Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 4

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Content available remote

Piśmiennictwo religijne Tatarów Wielkiego Księstwa Litewskiego jako źródło badań historycznojęzykowych

100%
Kulwicka-Kamińska J.
Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego
|
2018
|
vol. 74
93-106
PL
Przedmiotem opisu są pochodzące z okresu od XVI do XX w. zabytki piśmiennictwa religijnego Tatarów Wielkiego Księstwa Litewskiego. Należą do nich księgi podstawowe: rękopisy Koranu, tefsiry, kitaby, chamaiły; księgi pomocnicze: sufry, tedżwidy, wokabularze; amulety: hramotki, daławary, nuski, tablice, muhiry. Zabytki te powstawały w wielokulturowej i wielojęzycznej Rzeczypospolitej Obojga Narodów, w środowisku muzułmanów, żyjących w warunkach diaspory w otoczeniu chrześcijańskim. Miało to wpływ na wielowarstwowość tatarskiej twórczości, w tym na jej multilingwizm, czyli obecność języków orientalnych oraz słowiańskich zapisanych alfabetem arabskim. Inną cechą wskazującą na wielosegmentowość tatarskich ksiąg jest łączenie różnych tradycji religijnych i przekładowych. Stąd wskazuje się na związek tych zabytków z literaturą biblijno-psałterzową europejskiego średniowiecza i renesansu oraz z tureckimi tefsirami. Na szczególną uwagę zasługuje fakt, że Tatarzy już w XVI w. dokonali trzeciego na świecie przekładu Koranu na język słowiański, tj. polszczyznę północnokresową.
EN
The object of description are the 16th—20th-century religious writings of the Tatars of the Grand Duchy of Lithuania, literary monuments, which include basic books: manuscripts from the Quran, tefsirs, kitabs, chamails; auxiliary books: sufras, tajwids, vocabularies; and amulets: hramotkas, dalavars, nuskas, tables, muhirs. They were written in the multicultural and multilingual Polish-Lithuanian Commonwealth, in the community of Muslims, who formed a diaspora in a Christian environment. This contributed to the Tatar works being multilayered and multilingual, which is reflected in the presence of Oriental and Slavic languages written in the Arabic script. The combining of various religious traditions and translation methods makes the Tatar books multisegmental and it is argued that they are related to the Biblical-psaltic literary tradition of the European Middle Ages and Renaissance, and to the Turkish tefsirs. Worthy of emphasis is the fact that already in the 16th century the Tatars translated the Quran into a Slavic language, a dialect of Polish used in the North Borderland, and it was the third translation of Quran in the world.
2
Publication available in full text mode
Content available

Projekt Tefsir – wydanie krytyczne XVI-wiecznego przekładu Koranu na język polski

100%
Kulwicka-Kamińska J.
Nurt SVD
|
2017
|
issue 2
208-223
PL
Przedmiotem opisu jest autorski projekt Czesława Łapicza i Joanny Kulwickiej-Kamińskiej, realizowany w ramach Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki, pt. Tefsir – projekt filologiczno-historycznego opracowania oraz krytycznego wydania tzw. tefsiru Tatarów Wielkiego Księstwa Litewskiego z 2 połowy XVI w. (pierwszego przekładu Koranu na język polski). Celem projektu jest opracowanie i edycja tefsirów Tatarów Wielkiego Księstwa Litewskiego. Księgi typu tefsir to trzeci na świecie (po łacińskim i włoskim) przekład Koranu na język europejski, a zarazem pierwszy przekład tej księgi na język słowiański – polszczyznę północnokresową. Powstał prawdopodobnie w II połowie XVI wieku, wpisując się w europejską biblijną tradycję przekładową co do metod tłumaczenia oraz przyjętych rozwiązań translatorskich. Należy do materialnego dziedzictwa kulturowego Tatarów Wielkiego Księstwa Litewskiego. Dziedzictwo to tworzą zabytki piśmiennictwa religijnego powstałe w wielokulturowej Rzeczypospolitej Obojga Narodów – w środowisku muzułmanów żyjących w otoczeniu chrześcijańskim.
EN
The article presents the in-house project of Czesław Łapicz and Joanna Kulwicka-Kamińska, conducted under the National Programme for the Development of the Humanities: Tefsir – Philological and Historical Study and Critical Edition of the so-called Tefsir of the Tatars of the Grand Duchy of Lithuania in the Second Half of the 16th Century (the first translation of Koran into Polish). The objective of the Project is the study and edition of the tefsirs of the Tatars of the Grand Duchy of Lithuania. These were the third ever translations of Koran into European languages (after Latin and Italian), and the first one into a Slavic language, that is, Polish spoken around the northern edges of the country. It probably comes from the second half of the 16th century. It was done according to the European, biblical tradition of translating foreign texts. The work belongs to the material and cultural heritage of the Tatars of the Grand Duchy of Lithuania. It is one of prime examples of the literary and religious traditions of Muslims living among Christians in the multicultural environment of the Polish-Lithuanian Commonwealth.
3
Publication available in full text mode
Content available

Rękopis z Czombrowa. Z zagadnień edycji filomackiego przekładu Koranu

100%
Kulwicka-Kamińska J.
Nurt SVD
|
2019
|
issue 2
8-22
PL
Autorka artykułu ukazuje skomplikowane losy wspólnego projektu Tatarów polskich (m.in. Józefa Sobolewskiego) i filomatów (ks. Dionizego Chlewińskiego i Ignacego Domeyki), którego rezultatem był XIX-wieczny przekład Koranu na język polski. Wskazuje ponadto na najnowsze odkrycie, którym jest fragment rękopisu filomackiego przekładu, pochodzący z podworskiego archiwum w Czombrowie (Białoruś) i podejmuje próbę weryfikacji naukowych hipotez dotyczących XIX-wiecznych tłumaczeń świętej Księgi islamu. Przybliża także projekt krytycznej edycji tzw. rękopisu z Czombrowa
EN
The author of the article shows the complex picture of the joint project of the Polish Tatars (including Józef Sobolewski) and philomats (priests Dionysius Chlewiński and Ignacy Domeyko), which resulted in a nineteenth-century translation of the Quran into Polish. She also points to the latest discovery, which is a fragment of the manuscript of the philomathic translation, coming from the court archive in Czombrów (Belarus) and attempts to verify the scientific hypotheses regarding the nineteenth-century translations of the holy Book of Islam. She also brings closer ideas regarding the project of critical edition of the so-called manuscript from Czombrów.
4
Publication available in full text mode
Content available

Transformacja immanentną cechą przekładu tekstu specjalistycznego - na podstawie polskiego tłumaczenia Koranu z 2. połowy XVI w.

63%
Kulwicka-Kamińska J., Lewicka M.
Linguistica Copernicana
|
2012
|
issue 2(8)
65-75
EN
The article puts forward a thesis that the work of Tatar translators of Koran in the second half of the sixteenth century, within the scope of the received interpreter's strategies, chosen methods and ways of translation, and the degree of the original's transformation implied by them, suits the rules of scholarly, humanistic text. Exemplary evidence is provided by Muslim terminology excerpted from two copies of original Tatar tefsir. It is pointed out that the translation of Muslims' holy book is characterized both by faithfulness to the original, expressed (among other things) by the lack of equivalence, and also by many modifications of the Arabic source. Those features are considered to be important indicators of the translation of a specialized text.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.