which is hidden in nature.

PL

Mit Eliasza Artysty (albo „Eliasza nauk/sztuk”) jest jednym z interesujących komponentów bogatej szesnastowiecznej tradycji paracelsjańskiej z marginesów poreformacyjnej ortodoksji. Sygnalizuje zaskakujący kierunek rozwoju chrześcijańskiej tradycji apokaliptycznej, ponieważ ten „Helias artium chymicarum”, mesjański Experimentator jako ludzka, stylizowana na Chrystusa postać i odpowiednik biblijnego kowala Tubal-Kaina na końcu historii, jest oryginalną transformacją żydowskiego, apokaliptycznego Eliasza w kontekście wczesnej nowoczesności tuż przed wojną trzydziestoletnią. Jest to przykład z szerszego obszaru paracelsjańskiej teoalchemii (J. Telle), którą można interpretować jako typowo nowożytną hybrydę w latourowskim sensie. Co więcej, by zrozumieć szczególny poreformacyjny fenomen mistyki przyrody (Dorn, Weigel, Khunrath, Gutman, Arndt, Boehme i in.), pozostający w silnym napięciu z ortodoksyjnymi teologiami, należy wziąć pod uwagę, że był on wytworem tej nowej, szerokiej formacji intelektualnej, którą można nazwać przyrodniczą (albo kosmologiczną) apokaliptyką. Autor twierdzi, że „wertykalna” (nieeschatologiczna) apokaliptyka przyrodnicza jest wczesnonowożytną formą tradycji apokaliptycznej, która w nowych warunkach społeczno-kulturowych przeszła transformację w formułę „poznawania tajemnic przyrody” w złożonym procesie renegocjacji relacji władzy i wytworzyła własny zasób motywacji poznawczych do aktywności eksperymentalnej, niezależnie od słabnących z czasem afektów millenarystycznych. Transformacja ta jest bardzo istotna dla zrozumienia religijnej wczesnej nowoczesności z jej immanentystycznymi, aktywistycznymi postawami i wyjścia poza jednowymiarowe dyskursy paradygmatu sekularyzacji, które zacierają albo ignorują wertykalną oś apokaliptyki i zafiksowują się na wymiarze horyzontalnym (millenarystycznym) w swoich konstrukcjach „irreligii postępu” (Löwith). Wczesną nowoczesność można lepiej zrozumieć jako rozproszony efekt związany z innowacyjnymi praktykami materialnymi, zwłaszcza medycznymi czy chemicznymi, oraz ich nowymi konceptualizacjami materii i wiedzy, gdzie filozofia, teologia, nauka o materii i społeczna rewolta wydają się nierozdzielne. Mit Eliasza nauk, dokładnie odwrotnie do powierzchownej interpretacji sekularyzacyjnej, jest jednym z symptomów zachodzącego procesu „de-eschatologizacji” przez alternatywny kierunek apokaliptyki – przenoszenia zainteresowania na przyrodę i materię jako dostępne eksploracji obiekty religijne, co wytworzyło też nowe, typowe dla nowoczesności konflikty o władzę, ale i laboratorium jako przestrzeń odkrywania tego, co ukryte w przyrodzie.

3

Eliasz nauk. Apokaliptyka, paracelsjańska mistyka przyrody i narodziny nowoczesności (część pierwsza)

100%

Woszczek M.

Praktyka Teoretyczna

|

2016

|

vol. 19

|

issue 1

126-171

EN

The myth of [H]Elias Artista (or ‘Elijah of the Arts’) is one of the most interesting components of the rich 16th-century Paracelsian tradition from the margins of the post-Reformation orthodoxy. It signals a surprising development within the Christian apocalyptic tradition since ‘Helias artium chymicarum’, the messianic Experimentator as a human Christ-like figure and an end-of-time counterpart of the biblical blacksmith Tubal-cain, is an original transformation of the Jewish apocalyptic Elijah in a context of the early modernity on the eve of the Thirty Years War. That figure is an example from the broader domain of the Paracelsian ‘theoalchemy’ (Telle), which may be construed as a typically modern hybrid in the Latourian sense. Furthermore, in order to understand the peculiar post-Reformation phenomenon of the mysticism of nature (Dorn, Khunrath, Gutman, Arndt, Boehme, and others), which is in stark tension with orthodox theologies, it is necessary to take into account that it was a product of the new powerful intellectual formation which can be dubbed the nature (or cosmological) apocalypticism. It is claimed that that ‘vertical’ (non-eschatological) apocalypticism of nature is an early modern form of the ancient Jewish apocalyptic tradition transformed under the new social-cultural conditions into a formula of the ‘learning the secrets of nature’ in a complex process of renegotiating the power relations, and it produced the ample resource of the cognitive motivations for experimental activity, quite independently of the gradually waning millenarian affects. Thus, that transformation is important for understanding the religious early modernity and its immanentist, activist attitudes and getting beyond the one-dimensional discourses of the secularization paradigm, which obliterates or ignores the ‘vertical’ axis of apocalypticism and fixes itself upon the horizontal (millenarian) dimension while (re)constructing the criticized unpicturesque ‘irreligion of progress’ (Löwith). Early modernity could be better understood as a diffused turn (effect) associated with the innovative material (e.g. medical or chemical) practices and their new conceptualisations of matter and knowledge, where philosophy, theology, science of matter and social revolt seem inseparable. The myth of the Elijah of the Arts, contrary to a superficial secularization interpretation, is one of the symptoms of the growing process of ‘de-eschatologization’ through the alternative direction of apocalypticism, i.e., shifting an interest to nature and matter as the religious objects available to exploration, which produced the new power conflicts typical of modernity but also the ‘laboratory’ as a space of unveiling that which is hidden in nature.

PL

Mit Eliasza Artysty (albo „Eliasza nauk/sztuk”) jest jednym z interesujących komponentów bogatej szesnastowiecznej tradycji paracelsjańskiej z marginesów poreformacyjnej ortodoksji. Sygnalizuje zaskakujący kierunek rozwoju chrześcijańskiej tradycji apokaliptycznej, ponieważ ten „Helias artium chymicarum”, mesjański Experimentator jako ludzka, stylizowana na Chrystusa postać i odpowiednik biblijnego kowala Tubal-Kaina na końcu historii, jest oryginalną transformacją żydowskiego, apokaliptycznego Eliasza w kontekście wczesnej nowoczesności tuż przed wojną trzydziestoletnią. Jest to przykład z szerszego obszaru paracelsjańskiej teoalchemii (J. Telle), którą można interpretować jako typowo nowożytną hybrydę w latourowskim sensie. Co więcej, by zrozumieć szczególny poreformacyjny fenomen mistyki przyrody (Dorn, Weigel, Khunrath, Gutman, Arndt, Boehme i in.), pozostający w silnym napięciu z ortodoksyjnymi teologiami, należy wziąć pod uwagę, że był on wytworem tej nowej, szerokiej formacji intelektualnej, którą można nazwać przyrodniczą (albo kosmologiczną) apokaliptyką. Autor twierdzi, że „wertykalna” (nieeschatologiczna) apokaliptyka przyrodnicza jest wczesnonowożytną formą tradycji apokaliptycznej, która w nowych warunkach społeczno-kulturowych przeszła transformację w formułę „poznawania tajemnic przyrody” w złożonym procesie renegocjacji relacji władzy i wytworzyła własny zasób motywacji poznawczych do aktywności eksperymentalnej, niezależnie od słabnących z czasem afektów millenarystycznych. Transformacja ta jest bardzo istotna dla zrozumienia religijnej wczesnej nowoczesności z jej immanentystycznymi, aktywistycznymi postawami i wyjścia poza jednowymiarowe dyskursy paradygmatu sekularyzacji, które zacierają albo ignorują wertykalną oś apokaliptyki i zafiksowują się na wymiarze horyzontalnym (millenarystycznym) w swoich konstrukcjach „irreligii postępu” (Löwith). Wczesną nowoczesność można lepiej zrozumieć jako rozproszony efekt związany z innowacyjnymi praktykami materialnymi, zwłaszcza medycznymi czy chemicznymi, oraz ich nowymi konceptualizacjami materii i wiedzy, gdzie filozofia, teologia, nauka o materii i społeczna rewolta wydają się nierozdzielne. Mit Eliasza nauk, dokładnie odwrotnie do powierzchownej interpretacji sekularyzacyjnej, jest jednym z symptomów zachodzącego procesu „de-eschatologizacji” przez alternatywny kierunek apokaliptyki – przenoszenia zainteresowania na przyrodę i materię jako dostępne eksploracji obiekty religijne, co wytworzyło też nowe, typowe dla nowoczesności konflikty o władzę, ale i laboratorium jako przestrzeń odkrywania tego, co ukryte w przyrodzie.

4

Quantum contextuality as a topological property, and the ontology of potentiality

100%

Woszczek M.

Zagadnienia Filozoficzne w Nauce

|

2020

|

issue 69

145-189

EN

Quantum contextuality and its ontological meaning are very controversial issues, and they relate to other problems concerning the foundations of quantum theory. I address this controversy and stress the fact that contextuality is a universal topological property of quantum processes, which conflicts with the basic metaphysical assumption of the definiteness of being. I discuss the consequences of this fact and argue that generic quantum potentiality as a real physical indefiniteness has nothing in common with the classical notions of possibility and counterfactuality, and that also it reverses, in a way, the classical mirror-like relation between actuality and definite possibility.

5

Filozoficzny problem czasu i przestrzeni u Leibniza

100%

Woszczek M.

Filozofia Publiczna i Edukacja Demokratyczna

|

2012

|

vol. 1

|

issue 1

104-110

EN

The problem of proper understanding of the space and time is one of the most enduring issues in the history of Western metaphysics. The article shows how Gottfried W. Leibniz approached them in the context of his broad relational stance in the metaphysics of nature and presents acute differences between this stance and the absolutivist-Newtonian view of space and time. Finally, some relevance of this controversy to the modern physics is pointed out.

6

Quantum Measure Theory and Ontology

100%

Woszczek M.

Filozofia Nauki

|

2017

|

vol. 25

|

issue 2

29-55

PL

Since noncommutative measure theory plays a central role in the quantum theory, one might say that quantum mechanics is a new generalized theory of probability. That assertion, however, raises many problems with interpreting quantum probabilities and quantum events. Although one can take a radically instrumentalist or pragmatist approach toward this question, it is much more interesting, both theoretically and heuristically, to adopt a realistic or ontological strategy that treats the quantum measure as an effective parameter of an underlying time-symmetric regime of physical dynamics, which only generates the classical events and probabilities at its limit. It is argued that time-symmetric relativistic reformulations of the quantum theory with time-like nonseparability have important advantages over space-like nonlocal hidden-variable Bohmian-type models, which have Aristotelian spacetime as their natural environment.

7

Leibniz’ Series and the Problem of Dynamics in the Quantization of Gravity

100%

Woszczek M.

Filozofia Nauki

|

2011

|

vol. 19

|

issue 2

41-62

PL

The problem of time appears in the fundamental physics in a context of some attempts to formulate the quantized model of general relativity and it shows the inadequacy of many metaphysical assumptions underlying the principles of classical physics. The author uses the Leibnizian ontological model in order to demonstrate that the conceptual core of this problem could be basically identified in the context of tension between the principle of completeness of the world histories, and the reality of dynamics. He describes shortly modern cosmological model of the growing causets in order to show the similar construction in the area of theoretical physics and the necessity of generalizing the notion of „dynamics”. The author puts the thesis that the ontology of quantum block-universe not only doesn’t exclude some dynamics, but it might also assume it on the fundamental level of description of the nature while preserving the physical general covariance and giving up the external, absolute time.

Refine search results

3 Praktyka Teoretyczna

2 Filozofia Nauki

1 Filozofia Publiczna i Edukacja Demokratyczna

1 Zagadnienia Filozoficzne w Nauce

7 Woszczek M.

1 2020

1 2018

2 2016

1 2013

1 2012

1 2011

„Ogród pośród płomieni”. Erotyka imperium, eklezjalne ciała i queerowanie małżeństwa

Eliasz nauk. Apokaliptyka, paracelsjańska mistyka przyrody i narodziny nowoczesności

Eliasz nauk. Apokaliptyka, paracelsjańska mistyka przyrody i narodziny nowoczesności (część pierwsza)

Quantum contextuality as a topological property, and the ontology of potentiality

Filozoficzny problem czasu i przestrzeni u Leibniza

Quantum Measure Theory and Ontology

Leibniz’ Series and the Problem of Dynamics in the Quantization of Gravity