Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 12

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Jerzy Stempowski i dziedzictwo oświecenia

100%
Chachulski T.
Colloquia Litteraria
|
2013
|
vol. 14
|
issue 1
7-28
PL
Artykuł zgłębia problematykę obecności w pismach Jerzego Stempowskiego wątków oświeceniowych.
2

Liryka polskiego oświecenia w pracach Mariana Maciejewskiego

100%
Chachulski T.
Roczniki Humanistyczne
|
2015
|
vol. 63
|
issue 1: Literatura Polska
87-95
PL
Szkic, napisany z bardzo osobistej perspektywy, poświęcony jest sposobowi, w jaki prof. Marian Maciejewski wykorzystywał lirykę polskiego oświecenia do przedstawienia źródeł i inspiracji polskiej poezji romantycznej (przede wszystkim A. Mickiewicza), a także wskazuje, co w poezji osiemnastowiecznej interesowało tego badacza, w jaki sposób opisywał cechy szczególne poezji czasów Stanisława Augusta, w czym upatrywał jej roli prekursorskiej wobec dokonań poezji XIX wieku oraz w jaki sposób rozwinął wcześniejsze badania Czesława Zgorzelskiego, poświęcone literaturze tego czasu.
EN
The sketch, written from a very personal perspective, is evoted to the way, in which Prof. Marian Maciejewski used lyrical poetry of the Polish Enlightenment to present sources and inspirations of Polish Romantic poetry (first of all that by A. Mickiewicz), and also it indicates what was interesting for this scholar in the 18th century poetry, how he described the characteristics of the poetry written in Stanisław August's times, where he perceived its pioneering role for the achievements of 19th century poetry, and in what way he developed the earlier studies by Czesław Zgorzelski devoted to the literature of that time.
3

Marble tombstone. On two poems to Stanisława Hornowska

100%
Chachulski T.
Studia Norwidiana
|
2017
|
vol. 35 English Version
151-172
EN
The article is an attempt at the interpretation of two poems by C. Norwid: [“A Pani cóż ja powiem?... oto, że w tym życiu...”] – [What do I say to you, Lady?… that in this life…] and [„W komnacie, gdzie Stanisław święty zasnął w Bogu...”] – [In the room where St. Stanislaus fell asleep in God’s peace...]. It also clarifies the current state of knowledge about the addressee of both poems, Stanisława Hornowska, the poet’s cousin, and the circumstances in which both works were created. A significant part of this contribution is devoted to the Roman traces of St. Stanislaus Kostka and the places associated with his presence in the Eternal City, as well as the decor of those places which played an important role in the formation of Norwid’s image of St. Stanislaus. The last part of this article points to the perfectly visible tension between the static equilibrium of the real sculpture presenting the death of St. Stanislaus and the image of Tommaso Minardi hanging over it, titled Mary with Angels and Saints Waiting for the Soul of St. Stanislaus Kostka – and the dynamically constructed poetic vision.
4

Grób z marmuru. Wokół dwóch wierszy do Stanisławy Hornowskiej

100%
Chachulski T.
Studia Norwidiana
|
2017
|
vol. 35
141-161
PL
Artykuł przynosi próbę interpretacji dwóch wierszy C. Norwida: [„A Pani cóż ja powiem?... oto, że w tym życiu...”] i [„W komnacie, gdzie Stanisław święty zasnął w Bogu...”], zawiera również uściślenie dotychczasowej wiedzy o adresatce obu wierszy, Stanisławie Hornowskiej, kuzynce poety, i okolicznościach, w jakich powstały oba utwory. Znaczny fragment szkicu poświęcony został rzymskim śladom św. Stanisława Kostki i miejscom związanym z jego obecnością w Wiecznym Mieście, a także wystrojowi tych miejsc, które odegrały ważną rolę w kształtowaniu się wyobrażenia Norwida o św. Stanisławie. Ostatnia część wskazuje na doskonale widoczne napięcie między statycznością realnie istniejącej rzeźby, przedstawiającej śmierć św. Stanisława, i zawieszonego nad nim obrazu Tommaso Minardiego, zatytułowanego Maryja w otoczeniu aniołów i świętych oczekująca na duszę św. Stanisława Kostki – a dynamicznie skonstruowaną wypowiedzią poetycką.
EN
The article is an attempt at the interpretation of two poems by C. Norwid: [“A Pani cóż ja powiem?... oto, że w tym życiu...”] – [What do I say to you, Lady?… that in this life…] and [„W komnacie, gdzie Stanisław święty zasnął w Bogu...”] – [In the room where St. Stanislaus fell asleep in God’s peace...]. It also clarifies the current state of knowledge about the addressee of both poems, Stanisława Hornowska, the poet’s cousin, and the circumstances in which both works were created. A significant part of this contribution is devoted to the Roman traces of St. Stanislaus Kostka and the places associated with his presence in the Eternal City, as well as the decor of those places which played an important role in the formation of Norwid’s image of St. Stanislaus. The last part of this article points to the perfectly visible tension between the static equilibrium of the real sculpture presenting the death of St. Stanislaus and the image of Tommaso Minardi hanging over it, titled Mary with Angels and Saints Waiting for the Soul of St. Stanislaus Kostka – and the dynamically constructed poetic vision.
5
Publication available in full text mode
Content available

MICKIEWICZ I TREMBECKI – JESZCZE RAZ (JUŻ SIĘ Z POGODNYCH NIEBIOS…)

100%
Chachulski T.
Colloquia Litteraria
|
2016
|
vol. 20
|
issue 1
45-53
PL
This short sketch focuses on the excerpt from Adam Mickiewicz’s early poem „Już się z pogodnych niebios…” (1818), where the young poet specifies the rules of receiving new members into the Philomath Society (Towarzystwo Filomatów). Mickiewicz drew the basic motif of that part of the poem from the last section of Stanisław Trembecki’s Classicist descriptive poem Sofijówka (verses 425nn). What in an Enlightenment poem characterised by clearly libertine and pro-Russian tendencies served the representative of the Stanislavian times to build an individual microethics programme which was concerend exclusively with one’s closest circle and their attitude towards themselves, in a programmatic poem by a young Romantic became a set of rules to select righteous and trustworthy poeple who would not take fright in front of adversities and would resist a variety of pressures. Trembecki’s poem, however, also contained yearning for a forseeable future and nostalgia for what had been lost.
6
Publication available in full text mode
Content available

„Przez płytką rzekę historii”. Jan Paweł II i wątki oświeceniowe

100%
Chachulski T.
Roczniki Humanistyczne
|
2020
|
vol. 68
|
issue 1
345-355
EN
This article consists of four sections devoted to the various circumstances in which John Paul II revealed his interest in the literature and culture of the 18th century. In the first part, a fragment of the Pope’s speech to the Polish parliament on June 11th, 1999 was analysed. John Paul II then recalled the Constitution of May 3rd and, citing the slogans related to its adoption and General Jan Henryk Dąbrowski’s return to Poland, updated the message, one which is so important for the Polish consciousness. The second part analyses those fragments of the book Memory and Identity in which John Paul II talks about the role of the Enlightenment in modern European history and the ambiguous heritage of the Enlightenment in the 20th century. The third part recalls some of the Pope’s comments on the evaluation of literary works in Memory and Identity. John Paul II seemed to particularly value such qualities as artistic perfection, a literary work as a testimony of life, and finally, the deep, uncompromising commitment of an author to their faith. The fourth part indicates those works, created in the eighteenth century, which were, or with a high degree of probability could be, the subject of interest and acceptance by John Paul II, based on his preferences, choices and literary interests.
PL
Artykuł składa się z czterech cząstek poświęconych różnym okolicznościom, w jakich Jan Paweł II ujawniał swoje zainteresowanie literaturą i szerzej – kulturą XVIII wieku. W części pierwszej analizie poddano fragment wystąpienia Papieża w polskim parlamencie w dniu 11 czerwca 1999 roku. Jan Paweł II przywołał wówczas ideę Konstytucji 3 Maja i przytaczając hasła związane z jej uchwaleniem oraz z powrotem do Polski gen. Jana Henryka Dąbrowskiego, dokonał aktualizacji przesłania, tak ważnego dla polskiej świadomości. W części drugiej analizie poddano te fragmenty książki Pamięć i tożsamość, w których Jan Paweł II mówi o roli oświecenia w europejskiej historii nowożytnej i o niejednoznacznym dziedzictwie oświecenia w XX wieku. W części trzeciej przywołano kilka uwag Papieża na temat wartościowania dzieł literackich – znów nawiązując do tomu Pamięć i tożsamość. Jan Paweł II wydawał się szczególnie cenić takie ich cechy, jak artystyczna doskonałość, dzieło literackie jako świadectwo życia, wreszcie głębokie, bezkompromisowe zaangażowanie Autora w wierze. W części czwartej wskazano te utwory, powstałe w wieku XVIII, które były lub z dużą dozą prawdopodobieństwa mogły być przedmiotem zainteresowania i akceptacji Jana Pawła II – z uwagi na jego preferencje, wybory i literackie zainteresowania.
7
Publication available in full text mode
Content available

Mickiewicz and Trembecki - Once Again: "Już się z pogodnych niebios..." ("Now, from the Bright Sky...")

100%
Chachulski T.
Colloquia Litteraria
|
2017
|
issue 2
9-16
PL
This short sketch focuses on the excerpt from Adam Mickiewicz’s early poem „Już się z pogodnych niebios…” (1818), where the young poet specifies the rules of receiving new members into the Philomath Society (Towarzystwo Filomatów). Mickiewicz drew the basic motif of that part of the poem from the last section of Stanisław Trembecki’s Classicist descriptive poem Sofijówka (verses 425nn). What in an Enlightenment poem characterised by clearly libertine and pro-Russian tendencies served the representative of the Stanislavian times to build an individual microethics programme which was concerend exclusively with one’s closest circle and their attitude towards themselves, in a programmatic poem by a young Romantic became a set of rules to select righteous and trustworthy poeple who would not take fright in front of adversities and would resist a variety of pressures. Trembecki’s poem, however, also contained yearning for a forseeable future and nostalgia for what had been lost.
8
Publication available in full text mode
Content available

Marble tombstone. On two poems to Stanisława Hornowska

100%
Chachulski T.
Studia Norwidiana
|
2017
|
vol. 35 English Version
151-172
PL
Artykuł przynosi próbę interpretacji dwóch wierszy C. Norwida: [„A Pani cóż ja powiem?... oto, że w tym życiu...”] i [„W komnacie, gdzie Stanisław święty zasnął w Bogu...”], zawiera również uściślenie dotychczasowej wiedzy o adresatce obu wierszy, Stanisławie Hornowskiej, kuzynce poety, i okolicznościach, w jakich powstały oba utwory. Znaczny fragment szkicu poświęcony został rzymskim śladom św. Stanisława Kostki i miejscom związanym z jego obecnością w Wiecznym Mieście, a także wystrojowi tych miejsc, które odegrały ważną rolę w kształtowaniu się wyobrażenia Norwida o św. Stanisławie. Ostatnia część wskazuje na doskonale widoczne napięcie między statycznością realnie istniejącej rzeźby, przedstawiającej śmierć św. Stanisława, i zawieszonego nad nim obrazu Tommaso Minardiego, zatytułowanego Maryja w otoczeniu aniołów i świętych oczekująca na duszę św. Stanisława Kostki – a dynamicznie skonstruowaną wypowiedzią poetycką.
EN
The article is an attempt at the interpretation of two poems by C. Norwid: [“A Pani cóż ja powiem?... oto, że w tym życiu...”] – [What do I say to you, Lady?… that in this life…] and [„W komnacie, gdzie Stanisław święty zasnął w Bogu...”] – [In the room where St. Stanislaus fell asleep in God’s peace...]. It also clarifies the current state of knowledge about the addressee of both poems, Stanisława Hornowska, the poet’s cousin, and the circumstances in which both works were created. A significant part of this contribution is devoted to the Roman traces of St. Stanislaus Kostka and the places associated with his presence in the Eternal City, as well as the decor of those places which played an important role in the formation of Norwid’s image of St. Stanislaus. The last part of this article points to the perfectly visible tension between the static equilibrium of the real sculpture presenting the death of St. Stanislaus and the image of Tommaso Minardi hanging over it, titled Mary with Angels and Saints Waiting for the Soul of St. Stanislaus Kostka – and the dynamically constructed poetic vision.
9
Publication available in full text mode
Content available

Czy potrzebna jest nam jeszcze tradycja?

100%
Chachulski T.
Polonistyka. Innowacje
|
2023
|
issue 17
5-16
EN
The literary tradition is treated more and more ambivalently in school practice. However, it is not only what subsequent generations of readers find – it is shaped by them in a process of constant choice, while depreciating it is also a way of definingthe tradition as chosen by the next generation. As for the literature of the Baroque era – knowledge about it has undergone the deepest change over the last half-century – the main barrier seems to be the archaic language and the scale of references to the Greco-Roman tradition. However, there is no adequate motivation to overcome it. The way to break the distance to the literature of the past is, first of all, to update the tradition at least partially; some of the works present in the school programs were selected a hundred years ago and are often not adequate to contemporary problems. There are no specific proposals for change, although the names of Wacław Potocki, Jan Andrzej Morsztyn and other poets of that time are mentioned. School literary education gives students the opportunity to find themselves in the here and now reality, builds in them a system of assessment and ways of understanding that will remain part of the intellectual and aesthetic formation of a high school graduate.
PL
Tradycja literacka w szkolnej praktyce jest traktowana coraz bardziej ambiwalentnie. Nie jest jednak wyłącznie tym, co czytelnicy kolejnych pokoleń zastają – jest kształtowana przez nich w procesie nieustannego wyboru i jej deprecjonowanie to także sposób określenia tradycji wybranej przez kolejne pokolenie. W stosunku do literatury epoki baroku – wiedza o niej zmieniła się najbardziej w ciągu ostatniego półwiecza – podstawową barierą wydaje się archaiczny język oraz zakres odwołań do tradycji grecko-rzymskiej. Do jej przekroczenia brakuje jednak odpowiedniej motywacji. Sposobem przełamania dystansu do literatury dawnych wieków jest przede wszystkim przynajmniej częściowa aktualizacja tradycji, utwory obecne w szkole zostały wybrane często już przed stu laty i bywają mało adekwatne do współczesnych problemów. Nie są to to konkretne propozycje zmiany, choć przywołane zostają nazwiska Wacława Potockiego, Jana Andrzeja Morsztyna i innych poetów tego czasu. Szkolne kształcenie literackie daje uczniom możliwość odnalezienia się w rzeczywistości tu i teraz, buduje w nich system oceny i sposoby rozumienia, które pozostaną częścią intelektualnej i estetycznej formacji. absolwenta szkoły średniej.
10
Publication available in full text mode
Content available

Jerzy Stempowski and the Heritage of the Enlightenment

100%
Chachulski T.
Colloquia Litteraria
|
2017
|
issue 1
11
Publication available in full text mode
Content available

Juliusz Wiktor Gomulicki i jego dzieła

51%
Chachulska B., Chachulski T.
Studia Norwidiana
|
2007
|
vol. 24-25
393-403
12
Publication available in full text mode
Content available

KIERUNEK, WYDZIAŁ, INSTYTUT, KATEDRA

38%
Chachulski T.
Colloquia Litteraria
|
2020
|
vol. 28
|
issue 1
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.