Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 10

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

„Normy wirtualne” a obowiązki realne. O instrumentalnym wynikaniu norm i jego konsekwencjach dla prakseologicznej prawidłowości zmian w prawie

100%
Zajęcki M.
Krytyka Prawa. Niezależne studia nad prawem
|
2021
|
vol. 13
|
issue 2
227-247
EN
The article deals with the problem of modal inference: if some addressees are obliged to do something, they are also obliged to realize states of affairs which constitute a necessary condition for the main obligation. Likewise, they are obliged to refrain from realizing states of affairs which constitute a sufficient condition for the action contradicting the main obligation. This type of inference is called in Polish legal theory “instrumental inference”. It is argued in the article that sometimes instrumental norms in law must be fulfilled (“preparatory actions” must be undertaken) before the main obligation is fulfilled. Lawgiver helps addressees of norms by applying vacatio legis. It can lead to new paradoxical consequences – to the creation of “virtual norms” – norms which never come into force, but addressees are obliged to undertake preparatory actions. The article presents theoretical description of this phenomenon. In conclusion one dogmatic claim is proposed: there is a potential way (art. 4171 § 1 k.c.) of getting from public officials compensation for preparatory actions which caused burden for addressees, when the main obligation turned out to be “virtual”. In Poland this procedure should be based on the rulings of the Constitutional Tribunal.
PL
Artykuł podejmuje problematykę inferencji modalnej: jeśli adresaci normy mają nakazane coś czynić, zobowiązani są także zrealizować stany rzeczy, które są warunkiem niezbędnym dla zrealizowania zasadniczego obowiązku; analogicznie, są oni zobowiązani do powstrzymania się od zrealizowania stanów rzeczy, które są warunkiem wystarczającym, by zasadniczy obowiązek nie mógł być zrealizowany. Te typy inferencji są nazywane w polskiej teorii prawa „wynikaniem instrumentalnym”. Twierdzi się w artykule, że czasami normy instrumentalne muszą być zrealizowane (inaczej: muszą być podjęte „czynności wstępne”) zanim zrealizowany zostanie obowiązek zasadniczy. Prawodawca pomaga adresatom poprzez oznaczenie odpowiedniej vacatio legis. To może prowadzić do dalszych paradoksalnych konsekwencji – do kreacji „norm wirtualnych” – norm, które nigdy nie wchodzą w życie, ale ich adresaci są zobowiązani do podjęcia czynności przygotowawczych. Artykuł stara się opisać teoretycznie to zjawisko. W konkluzji postawiona zostaje jedna hipoteza dogmatyczna: czynności przygotowawcze, które nałożyły na adresatów realny ciężar czynności przygotowawczych, mogą rodzić po stronie organów władzy publicznej obowiązek kompensacyjny (art. 4171 § 1 k.c.), jeśli obowiązek zasadniczy okaże się być „wirtualny”. W Polsce organem mogącym stwierdzić zajście opisanej przesłanki jest Trybunał Konstytucyjny.
2
Publication available in full text mode
Content available

Zandvoorta model interdyscyplinarnego rozwoju programów naukowych: próba aplikacji do integracji polskich koncepcji wykładni prawa

100%
Zajęcki M.
Themis Polska Nova
|
2013
|
issue 1(4)
135-150
3
Publication available in full text mode
Content available

Presupozycje surowe i presupozycje instytucjonalne: próba poszerzenia koncepcji presupozycji tekstu prawnego Marka Smolaka

100%
Zajęcki M.
Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
|
2013
|
vol. 75
|
issue 2
265-279
EN
In the paper, the author comments on some ideas recently presented by Marek Smolak. The aim of the paper is to define the notions of ‘brute presupposition’ and ‘institutional presupposition’ of legal texts. In the first section three main issues of the theory of law where the category of presupposition has been applied are indicated. They are as follows: the notion of obligation, the reflecting of reality in directives, and the reading of legal texts at different levels of meaning. In the second section the notion ‘brute presupposition’ is defined and its potential usefulness in jurisprudence is investigated. The analyses show that the usefulness of the semiotic category of presupposition is, for several reasons, quite limited in the theory of law. Nevertheless, the notions of brute and institutional presupposition may be of some heuristic use when one wishes to define the place of the history of law among other historical studies.
PL
W tekście autor nawiązuje do niedawno przedstawionej idei Marka Smolaka i szkicuję możliwe zastosowania pojęciowego rozróżnienia presupozycji surowych i presupozycji instytucjonalnych tekstu prawnego. W pierwszej części wskazuje się na wybrane problemy prawniczych zastosowań semiotycznej kategorii presupozycji. Są to: konceptualizowanie pojęcia obowiązku, odzwierciedlanie rzeczywistości w wypowiedziach dyrektywalnych oraz odczytywanie tekstu prawnego na różnych poziomach znaczeniowych. W części drugiej wprowadza się pojęcie presupozycji surowej i rozważa możliwe zastosowania tego pojęcia dla charakterystyki nauk prawnych. Na gruncie teorii prawa rozróżnienie to ma ograniczoną użyteczność, może natomiast mieć zalety heurystyczne przy definiowaniu miejsca nauk historycznoprawnych pośród nauk historycznych.
4
Publication available in full text mode
Content available

Spór o granice wykładni definicji legalnych: podejścia formalistyczne i holistyczne

100%
Zajęcki M.
Horyzonty Polityki
|
2021
|
vol. 12
|
issue 41
66-87
EN
RESEARCH OBJECTIVE: In the paper the author employs tools of analytical theory of law to propose a new criterion for putting barrier in interpreting legal definitions. This barrier is connected with logical structure of defining names. THE RESEARCH PROBLEM AND SCIENTIFIC METHODS: The problem of interpreting legal definition is present in Polish literature in the field of theory of law. The mainstream approach is represented by MaciejZieliński, who sees an unbreachable limitation in interpreting legal definitions in their linguistic meaning (this approach assumes strong thesis of formalism in interpreting legal definitions). This approach has been criticized by Agnieszka Bielska-Brodziak (her approach assumes thesis of holism in interpreting legal definitions). The analysis of judiciary resolutions does not answer the question how Polish legal culture (ius interpretandi) resolves the controversy. THE PROCESS OF ARGUMENTATION: After presenting the above mentioned controversy in Polish jurisprudence, the notion of “architecture of connotation” is presented. This notion is used then to propose resolutions to several theoretical problems (conjunctions and alternatives in definitions, full and partial definitions, definitions sensu stricto and sensu largo). RESEARCH RESULTS: Weaker thesis of formalism in interpreting legal definitions is proposed and justified. After introducing the above mentioned notions, the author exemplifies them taking examples from Polish legal text. CONCLUSIONS, INNOVATIONS AND RECOMMENDATIONS: The approach is theoretical in nature, but conclusions of the paper might be of use for both interpreters of legal text (as a base for formulating interpretative directives), and legislators (as a base for creating analytical tools useful in the process of rational lawmaking). In closing remarks the author signals the need of continuing analysis in the domain of normative theories of legal interpretation by broadening and (if necessary) amending directives (principles, rules, and hints) of legal interpretation proposed by M. Zieliński and A. Choduń.
PL
CEL NAUKOWY: W tekście autor stosując analityczne metody teorii prawa proponuje nowe kryterium rozpoznawania granicy dla interpretowania definicji legalnych – logiczną strukturę konotacji definiowanej nazwy (określaną w tekście technicznym terminem „architektonika konotacji”). PROBLEM I METODY BADAWCZE: Problematyka wykładni definicji legalnych jest obecna w polskim piśmiennictwie teoretycznoprawnym. Wiodącym jest ujęcie Macieja Zielińskiego, który uznawał, że nieprzekraczalną granicą zabiegów interpretacyjnych na definicjach legalnych polskiego tekstu prawnegojest sens językowy przepisów (podejście to zakłada silną tezę formalizmu w interpretacji definicji legalnych). Ujęcie to zostało skrytykowane przez Agnieszkę Bielską-Brodziak (to podejście zakłada tezę holizmu w interpretacji definicji legalnych). Przegląd orzecznictwa nie daje jednoznacznej odpowiedzi, jak polskakultura prawna (polskie ius interpretandi) odnosi się do wskazanej kontrowersji. PROCES WYWODU: Po przedstawieniu kontrowersji dokonana zostaje systematyczna prezentacja pojęcia architektoniki konotacji. To pojęcie wykorzystane zostanie do rozstrzygnięcia kilku problemów teoretycznych (koniunkcje i alternatywy w definicjach, definicje pełne i cząstkowe, definicje sensu largo i sensu stricto). WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Wynikiem analizy jest przyjęcie i uzasadnienie słabszej tezy formalizmu w interpretacji definicji legalnych. Proponując to kryterium autor pokazuje, jak wygląda architektonika konotacji w typowych przykładach wziętych z polskiego tekstu prawnego. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Ustalenia zawarte w tekście, jakkolwiek czynione z perspektywy teoretycznej, mogą być przydatne zarówno w procesie wykładni prawa (jako uzupełnienie reguł wykładni), jaki w procesie racjonalnego tworzenia prawa – jako analityczne narządzie pracy dla legislatorów. W zakończeniu autor sygnalizuje potrzebę kontynuacji rozważań w domenie normatywnych teorii wykładni prawa poprzez poszerzenie i (w razie potrzeby) skorygowanie M. Zielińskiego i A. Choduń ujęcia zasad, reguł i wskazówek dotyczących wykładni definicji legalnych.
5
Publication available in full text mode
Content available

Spór o granice wykładni definicji legalnych: dyrektywy wykładni oparte na tezie słabszego formalizmu interpretacyjnego

100%
Zajęcki M.
Horyzonty Polityki
|
2022
|
vol. 13
|
issue 43
73-94
EN
RESEARCH OBJECTIVE: In the paper the author employs the idea of analyzing the content of legal definitions (i.e. reconstructing the architecture of their connotations) to propose emendations in directives of legal interpretation in M. Zieliński’s derivational theory of legal interpretation. THE RESEARCH PROBLEM AND SCIENTIFIC METHODS: Polish ius interpretandi does not give unanimous answer to the question about limits in interpreting legal definitions. There are two competing approaches: formalism and holism. In the text the author employs tools of analytical theory of law to formulate weaker thesis of formalism in interpreting legal definitions. THE PROCESS OF ARGUMENTATION: The argumentation begins with quotes from Polish Principles of legislative technique (Zasady techniki prawodawczej) about legal definitions. On this basis several proposals of emendations in directives of legal interpretation in derivational theory are proposed. These emendations show problems which an interpreter must face in practice. These problems were grouped on the basis of researches done by M. Zeifert on the grammar of Polish legal text. RESEARCH RESULTS: After establishing weaker thesis of formalism in interpreting legal definitions, several emendations in directives of legal interpretation were proposed. These emendations are in conformity with fundamental assumptions of M. Zieliński’s derivational theory, and they also encompass practical problems which are met by interpreters. Modified directives show precisely the limits in interpreting legal definitions, yet they are also flexible. CONCLUSIONS, INNOVATIONS AND RECOMMENDATIONS: Analyses in the paper showed that derivational theory strongly emphasizes difference between connotation-based definitions and denotation-based definitions. Practice of rendering legal definitions is – in this respect – too shaky, and such differentiation is of limited practical value. Therefore it is important to postulate emendations in Polish Principles of legislative technique and promotion of knowledge about logic and grammar of legal definitions among legislators.
PL
CEL NAUKOWY: W tekście autor wykorzystuje ideę analizowania treści definicji legalnych (rekonstruowania ich architektoniki konotacji) do zaproponowania korekt w dyrektywach wykładni definicji legalnych koncepcji derywacyjnej M. Zielińskiego. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Polskie ius interpretandi nie daje jednej odpowiedzi na pytanie o granice wykładni definicji legalnych. Ścierają się stanowiska formalizmu i holizmu interpretacyjnego. W tekście autor stosuje metody analitycznej teorii prawa do sformułowania tezy umiarkowanego formalizmu w interpretacji definicji legalnych. PROCES WYWODU: Analiza rozpoczyna się od przywołania dyrektyw redagowania definicji legalnych w polskich Zasadach techniki prawodawczej. Na tej bazie proponowane są korekty do dyrektyw wykładni definicji legalnych w koncepcji derywacyjnej. Korekty te ujawniają wielość praktycznych problemów, z jakimi może zetknąć się interpretator. Problemy te zostały pogrupowane na podstawie badań M. Zeiferta nad gramatyką polskiego tekstu prawnego. Ilustracją wywodu jest analiza orzecznictwa dotyczącego definicji „osoby najbliższej” w kodeksie karnym (art. 115 § 11). WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Przy założeniu tezy umiarkowanego formalizmu w interpretacji definicji legalnych udało się skorygować dyrektywy wykładni w koncepcji derywacyjnej. Korekty te respektują wszystkie główne założenia tej koncepcji, a jednocześnie uwzględniają praktyczne problemy, z jakimi stykają się interpretatorzy. Zmodyfikowane dyrektywy wyznaczają precyzyjnie a zarazem elastycznie granicę dla wykładni definicji legalnych. Zaproponowane modyfikacje dyrektyw uwzględniają zarówno spojrzenie legislatora, jak i interpretatora na funkcje definicji legalnych. Użycie definicji legalnej umożliwia precyzyjne i adekwatne oddanie w tekście prawnym zamysłu prawodawcy. W przypadku popełniania błędów redakcyjnych pojawia się jednak ryzyko istotnego wypaczenia sensu regulacji. Użycie definicji legalnej wzmacnia szansę na jednolitość wykładni, wiąże się jednak z ryzykiem uniemożliwienia interpretatorowi naprawienia wadliwego językowo tekstu prawnego. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Analizy w tekście pokazały, że koncepcja derywacyjna przywiązuje dużą wagę do rozróżniania definicji treściowych i zakresowych. Praktyka redagowania definicji legalnych jest jednak zbyt chwiejna, by to rozróżnienie było przydatne. Dlatego warto postulować doprecyzowanie Zasad techniki prawodawczej i pogłębianie u legislatorów wiedzy logiczno-gramatycznej o definicjach legalnych.
6

Performatywy w prawie cywilnym

100%
Zajęcki M.
Kwartalnik Prawa Prywatnego
|
2013
|
vol. 22
|
issue 4
921 - 944
EN
In the article the author examines the concept of actions similar to legal actions in civil law proposed by Krzysztof Mularski. These are actions which are based on declaration of intent, but they are not legal actions in strict sense (e.g. forgiveness, consent to medical treatment etc.) Closer analysis shows that forgiveness can be interpreted in two ways: as a performative or as a sign of feelings. When one is willing to accept performative nature of forgiveness, a question may be asked if there are performatives in law, which are not defined in statutory law. The author argues that settling a quarrel involving a point of honor could be such a performative. Although traditional performative ways of settling quarrels (e.g. duels) are no longer approved by law, there are new institutions (colleague arbitration, mediation) which may result in shaping rights and duties in civil law. In conclusion the author shows that the concept proposed by K. Mularski has great potential, and could be used as a tool for integration of theory of Polish civil law with general theory of law and philosophy of language. This is a rare situation when cooperation between dogmatic discipline of law and theory is fruitful for both sides and genuinely fulfils the postulate of interdisciplinarity in jurisprudence.
7
Publication available in full text mode
Content available

On (the Need of) Reception of Leszek Nowak’s Negati¬vistic Unitarian Metaphysics

100%
Zajęcki M.
Filozofia Nauki
|
2012
|
vol. 20
|
issue 2
143-154
PL
The aim of this review article is to discuss the perspectives of reception of metaphysical system proposed by Polish philosopher Leszek Nowak (1943-2009). In 2010 Krzysztof Kiedrowski published a book „Zarys negatywistycznej metafizyki unitarnej” [An Outline of Negativistic Unitarian Metaphysics]. The book was meant to be a handbook on the topic of Leszek Nowak’s metaphysical system introduced in three volumes titled collectively Byt i Myśl [Being and Thought]. In this review article the idea of such „promoting” of the system is examined. The analyses lead to the conclusion that Leszek Nowak’s system is almost completely neglected by Polish philosophers. The main difficult of Leszek Nowak’s system lies in its method, which is a combination of two philosophical traditions: Hegelian dialectics and analytical philosophy. Such combination „repels” many readers, and makes the system „opaque”. After the lecture of Krzysztof Kiedrowski book one can see clearer the very idea of the system. It becomes obvious that there are two features which make the system unique in contemporary philosophy. Firstly, Leszek Nowak proposed a system which is consistently unitary, which means that fundamental metaphysical divisions (abstract - real, material - ideal, body - mind, etc.) can be interpreted as parts of a wholeness (attributive, negativistic universe of possible worlds and enigma). This is a highly speculative idea. Its justification cannot be of empirical nature. The justification comes from its „usefulness”. Leszek Nowak used his system to paraphrase a large number of classical ideas of western and oriental philosophy. It is true that paraphrases lead to many unintuitive conclusions, which is not, by itself, a drawback. Unintuitive paraphrases allow us to understand better the fundamentals of classical philosophical traditions, and, secondly, they can induce doubts about „obviousness” of our philosophical traditions. It is the main goal of Leszek Nowak’s metaphilosophy: metaphysics should release human discursive powers from imprisonment of common sense. Krzysztof Kiedrowski’s book is the first step in the (postulated) reception of Leszek Nowak’s metaphysical system.
8
Publication available in full text mode
Content available

PROBLEMY Z POJĘCIEM NORMATYWNOŚCI TEKSTU AKTÓW PRAWNYCH

63%
Wróblewski B., Zajęcki M.
Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
|
2012
|
vol. 74
|
issue 2
293-306
PL
Uwagi recenzyjne i polemiczne po lekturze pracy Małgorzaty Ewy Stefaniuk Preambuła aktu normatywnego w doktrynie oraz w procesie stanowienia i stosowania polskiego prawa w latach 1989-2007,Warszawa 2009
9

Konceptualizacja pojęcia państwa we wczesnych pismach konfucjańskich: Józef Pawłowski „Państwo” we wczesnej filozofii konfucjańskiej

63%
Stępień M., Zajęcki M.
Przegląd Orientalistyczny
|
2012
|
issue 3-4(243-244)
207-216
EN
In the review article, we critically comment on the book “State” in Early Confucian Philosophy („Państwo” we wczesnej filozofii konfucjańskiej, 2010) written by Józef Pawłowski. After a brief recapitulation of main theses of the book (1), we show advantages and disadvantages of philological methodology used in the book (2). There are many controversial theses in the book. Our critique concerns two areas: theses dealing with theory of early Chinese state (3) and theses concerning history of legal thought in Confucianism (4). In our opinion, the title of the book is inadequate. It should read: “The Concept of State in Early Works of Confucianism”. Such a title would emphasize philological aspect of the book, which contains many original analyzes that will be helpful in further Polish-Chinese legal studies. The book, however, lacks elements of legal theory and sociology, and its philosophical background is limited.
10
Publication available in full text mode
Content available

Redundant and Useless Fragments of Legal Texts. Basic Definitions and Preliminary Typology of Cases

63%
Wróblewski B., Zajęcki M.
Teka Komisji Prawniczej
|
2021
|
vol. 14
|
issue 1
529-544
EN
The theory of rational lawgiver uses an assumption of normativity of legal text. The authors propose several definitions to express theoretical possibility and to show real cases of nonnormative fragments of integral (articulated) parts of legal texts and normative fragments of other parts of legal text. Three types of normativity are defined: the broadest, broad, and strict. The notion of normativity is connected with notions of redundancy and uselessness of legal texts. The authors examine in this context five elements constituting legal system: (1) legal provisions ‒ basic element of the integral (articulated) part of a normative act, (2) fragments of legal provision, (3) elements of the non-integral (non-articulated) part of a normative acts, (4) normative acts in their entirety, (5) judgements of the constitutional court as sui generis interventions in the current legal text. The analyze leads to showing four basic types of errors in legal provisions, which are dubbed: “doubles,” “widows,” “orphans,” and “botches.” In closing remarks the authors signal perspectives of formulation of a complex theory of redundancy and uselessness of legal text.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.