The article discusses the problem of Central Europe as a myth-creating area with particular emphasis on the latest publication by Michał Masłowski, Mity i symbole polityczne Europy Środkowo-Wschodniej (2020). Origin, interpretation and actualization of myths confirm the thesis about their indelible presence (Leszek Kołakowski’s notion) in both national and broader, universalistic discourse. When discussing myths, Masłowski takes into account the chronology and the place of their origin, while reflecting on their current, modern transformations; the myth of progress and the myth of the declining West are of particular interest in this context. These considerations are complemented by the recent publications in Polish language: Larry Wolff ’s Inventing Eastern Europe: The Map of Civilizations on the Mind of the Enlightenment (2020), Timothy Snyder’s The Road to Unfreedom: Russia, Europe, America (2019), and Iwan Krastew’s After Europe (2018).
PL
W artykule poruszony zostaje problem Europy Środkowej jako obszaru mitotwórczego ze szczególnym uwzględnieniem najnowszej publikacji Michała Masłowskiego Mity i symbole polityczne Europy Środkowo-Wschodniej (2020). Wytwarzanie, interpretowanie oraz aktualizowanie mitów potwierdza tezę o ich nieusuwalnej obecności (pojęcie Leszka Kołakowskiego) zarówno w dyskursie narodowym, jak i szerszym, uniwersalistycznym. Masłowski omawia mity z uwzględnieniem chronologii oraz miejsca ich powstawania, zastanawiając się jednocześnie nad ich aktualnymi, nowoczesnymi przetworzeniami; w tym kontekście interesujący jest zwłaszcza mit postępu oraz mit upadającego Zachodu. Uzupełnieniem powyższych rozważań są niedawno wydane w języku polskim publikacje: Larry'ego Wolffa Wynalezienie Europy Wschodniej. Mapa cywilizacji w dobie Oświecenia (2020), Timoty'ego Snydera Droga do niewolności. Rosja, Europa, Ameryka (2019) oraz Iwana Krastewa Co po Europie? (2018).
The aim of this article is a comparative analysis of the works of two important Central European female writers: Radka Denemarková and Olga Tokarczuk; with a particular focus on their most recent novels: Hodiny z olova (2018) and Empuzjon. Horror przyrodoleczniczy (2022). The introduction juxtaposes literary agendas and goals that the both authors set for their novels as well as extra-literary ways of communicating with the readers. Introduction is followed by an analysis of the formal characteristics of their novels, which escape genre explicitness. The plot construction of the works corresponds with the subject matter, and has the character of a diagnosis that opens up a discussion on the condition of contemporary societies: Czech, Polish, European and even Chinese. In Hodiny z olova, Denemarková juxtaposes contemporary Beijing and Prague, asks about values and human rights in (post)totalitarian societies. Tokarczuk, on the other hand, uses the metaphor of tuberculosis to ask about other human ailments related to identity and co-existence with the natural world.
PL
Celem artykułu jest analiza porównawcza twórczości dwóch ważnych pisarek środkowoeuropejskich: Radki Denemarkovej oraz Olgi Tokarczuk, ze szczególnym uwzględnieniem ich najnowszych powieści: Godzin z ołowiu (2018) i Empuzjonu. Horroru przyrodoleczniczego (2022). We wstępie zestawione zostają ich programy literackie, cele, które stawiają swoim powieściom, oraz pozaliterackie sposoby komunikowania się z czytelnikami. Następnie analizie poddane zostały formalne właściwości ich powieści, które wymykają się jednoznaczności gatunkowej. Konstrukcja fabuły dzieł koresponduje z tematyką, która ma charakter diagnozy otwierającej na dyskusję o kondycji współczesnych społeczeństw: czeskiego, polskiego, europejskiego, a nawet chińskiego. W Godzinach z ołowiu Denemarková zestawia ze sobą współczesny Pekin oraz Pragę, pytając o wartości i prawa człowieka w społeczeństwach (post)totalitarnych. Z kolei Tokarczuk, posługując się metaforą gruźlicy, pyta o inne dolegliwości człowieka związane z tożsamością i współobcowaniem ze światem natury.
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.