Logopedia była traktowana w Bułgarii przez ostatnie 60 lat jako specjalność pedagogiczna, dopiero od 2008 roku uznawana jest jako zawód związany ze zdrowiem o charakterze paramedycznym. EBP (evidence-based practice) to praktyka oparta na dowodach, w obecnym rozumieniu praktyka oparta na dostępnych badaniach naukowych, oznacza zintegrowanie fachowej wiedzy klinicznej z wynikami najnowszych badań klinicznych i eksponowanie znaczenia badań naukowych w praktyce klinicznej. Paradygmat EBP nie jest zbyt znany w Bułgarii, natomiast jest popularny w UE, USA, Kanadzie czy Australii i stanowi zasadniczy element terapii logopedycznej. Ten nowy paradygmat w opiece zdrowotnej akcentuje znaczenie badań naukowych przy podejmowaniu decyzji klinicznych. Tabela 1 przedstawia porównanie EBP w Bułgarii i krajach zachodnich w kategoriach badań nad EBP, omawiania jej na forach naukowych, oficjalnych wytycznych dotyczących efektywności leczenia zaburzeń komunikacyjnych oraz kształcenia i szkoleń logopedów w tej dziedzinie. Bez wytycznych dotyczących praktyki EBP w Bułgarii nie można było zapewnić świadczeń dla pacjentów (autorka używa słowa klient), lepszego praktycznego, klinicznego kształcenia i szkolenia studentów logopedii i logopedów, bardziej wydajnej praktyki, wiedzy o trudnych bądź wyjątkowych przypadkach zaburzeń głosu i zaburzeń płynności mowy, i lepszego leczenia każdej jednostki jąkającej się lub z zaburzeniem głosu. Przy podejmowaniu praktyki klinicznej typu EBP logopedom bułgarskim brak kwalifikacji w dziedzinie: a) identyfikowania potrzeb, zdolności, wartości i zainteresowań jednostek i ich rodzin, którym świadczą usługi kliniczne, b) nabywania i utrzymywania wiedzy i umiejętności niezbędnych, aby dostarczać wysokiej jakości usług, w tym wiedzy i umiejętności dotyczących EBP, c) oceniania profilaktyki, badań przesiewowych, procedur diagnostycznych, protokołowania, środków identyfikowania maksymalnie informacyjnych oraz wydajnych narzędzi diagnostycznych, d) oceny skuteczności, efektywności i sprawności klinicznych protokołów dla celów profilaktyki, leczenia i poprawy jakości życia przy zastosowaniu kryteriów uznanych w literaturze nt. EBP w krajach wiodących w tej dziedzinie. Autorka stwierdza, że w Bułgarii brak wytycznych dotyczących EBP – prowadzono niewiele badań, słabe jest wyszkolenie logopedów/terapeutów, nie dyskutowano tej metody na forum naukowym w kraju. Wedle autorki, wykorzystanie EBP w logopedii opiera się na zaakceptowaniu i zasadności diagnostyki i metod terapii zaburzeń płynności mowy i zaburzeń głosu w praktyce klinicznej, opracowaniu interpretacji i zastosowania EBP – logopeda musi zadawać właściwe pytania kliniczne i podejmować właściwe decyzje kliniczne. Konieczne jest zebranie jak najlepszych dowodów doświadczeń klinicznych i danych od pacjenta (klienta). Autorka postuluje, by logopedzi wykazywali się specjalistyczną wiedzą i umiejętnościami w celu zapewnienia odpowiednich diagnostyk i terapii za pomocą właściwych narzędzi, opracowali sposoby mierzenia skuteczności terapii w zakresie płynności mowy i zaburzeń głosu zarówno z punktu widzenia klinicysty, jak i osoby dotkniętej jąkaniem czy zaburzeniami głosu, a także by opracowali i stosowali w praktyce dokumentację logopedyczną w terapii zaburzeń płynności mowy i głosu. Tabele 2 i 3 pokazują metody mierzenia skuteczności terapii w jąkaniu się i zaburzeniach głosu u dzieci i dorosłych. Jednym z zasadniczych celów EBP w zaburzeniach płynności mowy i głosu jest określenie głównych czynników skuteczności terapii głosu i mowy, aby: a) ustalić, czy terapia powoduje klinicznie ważne zmiany płynności mowy i głosu, b) uogólnić zmiany w / na różne sytuacje komunikacyjne, c) udowodnić, że zmiany utrzymują się w okresie po leczeniu. Czynnik (a) obejmuje stopień jąkania się, średnie tempo i naturalność mowy oraz charakterystykę głosu. Czynnik (b) obejmuje sytuacje komunikacyjne i autoanalizę. Czynnik (c) – dowody, że zmiany utrzymują się po zakończeniu procesu leczenia (trzy, sześć miesięcy, rok, lata).
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.